Ngành công nghệ quan trọng của Ukraine ra sao giữa chiến sự?

Gần một tuần sau khi Nga bắt đầu cuộc tấn công rộng rãi vào Ukraine, nhiều công ty trong ngành gia công phần mềm công nghệ thông tin lớn của nước này cho biết, họ đã xoay sở để chuyển hàng nghìn nhân viên sang phía tây của đất nước, đặc biệt là trung tâm công nghệ Lviv, nơi cho đến nay vẫn bị bỏ rơi.

Một số công ty đã thuê xe buýt và bố trí nhà ở tạm thời cho nhân viên và gia đình của họ, những người muốn rời khỏi nhà hiện tại của họ. Những người khác đua nhau di chuyển mọi người ra khỏi đất nước, thường là đến Ba Lan, nhưng những kế hoạch đó bị hạn chế khi Ukraine đóng cửa biên giới đối với nam giới trong độ tuổi từ 18 đến 60. Chính sách đó có nghĩa là hầu hết nhân viên trong ngành công nghệ do nam giới thống trị phải ở lại. Vì thế, nhiều nam giới đã gửi gia đình của họ di tản sang nơi khác mà không có họ đi cùng.

Nhiều nhà phát triển phần mềm Ukraine đang tình nguyện dành thời gian cho đội quân hack đặc biệt của đất nước để tiến hành các cuộc tấn công mạng chống lại Nga, một số giám đốc điều hành công nghệ Ukraine cho biết. Những người khác đang làm việc tại nhà hoặc văn phòng để duy trì hoạt động của công ty công nghệ phần mềm. Một số công ty đang khuyến khích người lao động bằng cách quyên góp doanh thu của công ty cho nỗ lực chiến tranh, hoặc phân công người làm công việc tình nguyện tìm nguồn cung cấp quân dụng. Một số công ty khác đã biến các bộ phận của văn phòng thành nhà ở cho người tị nạn.

Andrew Pavliv, giám đốc điều hành của N-iX, một công ty phát triển phần mềm với gần 2.000 nhân viên có văn phòng lớn nhất ở Lviv cho biết: "Chúng tôi liên tục nhận được những tín hiệu về cuộc không kích này, cho thấy rằng điều gì đó có thể xảy ra và mọi người phải đến nơi trú ẩn của họ. Nhưng ông Pavliv cho biết công ty của ông sẽ cung cấp khoảng 70% các dịch vụ đã hứa trong tuần này cho khách hàng của mình, mà theo ông phần lớn là ở Mỹ và châu Âu.

Quy mô cuộc tấn công của Nga đã khiến hầu hết ngành công nghệ của nước này phải biến động, làm dấy lên bóng ma về sự tắc nghẽn trong các phần của hệ sinh thái công nghệ toàn cầu vốn đang thiếu hụt nhân tài. Hàng ngàn công ty lớn và nhỏ trên thế giới sử dụng các nhà thầu ở Ukraine để làm công việc lập trình và phát triển phần mềm. Theo các giám đốc điều hành ngành công nghiệp công nghệ và các tập đoàn thương mại Ukraine, mặc dù là một điểm đến gia công phần mềm công nghệ thông tin nhỏ hơn Ấn Độ, nhưng Ukraine lại là một trong những quốc gia lớn nhất ở châu Âu đảm nhận vai trò này.

Bhaskar Chakravorti, trưởng bộ phận kinh doanh toàn cầu tại Trường Fletcher của Đại học Tufts cho biết: Lviv, thành phố có 721.000 cư dân với trung tâm lịch sử, cho đến nay vẫn là một phần quan trọng trong khả năng phục hồi của công nghệ Ukraine. Thành phố đã không chứng kiến các cuộc tấn công nặng nề của Nga như ở Kyiv hay Kharkiv, nhưng chứng kiến tác động đầu tiên như một điểm trung chuyển cho một số người tị nạn tới Ba Lan, cách đó khoảng 40 dặm.

Stepan Veselovskyi, người đứng đầu Lviv IT Cluster, một nhóm thương mại đại diện cho khoảng 200 trong số khoảng 500 công ty công nghệ có văn phòng tại thành phố cho biết hầu hết các công ty công nghệ ở Lviv đang làm việc. Ông Veselovskyi cho biết: "Điều quan trọng là các doanh nghiệp có khách hàng quốc tế, vì thế họ phải duy trì hoat động và đóng thuế cũng như trả lương cho nhân viên trong thời kỳ chiến tranh", ông Veselovskyi nói và cho biết thêm rằng ông đã tổ chức một cuộc họp ban giám sát ở tầng hầm. "Đó là một điều điên rồ ngay lúc này".

Các công ty phần mềm cho biết kế hoạch của họ chủ yếu liên quan đến việc di chuyển nhân viên đến các khu vực ít nguy cơ hơn, chủ yếu đến Lviv và các thành phố phía tây khác. Một số người cho biết họ đã bắt đầu kích hoạt các kế hoạch dự phòng để thuê căn hộ cho những nhân viên muốn chuyển chỗ ở tạm thời, cùng với khoảng 30.000 nhân viên công nghệ đã sống và làm việc trong khu vực.

Sau đó bom bắt đầu rơi

Một số người Ukraine ở lại, qua đêm trong các ga tàu điện ngầm hoặc hầm trú bom. Một số rời thành phố của họ, đôi khi về nhà cuối tuần, những người khác đi xa hơn.

Ilia Podavalkin, người điều hành Scalamandra, một công ty phát triển phần mềm với khoảng 20 nhân viên, cho biết một vài nhân viên của ông đã ở nước ngoài khi chiến tranh bắt đầu nhưng hầu hết những người còn lại đã định cư ở các thành phố nhỏ ở biên giới Slovakia, Ba Lan và Hungary. Một nhân viên từ Kyiv đã mất liên lạc trong bốn ngày nhưng cuối cùng đã viết thư để nói rằng anh ta còn sống.

"Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình có thể ở trong tình huống này," ông Podavalkin nói.

Trong những ngày khủng hoảng, ông Podavalkin cho biết, sự hoảng sợ của ông chuyển sang tức giận và quyết tâm. Ông cho biết khoảng 60% nhân viên của mình hiện đang làm việc nửa ngày, với một số tham gia các cuộc tấn công mạng của đất nước. "Công ty của chúng tôi hiểu rằng nền kinh tế của chúng tôi phải phát triển mạnh nhất có thể và không thể ngừng hoạt động", ông Podavalkin nói. "Thật là khủng khiếp khi không có việc làm và tiền bạc trong thời chiến".

Viktor Chekh, giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Sombra Inc., một công ty kỹ thuật phần mềm với hơn 200 nhân viên ở Ukraine cho biết ông đã chuyển nhân viên bán hàng của mình sang công việc tình nguyện với nỗ lực chiến tranh, trong khi các nhà phát triển tập trung vào mã nguồn lập trình vận chuyển cho khách hàng.

Ông Chekh nói: "Chúng tôi cần phải làm việc để tạo ra doanh thu, và tất cả doanh thu mà chúng tôi có được, chúng tôi có thể gửi cho quân đội".

Ông Chris Baker, giám đốc điều hành có trụ sở tại Mỹ cho biết SoftServe, một trong những công ty gia công phần mềm công nghệ lớn nhất Ukraine đã chuyển khoảng 2.000 nhân viên làm việc tại Ukraine, gần một nửa về phía Tây của đất nước và phần còn lại đến Ba Lan và Bulgaria.

Trong khi đó, một số người cũng nói rằng họ đang chuẩn bị các kế hoạch dự phòng nghiêm trọng hơn để chuyển tất cả nhân viên ra khỏi Ukraine sang các nước láng giềng nếu Nga kết thúc kiểm soát phần lớn đất nước. Ông Pavliv của N-iX nói: "Tôi không muốn nói về nó. Trong trường hợp xấu nhất, nếu Ukraine bị chiếm đóng, mọi người sẽ chuyển ra ngoài. Chúng tôi thực sự hy vọng điều đó sẽ không xảy ra".