Chuyên gia Quốc tế chỉ ra nguy cơ bạo lực trong các trường mầm non Việt Nam

Trong hội thảo trực tuyến "Phát triển chương trình giáo dục mầm non mới" của Bộ GD-ĐT và Tổ chức Hợp tác Phát triển và Hỗ trợ kỹ thuật Vùng Fla-măng, Vương quốc Bỉ (VVOB) và Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) mới tổ chức vừa qua đã chỉ ra vẫn còn có nhiều lỗ hổng trong bình đẳng giới ở giáo dục mầm non. 

Theo đó, các chuyên gia cho biết, điều kiện phòng chức năng, phòng học, nhà vệ sinh riêng cho trẻ em trai và trẻ em gái chưa đạt chuẩn do thiết kế cũ nên khó khăn cho công tác giám sát, ngăn ngừa nguy cơ bạo lực giới trong khi giáo viên phải quản lý một số lượng lớn trẻ em trong một lớp học.

Các định kiến giới cũng xuất hiện trong môi trường lớp học, nơi các góc học tập và vui chơi cho trẻ em trai và trẻ em gái được trang trí khác nhau, hoặc giáo viên Mầm non tác động đến trẻ em trong việc lựa chọn và sử dụng các đồ vật, đồ chơi phù hợp về giới, thay vì khuyến khích các đồ chơi đan xen giữa các giới hoặc trung lập.

Chẳng hạn, các đồ chơi có tính chất hành động, xây dựng, công nghệ và đồ chơi có màu xanh lam thường được gắn với các bé trai, trong khi búp bê, đồ chơi nấu ăn và thủ công mỹ nghệ chủ yếu liên quan đến các bé gái.

Ngoài ra, phần lớn sách giáo khoa, sách truyện và tài liệu giảng dạy thường củng cố định kiến và vai trò giới mà không khuyến khích trẻ hành động vượt ra ngoài vai trò giới truyền thống. Giáo viên thường củng cố định kiến giới trong nghề nghiệp bằng cách tác động đến nguyện vọng của trẻ dựa trên các chuẩn mực giới.

Chẳng hạn, trẻ em gái được khuyến khích đảm nhận các vai trò chăm sóc như giáo viên và y tá trong khi trẻ em trai được khuyến khích khám phá các môn học liên quan đến STEM. Định kiến giới có thể dễ dàng nhận thấy trong cách giáo viên xưng hô khác nhau giữa trẻ em trai và trẻ em gái như "bé trai mạnh mẽ" hoặc "bé gái nhỏ nhắn", và trong cách tương tác của giáo viên với trẻ em như "con trai/đàn ông không bao giờ khóc" / "con gái cần phải nhẹ nhàng, hiền từ"  hay "cậu bé này nhảy giỏi như con gái", "bé nào muốn làm chú bộ đội"?

Hiện nay, số giáo viên nữ ở các trường mầm non quá đông (hơn 99% giáo viên mầm non ở Việt Nam là nữ) trong khi chưa có chiến lược tập trung vào việc thay đổi các chuẩn mực xã hội về vai trò giới trong giáo dục. Việc thiếu đại diện của giáo viên nam trong nhà trường càng củng cố vai trò giới và có thể mất nhiều thời gian hơn để thay đổi nhận thức, suy nghĩ vốn góp phần dẫn đến bất bình đẳng giới.

Chẳng hạn, việc giảng dạy về ranh giới cơ thể và sự đồng thuận không được đưa vào các bài học một cách hệ thống. Một nghiên cứu về thực trạng bạo lực trên cơ sở giới đối với trẻ mầm non tại các cơ sở giáo dục Mầm non (năm 2019) của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam) và UNICEF chỉ ra rằng, một bộ phận giáo viên chưa nhận thấy sự cần thiết phải nâng cao nhận thức và kỹ năng trong bảo đảm quyền trẻ em và phòng, chống bạo lực đối với trẻ em và bạo lực trên cơ sở giới.

Phụ huynh, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục còn hạn chế về hiểu biết hoặc thực hành về thúc đẩy bình đẳng giới, chưa đảm bảo công bằng, bình đẳng giữa các đối tượng trẻ trong hoạt động chăm sóc, giáo dục. Họ được xem là những đối tượng xác nhận một cách vô thức các chuẩn mực và khuôn mẫu có hại về giới.

Ví dụ, các em bé gái thường được khen ngợi về trang phục, ngoại hình và sự chu đáo. Ngược lại, các em nam được khen ngợi về sức mạnh thể chất, được giao nhiều nhiệm vụ phức tạp hơn trong lớp, được quan tâm nhiều hơn và có nhiều không gian để thể hiện bản thân hơn các em nữ.