Vì sao kinh tế internet Việt Nam được dự báo phát triển nhanh nhất Đông Nam Á?

Được biết, e-Conomy SEA 2021 là một chương trình nghiên cứu kéo dài nhiều năm do Google và Temasek phát động vào năm 2016. Bain & Company đã tham gia chương trình này với tư cách là đối tác nghiên cứu chính vào năm 2019. Nghiên cứu thúc đẩy phân tích, xu hướng, các cuộc phỏng vấn chuyên gia và tổng hợp các nguồn dữ liệu liên quan trong ngành để làm sáng tỏ nền kinh tế internet ở Đông Nam Á. Cũng trong báo cáo này, các chuyên gia đã đưa ra những thông tin, số liệu cho thấy tiềm năng của Việt Nam trong việc sớm trở thành nền kinh tế Internet phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á trong những năm tới.

Báo cái này nêu rõ, Việt Nam đã chứng kiến 8 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số mới kể từ khi thời điểm bắt đầu của đại dịch (đến nửa đầu năm 2021), với 55% trong số họ đến từ các khu vực thành thị. Mức độ chấp nhận vẫn cao khi tiêu dùng kỹ thuật số đã trở thành một cách sống mới trong bối cảnh hiện tại. Cũng theo khảo sát chi tiết,  97% người tiêu dùng mới vẫn sử dụng các dịch vụ kỹ thuật số hiện tại và 99% có ý định tiếp tục sử dụng lâu dài trong 5 năm tới. Không chỉ dừng tại đó, 30% các thương gia kỹ thuật số tin rằng, họ sẽ không thể sống sót sau đại dịch nếu không có các nền tảng kỹ thuật số hỗ trợ kịp thời.

Nhìn chung, hầu hết các lĩnh vực trực tuyến tiếp tục phát triển mạnh mẽ với mức tăng trưởng hai con số theo năm. Tổng giá trị hàng hoá (GMV) của Việt Nam năm 2021 ước đạt 21 tỷ USD, tăng 31% so với năm trước. Dự kiến vào năm 2025, toàn bộ nền kinh tế Internet sẽ đạt giá trị 57 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) đạt 29%.

Mặc dù Tổng giá trị hàng hoá (GMV) của ngành du lịch trực tuyến giảm 45% trong giai đoạn 2020-21, nhưng dự kiến lĩnh vực này sẽ ghi nhận mức tăng 44% vào năm 2025. Trong khi đó, thương mại điện tử, vận tải và thực phẩm và phương tiện truyền thông trực tuyến đã chứng kiến mức tăng trưởng hai con số trong GMV trong cùng khoảng thời gian. Những ngành này được dự báo sẽ có xu hướng tăng vào năm 2025. Nhìn chung, theo báo cáo e-Conomy SEA 2021 của Google, Temasek và Bain eConomy, tổng giá trị giao dịch kỹ thuật số của Việt Nam được dự báo sẽ đạt 220 tỷ USD vào năm 2030, đứng thứ hai Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia.

Có thể thấy, đại dịch đã mở đường cho mức sử dụng dịch vụ kỹ thuật số ngày càng tăng trên thị trường thương mại điện tử Việt Nam. Kể từ khi bắt đầu xảy ra đại dịch, nhu cầu mua hàng trực tuyến của khách hàng đã tăng lên chóng mặt. Đáp lại điều này, nhiều thương gia đã chấp nhận các công cụ kỹ thuật số. Tại Việt Nam, 30% nhà bán hàng tin rằng họ không thể vượt qua đại dịch nếu không có các nền tảng thương mại điện tử. Với ưu tiên lợi nhuận hàng đầu, 99% nhà bán hàng chấp nhận các hình thức thanh toán trực tuyến, 72% áp dụng các giải pháp cho vay thông qua kỹ thuật số. Nhiều doanh nghiệp thương mại cũng dùng các công cụ kỹ thuật số để tương tác với khách hàng của họ, với 72% kỳ vọng tăng cường sử dụng tiếp thị qua công cụ kỹ thuật số trong 5 năm tới.

Trong chín tháng đầu năm 2021, Việt Nam đứng thứ ba về thu hút tài trợ trong ngành công nghiệp công nghệ tài chính với 388 triệu đô la Mỹ cho các công ty công nghệ tài chính Việt Nam. Trong đó, sự gia tăng trong việc sử dụng ví điện tử, thanh toán qua điện thoại thông minh và mã QR, và nhu cầu mua hàng tức thì cao như mua ngay-trả-sau đã góp phần vào việc thâm nhập fintech và ví điện tử đạt 56% vào năm 2021, tăng từ 16% vào năm 2017.

Trong 8 tháng đầu năm 2021, tổng số giao dịch qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng tăng 3,32% về số lượng và 41,37% về giá trị so với cùng kỳ năm 2020. Thanh toán qua Internet tăng 54,13% về số lượng và 30,70% về giá trị giá trị so với cùng kỳ năm 2020. Điều này đã tạo tiền đề cho sự xuất hiện ngày càng nhiều của các công ty chơi ví điện tử lớn như Momo, Shopeepay, Zalopay và VNPay. VNPay, nhà cung cấp giải pháp thanh toán di động cho các ngân hàng và doanh nghiệp, gần đây đã nhận được 250 triệu USD vốn tài trợ trong khi Momo, ví điện tử lớn nhất tại Việt Nam nhận được 100 triệu USD.

Mặc dù có xu hướng phát triển, nhưng ngành fintech này đang gặp phải những khó khăn nhất định. Tiền mặt vẫn là phương thức giao dịch được ưa chuộng, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, nơi khả năng tiếp cận công nghệ bị hạn chế. Ngoài ra, các vấn đề về bảo mật và gian lận mạo danh đang gia tăng mối lo ngại. Trong khi đó, vẫn chưa có một chính sách của chính phủ và môi trường pháp lý để các công ty fintech có thể hoạt động một cách an toàn và bao gồm tài chính.

Các chuyên gia nhận định, Việt Nam vẫn là một trung tâm đổi mới hấp dẫn khi nguồn vốn toàn cầu tiếp tục đổ vào. Các khoản đầu tư và giao dịch tăng vọt trong nửa đầu năm 2021 lên mức cao kỷ lục 1,37 tỷ USD, vượt qua các khoản đầu tư cả trong những năm gần đây, được thúc đẩy bởi sự quan tâm đầu tư vào các công ty khởi nghiệp kỹ thuật số trong lĩnh vực thương mại điện tử, fintech và edtech.

Với ngành Edtech (công nghệ giáo dục), sự gia tăng của học tập trực tuyến đã thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp Edtech của Việt Nam với nhiều công ty khởi nghiệp khác nhau thu hút sự quan tâm của các quỹ đầu tư mạo hiểm trong và ngoài nước. Elsa Speak, một công ty được Google hậu thuẫn đã huy động được 15 triệu đô la Mỹ trong vòng gọi vốn Series B.

Đề án đặt mục tiêu đến năm 2030, 90% trường đại học sẽ áp dụng giáo dục kỹ thuật số và phát triển tài liệu học tập kỹ thuật số. Ngoài ra, 80% các trường trung học, cơ sở giáo dục và cơ sở dạy nghề sẽ thực hiện quản lý, dạy và học trong môi trường kỹ thuật số. Ngành công nghiệp Edtech của Việt Nam là một thị trường tiềm năng nhưng chưa có các công ty Edtech lớn. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, các công ty khởi nghiệp Edtech của Việt Nam cần tích hợp công nghệ đột phá với trọng tâm rõ ràng là tăng trưởng bền vững để mở rộng quy mô kinh doanh. Tuy nhiên, các nhà đầu tư nước ngoài từ Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc và Australia đang thể hiện sự quan tâm đặc biệt.

Chia sẻ thêm về tín hiệu lạc quan này, Tiến sĩ Lucy Cameron, Cố vấn Nghiên cứu Cấp cao tại Data61 của CSIRO nhận xét rằng, Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất khu vực và đã trở thành một trong những quốc gia năng động nhất ở khu vực Đông Nam Á. "Làn sóng tiếp theo của công nghệ kỹ thuật số - Trí tuệ nhân tạo, blockchain, Internet of Things, các nền tảng và dịch vụ dựa trên đám mây có tiềm năng biến Việt Nam thành nền kinh tế có hiệu suất cao tiếp theo của châu Á, và sẽ giúp nâng cao mức sống của tất cả người dân Việt Nam trong những thập kỷ tới. Nhưng trên hết, Việt Nam sẽ cần nắm bắt những cơ hội đáng kể này một cách thận trọng", Tiến sĩ Cameron nói.