Cuối tháng 12/2021, Thanh tra Sở TNMT tỉnh Đắk Nông vừa có kết luận về công tác quản lý, sử dụng đất; quản lý, bảo vệ rừng và thực hiện dự án đầu tư tại xã Đắk Som, huyện Đắk G'long của Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên (VKHLN NTB-TN), thuộc Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam.
Ngày 18/2/2022 vừa qua, UBND tỉnh Đắk Nông đã có văn bản yêu cầu Thanh tra tỉnh phối hợp với Sở TNMT thực hiện các nội dung liên quan theo quy định pháp luật.
Buông lỏng quản lý
Theo đó, năm 2003, UBND tỉnh Đắk Lắk (cũ, nay là tỉnh Đắk Nông) đã giao 3.280 ha đất, rừng (vị trí thuộc địa giới hành chính xã Đắk P'lao (huyện Đắk Nông, tỉnh Đắk Lắk, nay là xã Đắk Som, huyện Đắk G'long, tỉnh Đắk Nông) cho VKHLN NTB-TN quản lý, bảo vệ và thực hiện dự án nghiên cứu lâm sinh.
Đến ngày 25/5/2005, tại biên bản bàn giao thực địa giữa đại diện Sở TN&MT, Chi cục Kiểm lâm, UBND xã Đắk Som, Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng tiến hành bàn giao đất trên thực địa cho VKHLN NTB-TN.
Nội dung biên bản ghi: "Thực hiện việc bàn giao khu đất theo hệ thống mốc đã được Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng và VKHLN NTB-TN thống nhất; đại diện các cơ quan chỉ thực hiện bàn giao ranh giới khu đất trên cơ sở mốc VKHLNNTB-TN cắm sẵn, về hiện trạng các loại đất trên khu đất được giao, liên ngành không tiến hành bàn giao".
Nhưng từ khi được nhận đất và rừng trên thực địa, VKHLN NTB-TN không tiến hành phúc tra lại hiện trạng rừng, chưa cắm lại mốc ranh giới sử dụng đất và chưa tiến hành xử lý diện tích các hộ dân đã lấn chiếm sử dụng, như theo đề nghị của liên ngành tại biên bản bàn giao đất thực địa.
Giai đoạn từ khi được giao đất, rừng trên thực địa năm 2005 đến năm 2013, VKHLN NTB-TN không không cung cấp được hồ sơ về việc xây dựng phương án quản lý bảo vệ rừng. Từ năm 2014 đến 2021, VKHLN NTB-TN lập phương án quản lý, bảo vệ rừng tập trung nhưng không xây dựng phương án quản lý rừng bền vững theo quy định tại Điều 27 luật Lâm nghiệp năm 2017.
Thanh tra kết luận, trong quá trình quản lý, bảo vệ rừng, VKHLN NTB-TN đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng công tác quản lý, bảo vệ rừng, để mất rừng với tổng diện tích 2.052,743 ha.
Những ai chịu trách nhiệm?
Thanh tra Sở TNMT tỉnh Đắk Nông kết luận, trách nhiệm trong công tác quản lý, bảo vệ rừng thuộc các ông: Giám đốc VKHLN NTB-TN, gồm: Ông Hứa Vĩnh Tùng (giai đoạn năm 2003 – 2009), ông Nguyễn Thành Mến (giai đoạn năm 2009 – 2021), Trưởng trạm Thực nghiệm Lâm nghiệp Đắk P'lao - ông Phạm Văn Trọng (giai đoạn năm 2005 đến nay); kiểm lâm viên địa bàn và lãnh đạo xã Đắk Som qua các thời kỳ cũng phải chịu trách nhiệm.
Ngoài ra, trong tổng diện tích 3.280 ha đất lâm nghiệp và rừng giao cho VKHLN NTB-TN quản lý, có diện tích đất 359,2 ha được UBND tỉnh Đắk Nông tiếp tục giao cho các đơn vị khác sử dụng mà không ban hành quyết định thu hồi đất của VKHLN NTB-TN là chưa thực hiện đúng quy định.
Trách nhiệm trong giai đoạn năm 2007 - 2008 thuộc về: Sở TN&MT, Sở NN&PTNT và một số lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm tỉnh; Phó Chủ tịch UBND huyện Đắk G'long, Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng và chính quyền xã sở tại.
Cũng theo kết luận thanh tra, không chỉ buông lỏng quản lý làm mất rừng, VKHLN NTB-TN còn thực hiện dự án lâm sinh không hiệu quả, chưa đạt mục tiêu của dự án đã được Bộ NNPTNT phê duyệt.
Theo đó, các kết quả đạt được rất thấp, cụ thể như: Xây dựng khu sưu tập thực vật được 1,0 ha/15 ha, đạt 6,7%; xây dựng khu rừng giống, rừng thực nghiệm được 9,0 ha/13,2 ha, đạt 68,2 %; trồng khảo nghiệm được 130 ha rừng/234,3 ha, đạt 55,5 %; xây dựng được 0,3 ha/1,3 ha vườn vật liệu giống, đạt 23 %.
Trách nhiệm thuộc về Giám đốc VKHLN NTB-TN giai đoạn năm 2006-2014, gồm các ông: Hứa Vĩnh Tùng (giai đoạn năm 2006-2009; ông Nguyễn Thành Mến (giai đoạn năm 2009-2014).
Ngày 1/3, nguồn tin của Dân Việt từ Sở TNMT Đắk Nông cho biết, UBND tỉnh Đắk Nông đã có văn bản yêu cầu Sở TNMT có văn bản thống nhất với Thanh tra tỉnh về việc thanh tra cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân trên diện tích đất đã giao cho Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Cùng với đó là trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan để hoàn thiện hồ sơ theo quy định pháp luật.
PV Báo Dân Việt cũng đã liên hệ nhiều lần qua số điện thoại của Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên nhưng không có phản hồi.
Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên thuộc Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, được thành lập theo Quyết định số 676/QĐ- BNN-TCCB ngày 1/4/2013 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn trên cơ sở tổ chức, sắp xếp lại Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm Lâm sinh Lâm Đồng, Trung tâm Lâm nghiệp nhiệt đới và Trạm thực nghiệm Lâm nghiệp Thiện Nghiệp. Địa chỉ trụ sở chính tại số 9, đường Hùng Vương, TP.Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên là tổ chức sự nghiệp công lập, có chức năng nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, đào tạo, tư vấn và sản xuất kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn các tỉnh Nam Trung bộ - Tây nguyên.