Những ứng dụng tập trung được tin tưởng tuyệt đối
Hiện tại, có những sự thật phũ phàng đến đau lòng trong cách hoạt động của thị trường tiền số.
Ví Metamask là ứng dụng lưu trữ tiền số có hơn 30 triệu người dùng hàng tháng. Có thể nói hầu hết nhà đầu tư tiền số của các blockchain như Ethereum, BSC sử dụng nó.
Một ứng dụng tập trung, bị kiểm soát bởi nhà phát triển như Metamask được người dùng sử dụng và tin tưởng tuyệt đối, là điều cực kỳ nguy hiểm. Không có gì đảm bảo cho việc một ứng dụng như vậy an toàn hoặc không gian lận. Sẽ ra sao nếu một bên A không chuyển tiền cho bên B, nhưng Metamask hiển thị là có?
Điều tương tự với Etherscan- nền tảng truy xuất thông tin giao dịch chuỗi khối có 20 triệu lượt truy cập mỗi tháng. Hầu hết nhà đầu tư sử dụng nó để kiểm tra các giao dịch và hợp đồng thông minh. Nhưng nếu nền tảng bị tấn công hoặc gian lận, làm hiển thị sai thông tin giao dịch, trong khi người dùng vẫn tiếp tục tin tưởng, thì điều gì sẽ xảy ra?
Trong giới lập trình người ta hay nhắc về khẩu hiệu “In code we trust” (chỉ tin vào code). Nhưng theo tôi, 99% người dùng chỉ đọc mã nguồn được lưu trữ và xác nhận trên các website như EtherScan, BscScan. Nhà đầu tư đa phần không tự xác minh lại mà tin tưởng tuyệt đối vào các website kia. Người ta nói chỉ tin vào code, nhưng thực tế họ đặt niềm tin vào nội dung hiển thị trên các website đó.
Hôm 13/5, giữa lúc giá token UST và LUNA của Terra giảm mạnh, đội ngũ vận hành dự án tự đưa ra quyết định dừng mạng để cứu giá đồng tiền số. Đây chắc chắn không phải là biểu hiện của yếu tố phi tập trung thường được thuyết giảng là điểm mạnh trên blockchain.
Tôi cá là hàng triệu người Việt Nam, hàng chục triệu người trên thế giới tham gia vào thị trường tiền số nhưng chỉ dùng Binance, Coinbase để đánh long, short (thị trường phái sinh) mà không hiểu chuỗi khối là gì, vận hành thế nào. Tôi cho rằng những người này chỉ là đang đánh bạc với nhà cái.
Mạng Solana, một trong những nền tảng blockchain lớn nhất thị trường nhiều lần dừng hoạt động hàng giờ liền. Về lý thuyết, tại thời điểm bị dừng lại, mạng lưới blockchain đó đã chết và không còn tồn tại. Khi họ khởi động lại, nó được xem như một mạng mới hoàn toàn. Tôi không hiểu tại sao đội ngũ Solana có thể làm điều đó liên tục và thản nhiên như vậy.
Tôi biết có nhiều blockchain vận hành với những đồng coin/token vốn hóa hàng tỷ USD, nhưng chỉ có lèo tèo vài nút (node) xác thực, được chính đội ngũ đó quản lý. Điều này đồng nghĩa mạng lưới có thể sụp đổ chỉ vì một vụ hack, đội ngũ sáng lập lừa đảo hay gian lận. Tính phi tập trung của blockchain chẳng còn nữa, nó chỉ là một từ khóa để họ truyền thông.
Ở giai đoạn sơ khai của blockchain, cộng đồng chưa đông đảo như bây giờ, người dùng thật sự quan tâm và chú trọng đến tính phi tập trung của chuỗi khối. Tại thời điểm đó, nó đã thật sự đảm bảo tính phân tán.
Giờ đây, blockchain phát triển quá lớn mạnh, nhưng các tính chất quan trọng nhất của nó lại ít được quan tâm và để lại những lỗ hổng chết người. Có thể nói, sự phát triển của thị trường tiền số đã và sẽ giết chết những đặc tính đẹp đẽ nhất của chuỗi khối. Đây là một điều rất đáng buồn.