Sự bùng nổ "kỳ lân" công nghệ của Đông Nam Á là đây

Cụm từ "kỳ lân" của khu vực tiếp tục tỏa sáng ở Đông Nam Á. Cùng với các sáng kiến của chính phủ và dân số ngày càng tăng, các công ty khởi nghiệp kỳ lân thuộc khu vực này đã và đang đạt được những cú bức phá ngoạn mục.

Điển hình, theo số liệu từ DealStreetAsia, tính đến ngày 12/10, có khoảng 15 startup Đông Nam Á đã gọi vốn thành công và được định giá từ 1 tỷ USD trở lên trở thành kỳ lân công nghệ (unicorn). Tuy nhiên, trong số này không có đại diện nào của Việt Nam. Như vậy, tính đến nay, chính thức Việt Nam mới chỉ có 2 kỳ lân là VNG (xác lập vào năm 2014) và VNLife (2020).

Gần đây nhất, studio game Sky Mavis gọi vốn 152 triệu USD vòng Series B tương ứng mức định giá 3 tỷ USD. Cho dù có đội ngũ phát triển cốt cán hầu hết là người Việt Nam, tuy nhiên Sky Mavis lại đăng ký kinh doanh tại Singapore. Một lý do khác là công ty này cũng chưa được công nhận chính thức là kỳ lân nên cũng không thể được "gọi tên" lần này.

Xét rằng chỉ có 19 công ty khởi nghiệp đạt được vị thế kỳ lân trong khu vực trong bảy năm từ 2013 đến 2020. Như vậy, có thể thấy số kỳ lân tăng trưởng năm 2021 thực sự bức phá ngoạn mục so với trước đây. Hiện tại, tổng cộng các kỳ lân công nghệ có sự hỗ trợ của những quỹ đầu tư mạo hiểm đã đạt tới con số 27, đứng sau Ấn Độ có thêm 30 kỳ lân chỉ trong 1 năm (tổng cộng 50 kỳ lân).

Trong số 15 công ty kỳ lân mới ở Đông Nam Á trong năm nay, Singapore có nhiều nhất là 10, Indonesia có 3, Malaysia và Thái Lan mỗi quốc gia có 1. Như vậy, sự gia tăng số lượng kỳ lân cho thấy một điều rằng, các nhà đầu tư đang mua cổ phiếu mới của họ với giá cao hơn. Vì vậy không có gì ngạc nhiên khi Đông Nam Á và Ấn Độ đang song hành trong việc thu hút vốn đầu tư vào các công ty khởi nghiệp.

Hiện tại, số tiền mà các công ty khởi nghiệp Đông Nam Á huy động được trong 9 tháng đầu năm 2021 từ các quỹ đầu tư mạo hiểm và các nhà đầu tư khác đã đạt tổng cộng 17,2 tỷ USD, tăng gấp đôi so với 8,5 tỷ USD năm ngoái.

Khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ cũng đều đang có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhờ nhân khẩu học thuận lợi, và tầng lớp trung lưu ngày càng đông đảo, vốn là động lực chính thúc đẩy sự thâm nhập của điện thoại di động và internet. Mặc dù đại dịch COVID-19 càng làm rộng mở nền kinh tế internet trên toàn cầu, nhưng những gì diễn ra ở Đông Nam Á đặc biệt ấn tượng.

Theo tài liệu của OECD, tầng lớp trung lưu của Ấn Độ dự kiến sẽ tăng từ 63 triệu người vào năm 2010 lên 1 tỷ 168 triệu người vào năm 2030. Số lượng người Đông Nam Á thuộc tầng lớp trung lưu được ước tính là đạt 334 triệu vào năm 2030, tăng từ 91 triệu vào năm 2010. Trong nghiên cứu này, tầng lớp trung lưu được xác định là các hộ gia đình có chi tiêu hàng ngày từ 10 đến 100 USD / người tính theo sức mua tương đương.

Kỳ lân Đông Nam Á đang trỗi dậy

Trong đó, 6 nền kinh tế lớn ở Đông Nam Á gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam đã tăng thêm 70 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số mới kể từ khi bắt đầu đại dịch, những người được định nghĩa là thực sự mua hàng hoá và dịch vụ trực tuyến tăng từ 280 triệu lên 350 triệu. Kết quả này cho thấy tỷ lệ thâm nhập đã tăng từ 64% lên 78% dân số trên 15 tuổi.

Con số này cao hơn so với 150 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số ở Ấn Độ, những người có mức thu nhập trung bình cũng thấp hơn ở khu vực Đông Nam Á. Nói cách khác, nền kinh tế bán lẻ trực tuyến tổng hợp của khu vực Đông Nam Á lớn hơn nhiều so với Ấn Độ, mặc dù nếu xét về dân số thì ít hơn rất nhiều.

Askhay Bhushan, giám đốc của Lightspeed Venture Partners tại Bangalore chỉ ra sự gia tăng nhanh chóng của các công ty khởi nghiệp B2B phục vụ nhu cầu số hoá bán hàng, mua hàng, tài chính đang nổi lên ở Đông Nam Á.

"Tôi đã chứng kiến sự số hoá nhanh chóng của các doanh nghiệp nhỏ Ấn Độ, sau đó là Đông Nam Á, hiện giờ hai khu vực này đang phát triển song song". Hiện có 6 trong số 15 kỳ lân mới ở Đông Nam Á là các công ty B2B hoạt động như nhà cung cấp dịch vụ hậu cần thương mại điện tử và dịch vụ cổng thanh toán di động cho các nhà bán lẻ. Sự gia tăng số lượng kỳ lân cũng cho thấy sự gia tăng định giá của các công ty nói chung.

Joonpyo Lee, giám đốc điều hành của Softbank Ventures Asia nhận thấy rằng, với nguồn vốn khả dụng nhiều hơn, các công ty khởi nghiệp Đông Nam Á có thể theo đuổi việc mở rộng ra toàn châu Á thậm chí toàn cầu, nâng cao tiềm năng tăng trưởng của họ và dẫn đến định giá cao hơn. Nguồn vốn khả dụng cho các công ty khởi nghiệp Đông Nam Á dường như vẫn đầy hứa hẹn cho đến thời điểm hiện tại.

Mặt khác, Trung Quốc đang mở cuộc đàn áp với các công ty công nghệ lớn khiến nhiều nhà đầu tư toàn cầu tạm dừng và xem xét lại đánh giá của họ về rủi ro khi đầu tư vào các công ty công nghệ nước này. Ngoài ra, căng thẳng địa chính trị gia tăng giữa Trung Quốc và Ấn Độ khiến nhiều công ty công nghệ Trung Quốc chuyển sự chú ý từ các công ty khởi nghiệp Ấn Độ sang các công ty khởi nghiệp Đông Nam Á.

"Ngoài những yếu tố chính trị quốc tế đó, bản thân khu vực Đông Nam Á cũng đang bước vào thời kỳ quan trọng", Bhushan của Lightspeed cho biết. Ông cũng chỉ ra tác động trực tiếp từ những câu chuyện thành công của kỳ lân đối với các công ty mới hơn.

Có thể thấy, thị trường đầu tư hấp dẫn của Đông Nam Á, cùng với môi trường kỹ thuật số mở rộng đã dẫn đến sự xuất hiện của một hệ sinh thái khởi nghiệp sôi động trên toàn khu vực. Theo báo cáo của Bain & Company, sự gia tăng các nhà đầu tư mạo hiểm và đầu tư cổ phần tư nhân trong khu vực đã giúp sản sinh ra các công ty kỳ lân mới trong khu vực (các công ty nhanh chóng được định giá thị trường từ 1 tỷ đô la Mỹ trở lên).

Môi trường kinh doanh sôi động của Đông Nam Á cũng tạo không gian cho các doanh nghiệp mới và các công ty khởi nghiệp phát triển mạnh. Các công ty khởi nghiệp cung cấp fintech, thương mại điện tử và dịch vụ theo yêu cầu đang ngày càng phát triển mạnh mẽ trong khu vực này.

Báo cáo tương tự của Bain & Company cho biết, 90% nhà đầu tư tin rằng các thị trường mạnh mẽ tiềm năng nhất để sản sinh kỳ lân trong những năm kế tiếp có thể thuộc Singapore, Indonesia và Việt Nam. Hơn 60% các nhà đầu tư trong nghiên cứu này cũng dự đoán rằng, công nghệ sẽ là lĩnh vực đầu tư hàng đầu trong tương lai gần.