Rục rịch chuyện tiền điện tử được dùng để né lệnh trừng phạt từ chiến sự Nga - Ukraine

Tài chính thường đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc chiến tranh, nhưng chiến tranh Nga-Ukraine là cuộc xung đột lớn đầu tiên có vai trò làm nổi bật đối với tiền điện tử. Thực tế, Bitcoin trong số các loại tiền điện tử khác, là phi tập trung và không có biên giới, có nghĩa là nó không có ranh giới quốc gia. Bởi vì cũng không có cơ quan trung ương để chặn các giao dịch, các loại tiền kỹ thuật số cũng được coi là có khả năng chống kiểm duyệt.

Vì vậy, điều đáng lo ngại là Điện Kremlin, cũng như các tổ chức phụ trợ khác hỗ trợ cuộc tấn công vào Ukraine sẽ trốn tránh chế độ trừng phạt thông qua các mã thông báo kỹ thuật số, vốn không được sở hữu hoặc phát hành bởi cơ quan trung ương như ngân hàng nào cả.

Mới đây, Ủy ban ổn định tài chính toàn cầu (Financial Stability Board-FSB) đang xem xét chặt chẽ việc sử dụng tài sản tiền điện tử trong cuộc chiến ở Ukraine, sau khi lo ngại chúng có thể được sử dụng để trốn tránh các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga.

Hiện tại, lĩnh vực tiền điện tử đang ở thế phòng thủ trong bối cảnh các nhà lập pháp châu Âu cảnh báo rằng, các công ty tài sản kỹ thuật số không có nhiệm vụ tuân thủ các biện pháp trừng phạt tài chính của phương Tây áp đặt lên Nga sau cuộc tấn công Ukraine của nước này.

Các nguồn tin nội bộ cho hay, một số sàn giao dịch tiền điện tử đã từ chối các cuộc gọi yêu cầu cắt đứt tất cả người dùng Nga, điều này làm dấy lên lo ngại rằng, nghĩa là ở đâu đó tiền điện tử có thể đang được sử dụng như một cách để lách các lệnh trừng phạt. Trong khi đó, Ukraine cũng đã huy động được hàng triệu đô la tiền điện tử sau khi đăng lời kêu gọi quyên góp bằng bitcoin và các mã thông báo kỹ thuật số khác trên phương tiện truyền thông xã hội.

"Chúng tôi tại FSB đang theo dõi tình hình, tình hình xung đột liên quan đến tiền điện tử", Patrick Armstrong, thành viên ban thư ký của FSB nói trong một hội nghị City & Financial.

FSB, tập hợp các nhà quản lý tài chính, ngân hàng trung ương và các quan chức bộ tài chính từ Nhóm 20 nền kinh tế đang chia sẻ thông tin thu được giữa các thành viên về tình trạng này, Armstrong nói. John Glen, Bộ trưởng dịch vụ tài chính của Anh, cũng nói với hội nghị rằng các bước mà Vương quốc Anh đã thực hiện để đưa tài sản tiền điện tử vào các biện pháp chống rửa tiền và tài trợ khủng bố sẽ hỗ trợ việc thực thi pháp luật đối với tài sản tiền điện tử.

Ông Glen nói: "Chúng tôi nghĩ rằng những bước đi này sẽ hỗ trợ tích cực cho phản ứng của chính phủ đối với việc Nga xâm lược Ukraine".

Có thể thấy, kể từ khi Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24 tháng 2, số liệu thống kê từ nhà cung cấp dữ liệu tiền điện tử Kaiko cho thấy các giao dịch trên các sàn giao dịch bitcoin tập trung bằng cả đồng ruble của Nga và đồng hryvnia của Ukraine đã tăng lên mức cao nhất trong nhiều tháng qua. Đây có thể là một phần lý do tại sao Ukraine yêu cầu tất cả các sàn giao dịch tiền điện tử hàng đầu cấm người dùng Nga - một yêu cầu đã bị nhiều sàn tiền ảo lớn từ chối, bởi họ cho rằng một động thái như vậy sẽ đi ngược lại lý do tại sao tiền điện tử tồn tại.

Khi ngày càng có nhiều dấu hiệu về việc áp dụng tiền điện tử để né lệnh trừng phạt, cũng như những lời hùng biện từ các nhà lãnh đạo thế giới về việc cấm người Nga bị trừng phạt khỏi các sàn giao dịch tiền kỹ thuật số, có thể thấy phương án dùng tiền điện tử như một con đường để vượt qua các lệnh trừng phạt không thực sự là một lựa chọn khả thi trên quy mô lớn. Vì sao như vậy?

Hiện tại, khi cuộc chiến của Moscow đối với Ukraine ngày càng bùng phát và nền kinh tế và tiền tệ của Nga rơi xuống mức thấp mới, Washington được cho là đang thử một cách mới để gây áp lực lên Putin: các lệnh trừng phạt nhắm vào các loại tiền điện tử như bitcoin và ethereum.

Bộ Tư pháp Mỹ đã công bố một lực lượng đặc nhiệm mới được thiết kế rộng rãi để thực thi các biện pháp trừng phạt. Như một phần của điều đó, họ sẽ nhắm vào các nỗ lực sử dụng tiền điện tử để trốn tránh các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ, rửa tiền tham nhũng ở nước ngoài hoặc trốn tránh các phản ứng của Hoa Kỳ đối với sự xâm lược của quân đội Nga.

Liệu Nga có thắng trong cách luồn lách này?

Caroline Malcolm, người đứng đầu chính sách công quốc tế và nghiên cứu tại nền tảng dữ liệu blockchain Chainalysis cho biết, Nga có thể tận dụng tiền điện tử để trốn tránh các lệnh trừng phạt "nhưng chỉ ở quy mô tương đối nhỏ".

Carlisle của Elliptic cho biết nền kinh tế lớn thứ 11 thế giới sẽ phải khai thác tiền điện tử "ở quy mô rất đáng kể" để làm giảm đáng kể tác động của các lệnh trừng phạt, điều mà ông cho rằng đó không phải là một kỳ tích. Ví dụ, công ty ước tính rằng Iran có thể chỉ tạo ra khoảng 1 tỷ đô la trong vài năm qua thông qua khai thác tiền điện tử. "Những ngày này, tiền điện tử rõ ràng là rất dễ bay hơi và Nga có thể không sợ điều đó khi đối mặt với một số thách thức mà họ đang gặp phải với tiền tệ của mình", Carlisle  nói thêm.

Caroline Malcolm còn cho biết, việc di chuyển một lượng lớn tiền mà không bị phát hiện cũng có thể trở nên phức tạp, do bản chất của các hệ thống dựa trên blockchain của tiền điện tử. Bà nói: "Tính minh bạch của tiền điện tử mang lại cơ hội xác định và chặn đứng nhanh việc trốn tránh các lệnh trừng phạt của Nga".

Về lý thuyết, tiền điện tử có thể được tận dụng cho các mục đích bất hợp pháp như trốn tránh các lệnh trừng phạt, nhưng trên thực tế, các rào cản công nghệ, cấu trúc thị trường và thanh khoản hạn chế sẽ khiến các bên Nga bị trừng phạt khó trốn tránh các lệnh trừng phạt trên quy mô lớn, bằng cách sử dụng tiền điện tử. Bởi tiền điện tử dựa trên công nghệ blockchain, sổ cái công khai kỹ thuật số minh bạch và vĩnh viễn. Bởi vì tất cả các giao dịch được ghi lại trên chuỗi khối, tiền điện tử là loại tiền kỹ thuật số tương đương với " hóa đơn được đánh dấu " trong lĩnh vực tiền mặt vật chất.