KGB đã đánh cắp tài liệu bí mật về tàu con thoi của Mỹ như thế nào?

Đã 32 năm ngày Liên Xô phóng thử nghiệm thành công tàu con thoi "Energia-Buran". Thành công này trước hết là nhờ kết quả làm việc không mệt mỏi của các nhà khoa học, kiến trúc sư và công nhân Xôviết trong suốt một thời gian dài. Tuy nhiên, vai trò không nhỏ trong sự ra đời của tàu con thoi Buran còn phải kể tới sự đóng góp của Cơ quan Tình báo Xôviết...

Bước ngoặt bất ngờ khi tốt nghiệp

Vartan Kasparov tốt nghiệp xuất sắc khoa phiên dịch Trường đại học Sư phạm Moskva và được đảm bảo chắc một suất nghiên cứu sinh. Khi cuộc họp phân công công tác vừa kết thúc, một người đàn ông tiến sát tới anh, đưa ra một tấm danh thiếp và nói: "Chúng tôi cần kiến thức và sự mưu trí của anh. Hãy gọi cho tôi vào 10 giờ sáng mai". Kasparov đã được chọn vào làm việc tại KGB một cách đơn giản như vậy.

Nhân viên mới nhờ thông thạo tiếng Pháp, tiếng Anh (và cả tiếng mẹ đẻ Armenia) được phân công vào Cục A (chuyên về thông tin, phân tích và dự đoán). Nhiệm vụ của Kasparov là phiên dịch và tổng hợp các tài liệu thuộc loại mật và tuyệt mật để làm báo cáo trình lên giới lãnh đạo của đất nước.

Nhiều tài liệu qua tay Kasparov xét đã được các quan chức cao cấp như Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô Aleksey Kosygin, Ủy viên Bộ Chính trị và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Dmitri Ustinov và cả Tổng Bí thư Leonid Breznev lưu tâm.

Sau một thời gian công tác Kasparov được chuyển sang Cục C (nơi chuyên đào tạo các điệp viên) thuộc Tổng cục I của KGB.

Ngoài những kỹ năng nghiệp vụ, Kasparov còn được yêu cầu phải cấp tốc học thành thạo tiếng Italia. Sau khi hoàn tất khóa đào tạo, Kasparov thông báo cho gia đình có chuyến công tác nước ngoài dài hạn...

Từ chiếc cặp thất lạc

Các nhân viên của tập đoàn hóa quốc gia Enigma (phía nam Paris) rất nhanh chóng quen biết và có cảm tình với ông chủ quán ăn nhanh người Italia có tên Angelo Bevilavka (không ai khác chính là Vartan Kasparov). Tại đây, khách hàng có thể hài lòng với đủ loại đồ uống nóng lạnh, thực đơn đa dạng hài lòng hầu hết mọi đối tượng, thái độ phục vụ nhiệt tình và nhanh chóng v.v...

Ngoài ra, khách hàng còn nhận thấy tay chủ quán người Italia có khả năng nói tiếng Pháp rất thành thạo này còn là một cây tiếu lâm khiến bất cứ ai cũng có thể được tận hưởng những phút cười vui sảng khoái mỗi khi bước chân vào nhà hàng. Ông này còn rất thoải mái trong việc cho thiếu nợ, tất cả đều được ăn uống thoải mái và chi trả sau khi có tiền.

Angelo thậm chí dần dần còn kết thân được với nhiều người có sở thích chung là bóng đá. Một trong số này là Marcel Dufrew, chuyên gia tại một xí nghiệp của tập đoàn, kiêm huấn luyện viên đội bóng đá của Enigma – người sau một lần nhìn Angelo xử lý trái bóng đã đồng ý ghi tên ông này vào thành phần dự bị của đội bóng ở vị trí tiền vệ, làm cho một giấy phép ra vào xí nghiệp để thường xuyên tham gia luyện tập. Do sân bóng nằm trong phạm vi của xí nghiệp, nên Angelo giờ đây có thể ra vào thoải mái mỗi khi cần.

Có lần Dufrew yêu cầu Angelo thay thế một cầu thủ bị ốm trong một trận đấu giao hữu với đội bóng của tập đoàn xe hơi Reno. Vị chủ quán ban đầu đã từ chối, lấy lý do bận bịu công việc kinh doanh. Nhưng Angelo bất ngờ đổi ý, khi biết trong đội bóng còn có kỹ sư trẻ Jan-Marie Derozi, lúc đó đang là thủ môn của đội Enigma.

Vấn đề là Kasparov từ lâu đã để mắt tới Derozi. Nếu xét theo phong cách sinh hoạt, cũng như việc luôn đặt những đồ ăn và thức uống đắt tiền, Derozi rõ ràng là một kỹ sư thuộc thành phần lãnh đạo trong Enigma.

Còn một chi tiết nữa trong hành vi của Derozi khiến Angelo phải chú ý: viên kỹ sư này không bao giờ rời tay khỏi chiếc cặp da dày cộp mình mang theo. Ngay cả khi ngồi sau bàn ăn, hay ngồi ở quầy bar với ly rượu Martel ưa thích, chiếc cặp luôn được đặt trên đùi của Derozi. Như vậy, chiếc cặp rõ ràng có chứa những tài liệu rất quan trọng.

Vào buổi chiều ngay trước trận đấu giữa hai đội bóng Enigma và Reno.  Dufrew vào quán uống rượu, càu nhàu về vấn đề tiền thưởng. "Hãy xem trường hợp của viên kỹ sư-thủ môn Jan-Marie Derozi! Theo đơn đặt hàng của người Mỹ, hắn đang nghiên cứu chế tạo những chi tiết và vật liệu siêu bí mật dành cho tàu vũ trụ và kiếm được hàng triệu USD nhờ việc đó... Hắn mang những tài liệu này trong cặp và thậm chí mang theo ngay cả khi vào toilet".

Ngày hôm sau, trước khi bước ra sân bóng, Angelo đã cố tình nán lại một lúc nữa ở phòng thay đồ. Mục đích là phải xác định được chính xác ngăn tủ nào của Derozi, và liệu anh ta có mang theo mình chiếc cặp hay không. Khi ra sân, Angelo biết chắc là Derozi không mang theo chiếc cặp bên mình. Như vậy, số tài liệu quý giá trên hoặc là chỉ nằm trong tủ thay đồ, hoặc là ở văn phòng của Derozi, nơi khả năng lấy được hầu như là không thể.

Vận may đã mỉm cười với Angelo vì viên kỹ sư vẫn mang chiếc cặp bên mình. Vào phút 20 của hiệp đấu thứ nhất, Angelo trượt ngã khi tranh bóng với tiền đạo đối phương và bị chảy máu chân. Với vẻ mặt đặc biệt đau đớn, ông chủ quán khập khiễng bước tới khu khán đài dành cho huấn luyện viên và cầu thủ dự bị của hai đội.

Angelo nói với Dufrew: "Dường như hôm nay tôi không gặp may. Đưa dùm tôi chìa khóa phòng thay đồ! Đừng quên sau trận đấu ghé vào chỗ tôi... Chúng ta cùng uống vì chiến thắng, cho dù có thua trong trận này!".

Và, sau trận bóng đá trên, không ai còn trông thấy mặt ông chủ quán người Italia nữa. Chiếc cặp của Derozi cũng không cánh mà bay. Trong cặp có chứa những tấm gốm và keo dán đặc biệt sử dụng trên lớp vỏ dành cho tàu con thoi.

Ngày 15/11/1988, tàu vũ trụ con thoi Buran của Liên Xô (có kết cấu gần giống với những tàu con thoi của Mỹ) đã thành công trong chuyến bay thử nghiệm đầu tiên. Trong sự ra đời của tàu con thoi Buran, chắc chắn có sự đóng góp rất quan trọng của điệp viên Vartan Kasparov.