“Lạ lùng” dùng cơ giới tu bổ tháp cổ gần 1.000 năm tuổi: Chưa thể trả lời báo chí?

Cục Di sản yêu cầu báo cáo

Ngày 9/3, bà Lê Thị Thu Hiền, Cục Trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT-DL) xác nhận, đã có văn bản gửi Sở VHTT tỉnh Bình Định liên quan đến việc thi công tu bổ, tôn tạo di tích Tháp Bánh Ít (huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định).

Theo Cục Di sản Văn hóa, vừa qua, đơn vị nhận được thông tin phản ánh về việc thi công tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích Tháp Bánh Ít (xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định) có sử dụng xe cơ giới để san gạt mặt bằng; một số vị trí thi công chưa đảm bảo nội dung đã được Bộ VHTTDL và Cục Di sản Văn hóa thẩm định, thỏa thuận.

Về việc này, Cục Di sản văn hóa đề nghị Sở VHTT tỉnh Bình Định (chủ đầu tư dự án Công trình xây dựng tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích Tháp Bánh Ít) kiểm tra thực tế, chỉ đạo các cơ quan liên quan khẩn trương có giải pháp bảo vệ di tích; căn cứ nội dung dự án đã được thẩm định, thỏa thuận để rà soát các biện pháp thi công đảm bảo không ảnh hưởng đến di tích gốc và cảnh quan, môi trường – sinh thái của di tích. Kết quả gửi báo cáo về Bộ VHTTDL (qua Cục Di sản văn hóa) trước ngày 11/3.

Theo ông Lâm Hải Giang - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, ngay khi có phản ánh, tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn kiểm tra, chấn chỉnh lại một số nội dung không phù hợp tại dự án trên.

Cũng theo ông Lâm Hải Giang, hiện chủ đầu tư dự án là Sở VHTT tỉnh Bình Định đã cung cấp đầy đủ các hồ sơ pháp lý về công trình, dự án trên. 

Tuy nhiên, lãnh đạo Đội Thanh tra số 3 (Sở Xây dựng tỉnh Bình Định) cho biết, trong sáng cùng ngày (9/3), chủ đầu tư chỉ mới bổ sung được một số hồ sơ, một nhà thầu nhưng vẫn còn thiếu một số hồ sơ, hợp đồng. 

"Sáng nay chỉ có một nhà thầu đến, nên các hồ sơ, hợp đồng vẫn chưa đủ. Chúng tôi hẹn chủ đầu tư sáng thứ 6 (ngày 11/3) đầy đủ các nhà thầu mang hồ sơ, hợp đồng đến để xác lập biên bản luôn", vị này cho biết.

Giám đốc Sở bận "công tác", chưa thể trả lời báo chí?

Theo Thanh tra Sở Xây dựng Bình Định, khi có thông tin phản ánh, Đoàn thanh tra liên ngành do Sở Xây dựng chủ trì đã kiểm tra hiện trường, nhận thấy quá trình thi công, các nhà thầu huy động máy móc đến để thi công trong cụm di tích tháp Bánh Ít. 

Nội dung này không đúng với thẩm định ban đầu của Sở Xây dựng nên đề nghị tạm dừng thi công ở khu vực Tháp Chính (cụm Di tích Tháp Bánh Ít), di chuyển hết máy móc ra khỏi phạm vi tháp Bánh Ít và đề nghị bổ sung thêm các hồ sơ pháp lý về dự án. 

Dự án tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị Tháp Bánh Ít, có tổng vốn đầu tư 25,6 tỷ đồng, được UBND tỉnh Bình Định ra quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư từ ngày 1/9/2021, giao Sở VHTT tỉnh này làm chủ đầu tư.

Đơn vị tư vấn quản lý dự án là Công ty TNHH tư vấn, thiết kế, xây dựng Thiên Tường; đại diện nhà thầu thi công là liên doanh Công ty TNHH Xây dựng Hiếu Ngọc, Công ty TNHH xây dựng Thành Lộc, Công ty TNHH Hùng Phát. Đại diện nhà thầu giám sát là liên doanh 3 doanh nghiệp tại Bình Định.  

Đây là dự án thuộc nhóm C, vốn Ngân sách Nhà nước do tỉnh Bình Định quản lý, bố trí cho dự án trong giai đoạn 2021 - 2025, thời gian thực hiện từ năm 2021 - 2022.

Nhiều ý kiến cho rằng, các nhà thầu thi công đều "quen mặt" ở Bình Định và thiếu kiến thức kinh nghiệm trong việc tu bổ di tích. Vụ việc dẫn đến dùng cơ giới trong quá trình thi công đã gây bức xúc dư luận.

Nhiều ngày qua, phóng viên đã đến trụ sở làm việc của Sở VHTT tỉnh Bình Định để liên hệ phỏng vấn lãnh đạo. Tuy nhiên, ông Mai Ngọc Thinh - Chánh văn phòng Sở cho biết, hiện lãnh đạo Sở đã đi công tác và bị mắc Covid-19 nên không còn ai cung cấp thông tin được. 

Liên hệ với ông Tạ Xuân Chánh, Giám đốc Sở VHTT tỉnh Bình Định qua điện thoại thì vị này cho biết đã đi công tác tại TP.HCM nên chưa thể trả lời cho báo chí được và yêu cầu phóng viên liên hệ văn phòng Sở để làm việc.

Ông Đinh Bá Hòa, nguyên Giám đốc Bảo Tàng Bình Định cho rằng, việc huy động máy móc, phương tiện cơ giới thi công, san gạt ở khu vực Tháp Bánh Ít là sai hoàn toàn. "Đây đúng hơn là hành vi phá hoại di tích", ông Hòa nói.

Theo ông Hòa, trong Luật Di sản đã quy định rõ trong di tích những vùng nào cần bảo vệ nghiêm ngặt, bất khả xâm phạm, những vùng nào có thể điều chỉnh. Trước đây, đơn vị chức năng nghiên cứu, xây dựng hồ sơ di tích đã quy định Tháp Bánh Ít là cụm tháp chỉ có 1 vòng bảo vệ nghiêm ngặt, không có phạm vi điều chỉnh. Vì vậy, để doanh nghiệp, đơn vị thi công huy động máy móc xâm hại tháp như vậy là cần truy cứu trách nhiệm chủ đầu tư là Sở VHTT tỉnh Bình Định.