Tại sao Võ Tắc Thiên không truyền ngôi cho Võ gia mà trả về họ Lý?

Võ Tắc Thiên (624-705), Hoàng hậu của Hoàng đế Đường Cao Tông, là nữ hoàng đế duy nhất trong lịch sử phong kiến Trung Quốc. Bà cũng là người lên ngôi ở độ tuổi lớn nhất (67 tuổi) và là một trong những hoàng đế thọ nhất (82 tuổi). Một tay bà lập ra vương triều Võ Chu và cũng là hoàng đế duy nhất của triều đại này. Giới học giả Trung Quốc đánh giá Võ Tắc Thiên là nữ chính trị gia, chiến lược gia kiệt xuất, có công trong việc thúc đẩy kinh tế, chính trị, văn hóa thời Đường phát triển thịnh vượng.

Vào cung từ năm 14 tuổi, Võ Tắc Thiên xuất thân từ một Tài nhân, sau lên ngôi Cửu ngũ Chí tôn, hiệu là "Tắc Thiên Đại Thánh Hoàng đế". Bà ghi dấu ấn trong lịch sử bằng việc ổn định biên cương, đóng góp cho nền kinh tế cũng như triều chính thời bấy giờ.

Người ta cũng đánh giá cao Võ Tắc Thiên vì cách dùng người và góp công cho nền văn hóa đời Đường phát triển mạnh mẽ. Võ Tắc Thiên làm hoàng đế 15 năm, tuy là nữ nhưng chiến công của bà cũng không thua Lý Thế Dân. Sau khi trở thành hoàng đế, đáng lẽ bà nên truyền ngôi vị của mình cho con cháu. Nhưng thật bất ngờ, bà đã trả lại ngai vàng cho nhà họ Lý khi đang ở đỉnh cao quyền lực. Thực tế, điều này là vì những lý do sau đây.

Lý do đầu tiên là ở thời đại phong kiến, xã hội phụ quyền không có chỗ cho các nữ đế. Võ Tắc Thiên biết rằng bà là một dị thường trong một xã hội phụ hệ. Sau khi chết, bà không còn lựa chọn nào tốt hơn là trả lại ngai vàng cho nhà họ Lý, vì vậy Võ Tắc Thiên đã thỏa hiệp, khôi phục lại địa vị và được chôn cất theo nghi thức hoàng hậu. Ngoài việc khôi phục địa vị hoàng hậu và an táng cùng với Đường Cao Tông Lý Trị, bà còn lập một tấm bia trống cho chính mình. Bà không tổng kết gì cả, tất cả cuộc đời của bà đều để cho thế hệ mai sau nhận xét.

Lý do thứ hai là Võ gia không thể làm trọng trách quan trọng của hoàng đế. Sau khi Võ Tắc Thiên lên nắm quyền, bà cũng thăng chức và sử dụng những thành viên của Võ gia, nhưng không một người nào có thể đảm nhận được các nhiệm vụ quan trọng. Cháu trai của bà, Võ Tam Tư vốn không biết suy nghĩ và chỉ biết giở trò, từng cố gắng ám sát hoàng tử Lý Trọng Tuấn, nhưng lại bị giết chết. Còn người cháu trai khác của Võ Tắc Thiên lại càng không vừa ý, tự làm một số việc hại các đại thần trung thành của bà. Trong triều không ai kham nổi, nếu cho hắn làm hoàng đế, vài năm nữa đất nước sẽ bị diệt vong. Vì vậy, cuối cùng Võ tắc Thiên đã từ bỏ ý định chọn người thừa kế trong gia tộc của mình.

Nguyên nhân thứ ba là do thiên mệnh thuộc về Lý Đường. Sau khi Võ Tắc Thiên lên ngôi, mặc dù bà đã cố gắng hết sức để tiêu diệt các thế lực chống lại mình, và củng cố lực lượng của bản thân. Nhưng dù sao Võ Tắc Thiên cũng là một người phụ nữ, không thể khiến người ta khuất phục, đặc biệt là trong xã hội gia trưởng. Cuối cùng, thiên hạ vẫn theo về nhà Lý hơn. Không chỉ vậy, khi Võ Tắc Thiên ốm nặng, thậm chí Địch Nhân Kiệt và những người khác đã lần lượt thuyết phục, mong rằng bà sẽ trả lại ngôi báu cho Lý Đường. Sau này, Lý Đường đã giành lại được quyền điều hành đất nước, thực chất đó mới là điều mà mọi người mong đợi.

Vì những lý do trên, sau khi Võ Tắc Thiên cân nhắc kỹ lưỡng đã không để Võ gia tiếp quản vương triều, cuối cùng trả lại ngôi báu cho họ Lý. Nhưng không thể phủ nhận, với tư cách là nữ hoàng duy nhất, Võ Tắc Thiên cũng đã xây dựng nên một "tượng đài bất diệt" cho riêng mình.