Hoàng đế thứ hai của Vương triều Khổng Tước bị ai che mờ?

Vương triều Maurya hiện lên chói lọi trong tiến trình lịch sử Ấn Độ nói riêng và thế giới nói chung. Thời đại ấy nổi bật lên 2 nhân vật kiệt xuất, danh tiếng vang dội lưu truyền mãi đến ngày nay. Đó chính là Hoàng đế khai quốc Chandragupta Maurya và "Hoàng đế của các hoàng đế" Ashoka. Điều này vô tình giống như ánh hoàng quang chói lóa làm lu mờ đi một vị hoàng đế khác trên vũ đài lịch sử Ấn Độ - con trai của Chandragupta Maurya và cha của Ashoka - hoàng đế Bindusara Maurya.

Người kế thừa và gìn giữ di sản khổng lồ của vua cha để lại

So với cha và con trai của mình thì Bindusara, hoàng đế thứ 2 của vương triều Maurya không được nhắc đến nhiều trong lịch sử. Điều ít ỏi mà hậu thế còn biết được về ông hầu hết đều đến từ các ghi chép khá mơ hồ của các học giả sống cách thời kỳ ông trị vì hơn một trăm năm.

Tuy vậy, khi lắp ghép các mảnh vỡ rời rạc này lại với nhau, bức tranh chân dung của Bindusara vẫn có thể hiện ra một cách khá sống động và thú vị ở những điểm nào đó.

Ông là hoàng tử đầu tiên của hoàng đế Chandragupta Maurya. Về sự ra đời của ông vào năm 298 TCN, có một truyền thuyết khá ly kỳ. Rằng, người thầy tài ba Chanakya của cha ông đề phòng việc nhà vua có thể bị đầu độc, nên đã cho vuaChandragupta dùng một lượng nhỏ độc dược mỗi bữa. Việc này không đủ gây chết người mà trái lại khiến cơ thể vua trở nên miễn nhiễm với chất độc. Bởi vậy nhà vua Chandragupta Maurya không còn lo sợ việc mình bị đầu độc.

Tuy nhiên, trong một lần có kẻ ám hại nhà vua đã khiến cho người dùng bữa cùng ông ấy là hoàng hậu Durdhara bị trúng độc oan uổng. Khi đó, bà đang mang thai gần đến ngày sinh nở. Việc trúng độc khiến hoàng hậu sinh non ra hoàng tử Bindusara. Người mẹ đã không qua khỏi và khó khăn lắm đứa trẻ mới thể sống sót.

Khi lớn lên, hoàng tử Bindusara nhanh chóng nhận ra trọng trách của bản thân, đó là đến một ngày kia sẽ phải kế thừa những thành tựu vĩ đại mà cha mình tạo dựng.

Bởi vì, tuy rằng nhà vua Chandragupta Maurya có một người con trai nữa với công chúa Helena của Hy Lạp, nhưng có thuyết nói về chuyện trước khi đám cưới diễn ra, công chúa đã phải đồng ý với thủ tướng Chanakya về điều kiện để trở thành vợ của nhà vua Ấn, rằng nếu bà sinh ra con trai thì hoàng tử này cũng sẽ không bao giờ có thể kế thừa ngai vàng.

Điều đó để đảm bảo rằng hoàng tử Bindusara với dòng máu thuần Ấn sẽ là người duy nhất có thể lên ngôi.

Và theo sự tin tưởng của vua cha mà hoàng tử cũng được tiếp nhận sử giảng dạy của thủ tướng Chanakya. Dẫu rằng so với cha mình thì Bindusara không thể tài giỏi kiệt xuất bằng, nhưng rõ ràng hoàng tử trẻ tuổi, người sau này ngồi trên ngôi hoàng đế, đã không phụ công dạy bảo của người thầy lỗi lạc.

Sau khi tiếp nhận đế chế rộng lớn từ tay vua cha, ông đã giữ gìn nó nguyên vẹn, không trở nên huy hoàng hơn nhưng cũng không yếu kém đi.

Một tâm hồn hào hoa, phóng khoáng biết tận hưởng cộng sống

Nhà vua thường ngày bận rộn với việc chủ trì những cuộc họp với hội đồng quốc gia có đến hơn 500 vị bộ trưởng được đứng đầu bởi thủ tướng Chanakya. Ông cũng thường xuyên tiếp đón các đoàn sứ thần của các nước đến ở thường trú tại kinh đô. Những vương triều hùng mạnh nhất là của người Hy Lạp, Ai Cập… vẫn luôn duy trì quan hệ đồng minh với vương triều Maurya của hoàng đế Bindusara. Và việc lưu thông nông sản, hàng hóa được duy trì mạnh mẽ giữa các vương quốc từ phương tây sang phương đông hay ngược lại, nhờ vậy kinh tế của vương triều được ổn định và phát triển mạnh mẽ trong thời kì này.

Và cũng theo một số ghi chép giống với dạng thức truyền thuyết liên quan đến các danh hiệu của nhà vua, thì dường như ông cũng có tiến hành một số chiến dịch quân sự mở rộng bờ cõi xuống phía nam. Thế nhưng, điều này cho đến nay vẫn còn nhiều nghi ngờ và tranh cãi. Đương nhiên, trong thời kỳ trị vì của ông đã thật sự xảy ra một số cuộc nổi loạn, và việc dẹp loạn này đều được có vai trò chính bởi người trai tài giỏi Ashoka của ông.

Nhưng so với vua cha Chandragupta Maurya thì hoàng đế Bindusara không phải là người cuồng công việc. Ông cũng thường thích tận hưởng những khoảng thời gian nghỉ ngơi với nhiều thú tiêu khiển khác nhau. Ông được cho là thích săn bắn và yêu thích rượu cùng đồ ăn ngon. Ông cũng thường tìm hiểu về nắm rõ về có đặc sản ở nhiều vùng đất khác nhau. Ông đã từng trao đổi thư từ một cách khá thoải mái với bạn mình, hoàng đế Hy Lạp Antiochus First Soter về việc đặt mua rượu và quả vả, cùng một nhà hiền triết. Nhà vua Hi Lạp cũng sẵn sàng bán cho ông những loại rượu và trái cây thơm ngon chất lượng nhất, nhưng việc gửi một nhà hiền triết sang Ấn Độ thì không.

Sự thiên lệch trong cách đối xử với các con trai

Hoàng đế Bindusara cũng là người có sự thiên lệch trong cách đối xử với những đứa con trai của mình. Điều này gây ra những tổn thương lớn trong lòng con trai ông là hoàng đế Ashoka sau này. Đó có thể là do nỗi niềm thất vọng về điềm báo về vị vua tương lai xuất sắc (Ashoka) lại đến với một đứa trẻ khi sinh ra trông cực kỳ xấu xí, nên nhà vua dành hết sự yêu quý cho những đứa con trai khác đẹp đẽ hơn.

Tuy rằng sau này khi lớn hơn thì tướng mạo của Ashoka cũng trở nên khá hơn và đặc biệt tỏ rõ sự tài năng về mặt quân sự. Điều này khiến hoàng đế Bindusara phải dần dần công nhận cậu con trai này. Vậy nhưng, điều này lại dẫn đến sự đố kỵ và cuộc chiến tranh giành quyền kế vị của người con trưởng Susim vốn được ông rất yêu mến.

Trong cuộc chiến này thì dường như nhà vua biết được các âm mưu ám hại của anh trai đối với em trai. Vậy nhưng, người cha này vẫn cố gắng bảo vệ con trưởng.Có lẽ ông cũng chỉ đơn giản là để giữ vững sự kế thừa ngai vàng theo thứ tự trưởng thứ mà thôi.

Thế nhưng, dường như là định mệnh đã an bài, dù hoàng đế Bindusara có cố gắng thu xếp cho con trai trưởng ra sao đi chăng nữa, thì có thể ngay trước hoặc sau khi ông mất vào năm 272 TCN (cũng có tài liệu cho là năm 268 TCN), Ashoka đã thành công trong việc loại bỏ anh trai trưởng để lên ngai vàng. Ashoka sau đó đã mở ra thời kỳ huy hoàng bậc nhất trong lịch sử của Ấn Độ.

Tổng kết về toàn bộ cuộc đời và thời đại của hoàng đế Bindusara

Có thể nói rằng toàn bộ những điều kể trên phần nhiều đều là các giai thoại, những truyền thuyết được lưu truyền. Những gì mà hậu thế ngày nay phải rất cố gắng mới vén màn được một phần chân dung thực tế của ông. Thế nhưng, điều mà hết thảy người Ấn từ đó đến nay đều công nhận, ông chính là bước đệm quan trọng đảm bảo cho Ashoka có thể tiếp nhận và phát huy những thành tựu của hoàng đế Chandragupta Maurya đã tạo dựng trước đó.

Vậy nên, thời kỳ nối tiếp liên tục từ hoàng đế Chandragupta Maurya qua hoàng đế Bindusara tới hoàng đế Ashoka đều là giai đoạn đáng tự hào trong lịch sử của Ấn Độ.