Chi phí pin gây xáo trộn giá xe điện: “Nỗi đau của các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc”

Khi ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đồng thời quyết định điện khí hóa các đội xe của họ trong nỗ lực khử cacbon trên hành tinh, cuộc đặt cược được đưa ra dựa trên một tiền đề hứa hẹn nhất đó là pin xe điện (EV) sẽ ngày càng rẻ hơn. Thật không may, điều đó đã không xảy ra gần đây đối với các nhà sản xuất xe điện trên toàn thế giới, đặc biệt là Trung Quốc, khi giá nguyên liệu thô chính để sản xuất pin đang ở mức cao nhất sau đợt đại dịch kéo dài. Nhưng vấn đề này càng trở nên tồi tệ hơn là do cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, khiến giá nguyên liệu sản xuất pin, chẳng hạn như niken và lithium tăng lên.

Hơn 20 nhà sản xuất xe điện hoạt động tại Trung Quốc đã tăng giá trong năm nay đối với các mẫu xe hàng đầu của họ, họ buộc phải làm như vậy do chi phí nguyên liệu thô sử dụng trong pin EV tăng vọt.

Người đứng đầu một công ty khởi nghiệp xe điện cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội rằng: "Việc tăng chi phí pin đã đi chệch hướng. Chi phí nguyên liệu thô đang thúc đẩy sự gia tăng "vô lý" đối với giá pin cho xe điện", theo Li Xiang, Giám đốc điều hành của Li Auto Inc, người đã lên phương tiện truyền thông xã hội ở Trung Quốc để đưa ra cái nhìn sâu sắc hiếm có về nỗi đau của các nhà sản xuất xe điện. Li Xiang cũng giải thích lý do tại sao công ty tăng giá chiếc xe thể thao đa dụng Li One của mình lên 349.800 nhân dân tệ (54.950 USD), tăng 11.800 nhân dân tệ.

Dĩ nhiên, Li Auto không hề đơn độc, vì nhà sản xuất ô tô điện tử tên tuổi BYD đã tăng giá dòng sản phẩm hàng đầu Dynasty vào tháng 2 và tháng 3. Tesla, công ty sản xuất Model 3 và Model Y ở Thượng Hải đã làm điều tương tự cho cả hai loại xe này trong nhiều lần kể từ cuối năm ngoái. "Tesla & SpaceX đang chứng kiến áp lực lạm phát đáng kể gần đây đối với nguyên liệu thô và hậu cần", CEO Elon Musk đã viết dòng tweet vào ngày 13 tháng 3. Nhà sản xuất xe điện của Mỹ đã tăng giá tất cả các mẫu xe từ 4-10% tại Mỹ vào giữa tháng 3, và cũng tăng giá ở các thị trường khác bao gồm cả Nhật Bản.

Ngay cả SAIC-GM-Wuling Automobile, nhà sản xuất chiếc Hongguang Mini giá rẻ 28.800 nhân dân tệ, đã tăng giá chiếc EV lên hơn 10%. Nhiều liên doanh sản xuất xe EV tại Trung Quốc đã đồng loạt tăng giá nhiều mẫu xe bắt đầu từ ngày 24/3.

Nguyên nhân chính là do pin, chiếm khoảng một phần ba chi phí cho xe điện. China's Contemporary Amperex Technology  (CATL), nhà cung cấp pin lớn nhất thế giới đã tăng giá hai lần kể từ cuối năm 2021, theo giới truyền thông Trung Quốc. CATL đã công bố chi tiết về giá pin cao hơn. Dựa trên các báo cáo của phương tiện truyền thông Trung Quốc, những đợt tăng giá đó có thể dẫn đến việc tăng chi phí cho mỗi chiếc EV đơn lẻ lên 20.000 nhân dân tệ (3.140 USD).

Điều gì thúc đẩy chi phí của pin EV?

Giá niken và lithium tăng, hai nguyên liệu sản xuất pin thô quan trọng, là nguyên nhân dẫn đến quỹ đạo giá xe EV đi lên. Tại Trung Quốc, lithium cacbonat giao dịch trên 500.000 nhân dân tệ / tấn vào một thời điểm vào đầu tháng 3, theo một công ty nghiên cứu Trung Quốc, gấp khoảng sáu lần so với một năm trước đó. Giá niken cũng tiếp tục tăng cao trong tháng 3/2022. Bởi vì Nga chiếm khoảng 10% sản lượng niken và cung cấp 20% chủng loại có độ tinh khiết cao được sử dụng cho pin ô tô, chiến tranh chỉ làm tình hình thêm tồi tệ. Các thành phần quan trọng khác, bao gồm coban và niken sunfat, cũng đã chứng kiến sự tăng giá đáng kể.

Sự tăng giá nhanh chóng này một phần là kết quả của nhu cầu ngày càng tăng đối với pin EV trong những năm gần đây, khi Trung Quốc duy trì thị trường xe EV lớn nhất trên thế giới. Trong khi các công ty EV và nhà sản xuất pin đang tăng cường năng lực sản xuất, nguồn cung lithium trong nước không thể theo kịp tốc độ, do đó chi phí nguyên liệu tăng vọt. Sau đó, chiến sự Nga-Ukraine đã làm trầm trọng thêm tình trạng này.

Các quan chức chính phủ Trung Quốc đang bày tỏ lo ngại về chi phí tăng cao này. "Chúng tôi rất lo ngại về sự gia tăng lớn của giá nguyên liệu pin, cần phải có những nỗ lực nghiêm túc để giải quyết chúng", Xin Guobin, Thứ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, cho biết trong một diễn đàn công nghiệp tổ chức tại Bắc Kinh.

Xin nói thêm: "Các bước nghiêm túc sẽ được thực hiện để chống lại các hành vi phản cạnh tranh như giao dịch đầu cơ. Chúng tôi sẽ thúc đẩy giá nguyên liệu thô trở lại mức hợp lý. Nhưng sẽ không có cách khắc phục nhanh chóng cho vấn đề, vì nguồn cung cấp nguyên liệu thô không theo kịp với nhu cầu ngày càng tăng đối với xe điện".

Một số người trong ngành dự đoán sẽ mất ít nhất vài tháng để giá nguyên liệu sản xuất pin ổn định. Những người khác nói rằng có thể mất đến hai hoặc ba năm. Các nhà sản xuất xe điện có thể buộc phải tăng giá hơn nữa, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc mất khách hàng. Nhà nghiên cứu của Đại học Công nghệ Bắc Trung Quốc cho biết, giá xe EV cao hơn có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng doanh số bán hàng, trong đó người tiêu dùng có ý thức về ngân sách sẽ tránh xa những chiếc xe EV đắt tiền. 

Các nhà sản xuất xe điện của Trung Quốc hiện đang phải chịu sức ép từ việc tăng chi phí và giảm trợ cấp của chính phủ. Chi phí gia tăng mạnh đối với vật liệu pin EV, đặc biệt là lithium đang gây nguy hiểm cho ngành công nghiệp đang bùng nổ này. Hay nói cách khác, một làn sóng tăng giá đang bao trùm thị trường xe điện (EV) của Trung Quốc, và dự kiến sẽ làm giảm doanh thu của họ tại thị trường ô tô lớn nhất thế giới.