Bầu cử Mỹ: Thế giới sẽ ra sao nếu ông Biden chiến thắng?

Thế giới theo quan điểm của Tổng thống Trump là theo chủ nghĩa dân tộc "Nước Mỹ đầu tiên", hủy bỏ các thỏa thuận quốc tế mà ông cho rằng nó không công bằng đối với Mỹ, một biểu hiện mang tính chất giao dịch, phá cách và đơn phương, đôi khi kỳ quặc đậm cảm tính cá nhân dựa trên các mối quan hệ với các lãnh đạo khác và ông thường thể hiện quan điểm qua các dòng Twitter.

Thế giới của Joe Biden thì có xu hướng mang tính truyền thống hơn về vai trò và lợi ích của nước Mỹ, được dựa trên các thể chế quốc tế được thành lập sau Thế chiến thứ Hai với sự chia sẻ các giá trị dân chủ phương Tây. Đây là một trong những liên minh toàn cầu, trong đó Mỹ dẫn đầu các quốc gia tự do trong việc chống lại các mối đe dọa xuyên quốc gia.

03 vấn đề chính sẽ thay đổi dưới sự điều hành của ông Biden đó là: Cách tiếp cận đối với tổ chức quốc tế và các đồng minh Châu Âu, Biến đổi khí hậu và đối với các vấn đề ở Trung Đông.

Thứ nhất, cách tiếp cận đối với các các tổ chức quốc tế và đồng minh Châu Âu

Theo quan điểm của ông Joe Biden thì Tổng thống Donald Trump đã ca ngợi những kẻ chuyên quyền và sỉ nhục các đồng minh của mình. Trên bảng danh sách ưu tiên những việc cần làm của Joe Biden là cần phải sửa chữa lại những mối quan hệ căng thẳng, đặc biệt là với NATO và đưa nước Mỹ quay trở lại các liên minh toàn cầu. Chính quyền của Biden sẽ quay trở lại tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và tìm cách để lãnh đạo thế giới chiến đấu với đại dịch Covid-19. Định khung chủ đạo trong chiến dịch tranh cử của Biden là cứu vãn sự tổn hại hình ảnh nước Mỹ và tập hợp các nền dân chủ chống lại những gì họ coi là làn sóng chủ nghĩa độc tài đang lên.

Thứ hai, biến đổi khí hậu

Cả 2 ứng cử viên đều thể hiện trong cuộc bầu cử quan điểm đối lập về các chính sách liên quan đến sự ấm lên toàn cầu.

Quan điểm của Trump là việc ngăn chặn sự ấm lên toàn cầu sẽ ảnh hưởng đến việc phát triển kinh tế của nước Mỹ, ông cũng đề xuất sử dụng nguyên liệu hóa thạch, giảm hiệu lực các chỉ số và các quy tắc về bảo vệ môi trường, khí hậu.

Joe Biden phát biểu sẽ ưu tiên công tác chống biến đổi khí hậu và gia nhập lại Thỏa thuận chung Paris, một thỏa thuận quốc tế mà ông Donald Trump chỉ trích gay gắt. Ông Biden đang đề xuất một kế hoạch đầy tham vọng trị giá 2.000 tỷ USD để cắt giảm khí thải như mục tiêu trong Thỏa thuận chung Paris. Ông tuyên bố sẽ làm việc này bằng cách xây dựng nền kinh tế năng lượng sạch, tạo hàng triệu công ăn việc làm cho quá trình này.

Thứ ba, đối với các vấn đề ở Trung Đông trong đó là Thỏa thuận khung về chương trình hạt nhân của Iran, nội chiến Yemen và xung đột giữa Ả rập - Israel

Joe Biden nói ông đã chuẩn bị để quay trở lại thỏa thuận hạt nhân Iran, điều mà Tổng thống Trump đã hủy bỏ, thỏa thuận sẽ mở rộng khả năng thương mại cho Iran với điều kiện Iran hạn chế đáng kể chương trình hạt nhân của mình trong ít nhất một thập niên và một số chương trình sẽ còn bị hạn chế lâu hơn, cùng với việc đồng ý tăng thêm đáng kể sự giám sát của cộng đồng quốc tế.

Chính quyền Tổng thống Trump đã rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018 khi nói rằng thỏa thuận kiểm soát vũ khí quá hạn chế để kiềm chế các mối đe dọa từ Iran, và quá yếu để giới hạn các hoạt động hạt nhân điều mà sẽ bị hết hạn theo thời gian. Chính quyền Tổng thống Trump đơn phương tái áp đặt cấm vận và tiếp tục gây áp lực lớn về kinh tế, đưa hầu hết các lãnh đạo quan trọng của Iran trong danh sách đen. Để đáp lại, Iran đã ngừng tuân thủ một số điều cấm trong thỏa thuận hạt nhân.

Biden nói chính sách "gây sức ép" này đã thất bại, nhấn mạnh rằng nó dẫn đến những tín hiệu leo thang căng thẳng, các đồng minh của Mỹ đã từ chối tuân thủ việc đơn phương áp đặt cấm vận của Mỹ đối với Iran; ông cho rằng Iran bây giờ đã tiến gần hơn với khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân hơn trước khi Trump đắc cử Tổng thống. Ông nói sẽ tái tham gia thỏa thuận hạt nhân nếu Iran quay trở lại tuân thủ các hạn chế nhưng ông sẽ không dỡ bỏ cấm vận cho đến khi đó. Biden khẳng định sẽ đàm phán để giải quyết những vấn đề còn vướng mắc giữa các bên khi ông đứng vai trò là Tổng thống.

Biden cũng sẽ dừng hỗ trợ Ả rập Xê út trong cuộc chiến ở Yemen. Cuộc nội chiến và sự can thiệp của các bên đã làm nhiều dân thường bị chết, là nguyên nhân chính thúc đẩy phe cánh tả các đảng và nhiều nhà lập pháp trong Quốc hội phản đối sự tham gia của Hoa Kỳ.

Ả rập Xê út gần như là đồng minh thân cận nhất với Tổng thống Trump trong liên minh Ả rập, là "Hòn đá tảng" trong liên minh chống Iran. Các nhà phân tích nhận định Biden sẽ lùi bước khỏi những cái ôm ấp của đế chế vùng Vịnh.

Joe Biden tán thành với Tổng thống Trump trong việc giúp cho thỏa thuận hòa bình được ký kết giữa Israel với các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất. Giống như các Tổng thống tiền nhiệm, Biden là người trung thành ủng hộ bảo vệ Israel lâu dài.

Tuy nhiên từ "chiếm đóng" không có trong từ điển chính sách ngoại giao của ông Biden. Ông không đồng thuận với chính quyền Trump trong việc bỏ qua việc Israel chiếm đóng Bờ Tây. Bao gồm cả việc tuyên bố những khu định cư của Israel không xâm phạm luật pháp quốc tế và ủng hộ kế hoạch của Israel trong đơn phương sáp nhập các khu vực của khu tái định cư. Cánh tả của Đảng Dân chủ, có liên minh chính sách đối ngoại phát triển và quyết đoán hơn nhiều so với những năm trước, đang thúc đẩy hành động lớn hơn đối với các quyền của người Palestine.

Matt Duss - Cố vấn chính sách ngoại giao cho ông Bernie Sanders đối thủ một thời với ông Biden đã nhận định: "Tôi nghĩ chúng ta đã có sự tham gia mạnh mẽ hơn nhiều từ những người ủng hộ quyền Palestine, người Mỹ gốc Palestine, người Mỹ gốc Ả Rập, Người Mỹ gốc Do Thái hiểu rằng việc chấm dứt chiếm đóng là một vấn đề then chốt đối với chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ". Đó là những điều cần quan tâm trong nhiệm kỳ tới của chính quyền Donald Trump hoặc Biden.