Doanh số bán ô tô của Nga sụp đổ: Trung Quốc lập tức "đắc lợi"

Doanh số bán ô tô của Nga giảm mạnh trong tháng trước khi các lệnh trừng phạt áp đặt đối với cuộc xâm lược Ukraine đã phá nát giá trị đồng rúp, và nhiều công ty ô tô toàn cầu tham gia tẩy chay nước này, khiến người mua phải đối mặt với các phòng trưng bày xe hơi ngày càng thưa thớt phương tiện.

Chỉ 55.000 ô tô mới và xe thương mại hạng nhẹ đã được bán ở Nga vào tháng trước, giảm 63% so với tháng 3 năm 2021, theo dữ liệu được công bố bởi Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu (AEB), một nhóm đại diện cho các nhà đầu tư nước ngoài tại Nga. Cũng theo Giám đốc điều hành Svetlana Vinogradova, doanh số bán xe mới đã giảm 60% trong tháng 3 so với tháng trước đó tại Rolf, đại lý lớn nhất của Nga. Bà dự báo nhu cầu sẽ giảm một nửa trong năm nay xuống mức ngang bằng với Tây Ban Nha, quốc gia có dân số bằng 1/3 dân số Nga.

Cuộc xâm lược cũng đang tác động đến nguồn cung xe mới ở Nga, làm tăng chi phí sản xuất, một phần do sự khan hiếm các thành phần quan trọng đến từ các nhà cung cấp ở Ukraine. Doanh số bán xe hơi sụt giảm ở Nga đi kèm với việc người tiêu dùng chuyển chi tiêu của họ sang những thứ thiết yếu, khi họ chuẩn bị cho cuộc suy thoái do chiến tranh gây ra. Theo một số ước tính, giá xe hơi ở Nga tăng 40% trong tháng 3, trong khi các nhà sản xuất ô tô từ Toyota đến Volkswagen ngừng sản xuất ở Nga như một phần của cuộc tẩy chay quốc tế chưa từng có.

Evgeny Suvorov, chuyên gia kinh tế tại CentroCreditBank cho biết, nếu tốc độ thu hẹp hiện tại tiếp tục, thị trường ô tô mới ở Nga có thể giảm hai lần vào năm 2022. "Thị trường bị hạn chế bởi cả cung và cầu. Các nhà phân tích của VTB Capital cho biết, nhiều thương hiệu đã rời khỏi thị trường Nga, và những thương hiệu còn lại phải đối mặt với các vấn đề về hậu cần và sản xuất".

Với việc người mua phải đối mặt với giá cao hơn và ít lựa chọn hơn, chính phủ Nga đang tìm cách kích thích sản xuất trong nước. Theo Anton Shaparin, Phó chủ tịch Liên minh ô tô quốc gia Nga, ô tô nhập khẩu từ châu Âu và Nhật Bản có thể bị thay thế bằng các mẫu xe Trung Quốc và Ấn Độ.

"Nhiều người đang nói rằng các thương thiệu Trung Quốc thân thiện của chúng tôi sẽ không rời thị trường của chúng tôi", Shaparin nói và lưu ý rằng giá xe Haval của Great Wall Motor lắp ráp tại Nga đã tăng 50% kể từ cuộc xâm lược. Điều đó trái ngược với việc các nhà sản xuất từ Ford Motor đến Honda không còn vận chuyển xe hoặc phụ tùng sang Nga nữa.

Còn Tập đoàn Renault đã đình chỉ hoạt động tại thị trường lớn thứ hai của mình và cảnh báo có thể ghi giảm giá trị hoạt động kinh doanh của mình tại Nga.

Việc các nhà sản xuất ô tô trong nước phụ thuộc quá nhiều vào các linh kiện nhập khẩu cũng dẫn đến cú sốc kinh hoàng. Nhà sản xuất trong nước lớn nhất, AvtoVAZ đã tăng giá ba lần trong năm nay. Cơ quan Thống kê Liên bang Nga cho biết tuần trước, giá ô tô nước ngoài đã tăng 29% so với đầu năm. Còn theo trang web phân tích thị trường ô tô Autostat của Nga, sự sụp đổ của đồng rúp cũng đã đẩy giá trung bình của một chiếc ô tô mới ở Nga tăng từ 35% đến 45% trong tháng 3. Nhưng việc vung tiền cho một chiếc ô tô mới có thể sẽ không nằm trong danh sách ưu tiên của hầu hết người Nga. Kể từ cuộc xâm lược, lạm phát hàng năm ở Nga đã tăng lên gần 16%, theo Reuters. Giá các mặt hàng thiết yếu, bao gồm đường và cà chua đã tăng vọt, và đã có báo cáo về tình trạng khan hiếm hàng tại các siêu thị sau một đợt mua sắm hoảng loạn.

Ô tô Kazakhstan

Với việc khó tìm thấy ô tô mới ở Nga và lạm phát tăng nhanh đe dọa làm mất giá tiền tiết kiệm của họ, một số người Nga đã chuyển sang các thị trường lân cận vẫn mở cửa cho họ. Theo Yevgeniy Biber, giám đốc bán hàng của đại lý, khách hàng Nga chiếm khoảng 10% doanh số bán hàng tại Autodom ở thành phố Kostanay của Kazakhstan, cách biên giới 180 km. Trước đây, họ chiếm khoảng 1% người mua, ông nói.

Ngay cả trước cuộc khủng hoảng, Nga đã phải đối mặt với tình trạng thâm hụt ô tô mới do gián đoạn chuỗi cung ứng và sự chậm trễ phân phối mà ngành công nghiệp ô tô đang phải đối mặt với toàn cầu. Doanh số bán ô tô mới của Nga năm ngoái đã giảm gần 50% so với mức đỉnh của năm 2012 do nền kinh tế đình trệ kể từ khi Crimea sáp nhập vào Ukraine năm 2014. 

Trong bối cảnh khan hiếm các bộ phận cần thiết để duy trì hoạt động của các nhà máy, Interfax báo cáo rằng, AvtoVAZ có kế hoạch giới thiệu một phiên bản rút gọn của thương hiệu Lada được sản xuất với tối thiểu các bộ phận ngoại lai như túi khí và hệ thống chống bó cứng phanh.

Một sự mở đầu cho Trung Quốc?

Theo Azat Timerkhanov, công ty tư vấn Autostat của Nga, doanh số bán xe trong tháng 3 là một trong những mức tồi tệ nhất trong 15 năm qua. "Nếu châu Âu không khôi phục việc giao hàng, Trung Quốc sẽ là người hưởng lợi chính, ít nhất là về thị phần", Timerkhanov nói. "Nhưng khối lượng sẽ tiếp tục giảm".

Carol Thomas, nhà phân tích Trung và Đông Âu tại công ty tư vấn LMC Automotive cho biết, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể tận dụng sự ra đi của các thương hiệu phương Tây. Bà nói: "Các thương hiệu Trung Quốc chắc chắn sẽ coi tình hình hiện tại là cơ hội và sẽ tìm cách thành lập nhiều cơ sở sản xuất ở Nga trong tương lai". Công ty Great Wall Motors và Geely của Trung Quốc đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ về doanh số bán hàng tại Nga trong quý đầu tiên nói chung, và chịu mức lỗ thấp hơn so với các đối thủ phương Tây trong tháng 3 tại thị trường Nga.