Hơn 3 năm qua, người dân sống xung quanh rạch Ông Đồ (xã Bình Chánh, huyện Bình Chánh, TPHCM) đã quen với hình ảnh một người đàn ông da ngăm đen, hằng ngày miệt mài chèo xuồng dọn rác, khơi thông dòng chảy tại con rạch này. Người đàn ông ấy là Hồ Chí Cường (sinh năm 1952), người dân địa phương gọi là ông "Hai Cường".
"Vào mấy năm trước, rạch Ông Đồ bị ô nhiễm nặng. Nhiều người dân thiếu ý thức thường xuyên vứt thẳng rác thải sinh hoạt xuống rạch, cùng với đó những mảng lục bình dày đặc chặn đứng dòng chảy. Rạch đọng nước, rác thải phân hủy tạo thành lớp màng dày nổi trên mặt nước đen ngòm, bốc mùi hôi thối.
Nhiều trẻ em ở địa phương bị mắc sốt xuất huyết, dịch tay chân miệng nên tôi tự mình xuống con rạch để dọn vệ sinh", ông Cường nêu lý do bắt đầu công việc dọn rác của mình.
Ông Cường cho hay, trước khi ông bắt đầu công việc dọn rác, chính quyền địa phương đã nhiều lần kêu gọi người dân tham gia khơi dòng con kênh bị ô nhiễm. Tuy vậy, số lượng rác thải quá nhiều nên cứ dọn được vài ngày thì tình trạng ô nhiễm tại đây càng nghiêm trọng hơn.
"Mặc dù có cải tạo nhưng người dân thiếu ý thức lại xả rác xuống rạch khiến cho dòng chảy bị chặn, màu nước của rạch lại đen ngòm. Thấy vậy, tôi rủ thêm 1 đứa cháu gần nhà đi vớt rác. Từ đó đến nay, công việc này trở thành công việc hằng ngày của cả 2 chú cháu", ông Cường kể.
Tuy tìm được người "cùng chí hướng" nhưng thời điểm đầu, ông Cường và cháu gặp rất nhiều khó khăn với công việc bao đồng của mình. Thời điểm đó, cả 2 phải lội trực tiếp xuống dòng nước đen ngòm của con rạch để dọn và vớt từng bao nilon, hộp nhựa,… và các mảng lục bình. Công việc quá nguy hiểm và tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe.
"Sau mỗi lần trầm mình vớt rác, tôi đều phải bỏ luôn bộ đồ vì không thể nào giặt sạch được. Tay chân, người tôi cũng bị nước bẩn "ăn" đến lở loét, phồng rộp hoài", ông Cường tâm sự.
Không vì khó khăn mà bỏ cuộc, ông Cường và người cháu đã dùng lưới cá kéo rác từ kênh lên. Việc làm này vừa tiết kiệm được thời gian, vừa để bản thân ông Cường không phải tiếp xúc trực tiếp với nguồn nước dơ.
Bỏ việc nhà để lo việc bao đồng, suốt ngày loay hoay ở con rạch ô nhiễm để dọn rác không công, ông Cường bị nhiều người gièm pha, chê cười. Còn phía gia đình thì lại phản đối vì cho rằng ông làm những điều vô ích. Nhiều người còn gọi ông là lão "điên" và khuyên ông nên ở nhà hưởng thụ tuổi già.
Nghe nhiều người chửi xéo nhưng ông Cường không vì thế mà từ bỏ công việc. Đối với ông, những lời mà người khác phản đối là do họ chưa hiểu những lợi ích từ việc ông làm.
"Nhiều người nói tôi được trả tiền nên mới đi nhặt rác, chứ ai khùng mà làm vậy. Có người còn nói tôi khùng, "rảnh hơi" nên mới đi làm cái việc không bao giờ có kết quả… Tôi kệ. Rất may, sau một thời gian thì vợ con tôi đã hiểu và ủng hộ. Tôi làm việc có ích cho xã hội chứ có phải làm gì bậy bạ đâu mà lo sợ", ông Cường tâm sự.
"Tôi ước rằng, trong tương lai tôi sẽ thất nghiệp"
Sau khi biết những việc làm tình nguyện của ông Cường, chính quyền địa phương hỗ trợ cho ông một chiếc xuồng tự chế từ ca nô cũ. Phương tiện này không chỉ giúp ông không phải "vứt bỏ quần áo" mà còn vớt rác nhẹ nhàng, hiệu quả hơn.
"Vào mỗi buổi sáng, tôi chạy xe máy từ nhà ra chỗ neo xuồng trên rạch rồi cùng người cháu chèo vớt rác. Tôi chèo xuồng, còn cháu dùng cây gắp để gắp rác. Chỗ nào nhiều rác quá, nó dùng vợt gom lại, hốt bỏ vào bao. Chừng nào rác đầy xuồng, chúng tôi tấp vào bờ, đưa lên xử lý", ông Cường cho biết.
Rác sau khi vớt lên được ông Cường tập trung lại một chỗ phơi cho khô rồi phân loại xử lý sao cho hợp lý. "Đến tuổi này rồi, tôi còn làm được việc gì có ích cho xã hội thì tôi làm thôi. Không cần đòi hỏi quyền lợi gì", ông Cường tâm sự.
Ông Cường cho biết thêm, hiện nay nhiều người vẫn chưa có ý thức về việc bảo vệ môi trường sống. Mặc dù chính quyền địa phương đã trang bị hàng chục thùng rác dọc theo con rạch nhưng họ lại không bỏ rác vào mà vứt thẳng xuống rạch. Thậm chí, có những lúc ông đang vớt rác trên xuồng mà nhiều người chạy xe máy đến vứt thẳng bọc rác xuống rạch. Điều này chính là nỗi trăn trở lớn nhất của ông.
"Tôi mong trẻ em ở địa phương khi thấy hình ảnh một ông già như tôi đi nhặt rác thì sẽ giúp các cháu nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sống, đặc biệt là việc để rác đúng nơi quy định", ông Cường cho hay.
Ngoài công việc vớt rác, thông dòng rạch Ông Đồ, ông Cường còn tích cực tham gia các hoạt động khác như trồng hoa, nhổ cỏ, quét dọn tại các công viên xã, các tuyến đường.
Đến nay, những việc làm thiết thực, không mệt mỏi của ông Cường đã được phần lớn người dân địa phương ghi nhận, noi theo. Người dân sinh sống 2 bên con rạch Ông Đồ cũng nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, biết bỏ rác đúng nơi quy định.
"Tôi có một điều ước là trong tương lai tôi sẽ bị thất nghiệp. Như vậy chứng tỏ những việc làm của tôi đã được mọi người hiểu và đã có ý thức bảo vệ môi trường, không còn tình trạng xả rác bừa bãi. Tôi đã từng làm nhiều công việc nhưng chưa có công việc nào mà niềm vui lớn nhất là được "thất nghiệp" như công việc này", ông Cười vui vẻ nói.
Vừa qua, tại buổi lễ tuyên dương "Những tấm gương thầm lặng mà cao cả lần thứ 4" của TPHCM, ông Hồ Chí Cường đã được Chủ tịch UBND TPHCM tặng bằng khen vì đã có những đóng góp tích cực trong thực hiện chương trình xã hội từ thiện liên tục trong nhiều năm.