Kiến trúc độc đáo bên trong khu lăng mộ cổ trăm năm tuổi ở giữa lòng Thủ đô
Khu lăng mộ cụ Nguyễn Trọng Hợp (ở phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, TP.Hà Nội) có diện tích khoảng 600m2, không voi, ngựa, hạc như bao lăng mộ của các vị quan đại thần khác...
Clip bên trong khu lăng mộ cổ trăm năm tuổi ở giữa lòng Thủ đô. Clip: Bích Thuận - Thảo Quyên
Từng là người giữ chức vụ cao nhất trong triều đình nhà Nguyễn dưới thời Pháp thuộc, tuy nhiên, khu lăng mộ của quan đại thần Nguyễn Trọng Hợp lại được xây dựng với kiến trúc khá đơn giản nhưng không kém phần trang nghiêm.
Khu lăng mộ của cụ Nguyễn Trọng Hợp có diện tích khoảng 600m2, không voi, ngựa, hạc trầu như bao lăng mộ của các vị quan đại thần khác. Tổng thể kiến trúc của lăng mộ được xây dựng thống nhất, trung tâm khu lăng mộ là phần mộ cụ Nguyễn Trọng Hợp, đặt trên ba cấp nền mở rộng từ trên xuống dưới, phía trước mộ có ban thờ và hương án, phía sau là nhà bia tưởng niệm.
Mộ có đường kính dài 1,2m, chiều dài 2m, hình bán nguyệt. Phần mộ được ghép tỉ mỉ từ nhiều phiến đá, gia công rất chính xác. Khuôn viên trong mộ được đặt nhiều cây cảnh nên vô cùng thoáng mát.
Lăng mộ được xây dựng với kiến trúc khá độc đáo, khác hoàn toàn với hầu hết các ngôi mộ cổ xây từ thời nhà Nguyễn.
Phía sau mộ là nhà bia, bên trong có tấm bia đá cổ, được ghi bằng chữ Hán, ghi lại thân thế, sự nghiệp, ca ngợi công đức của quan đại thần Nguyễn Trọng Hợp.
Các họa tiết, hoa văn chạm khắc vẫn còn được lưu giữ rất tốt. Hoa văn tinh xảo, chữ viết sắc nét.
Trước đây, khu lăng mộ của cụ từng có thời gian bị hoang hóa, khiến bao người cảm thấy xót xa. Về sau chính quyền địa phương và dòng họ đã góp công sức tu tạo khang trang hơn.
Theo bà Đỗ Thị Mỹ (62 tuổi) người phụ trách quản lý, trông coi lăng mộ, trước kia lăng mộ không được đẹp như bây giờ. "Con cháu dòng họ của cụ cũng ở xa nên ít khi về đây viếng thăm. Trước kia, xung quanh mộ, cây cỏ mọc um tùm, gạch, cát để ngổn ngang bên trong lăng, cánh cổng cũng bị hư hỏng, ai nhìn vào cũng thấy tiếc. Mãi về sau, chính quyền địa phương cùng với dòng họ mới cho tu sửa lại lăng mộ cho cụ nên mới được khang trang như bây giờ", bà Mỹ kể.
Theo sử sách ghi chép lại, Nguyễn Trọng Hợp (1834 -1902) tên thật của là Nguyễn Văn Tuyên, người làng Kim Lũ (phường Đại Kim bây giờ). Ông là quan nhà Nguyễn, trải qua bảy triều vua từ Tự Đức đến Thành Thái, là đại thần chủ chốt của nhà Nguyễn trong việc nghị hòa với người Pháp.
Trong suốt cuộc đời làm quan, tuy không thuộc phe chủ chiến, song theo nhìn nhận của các nhà sử học, Nguyễn Trọng Hợp là một vị quan yêu nước, thương dân, đồng thời là nhà văn hóa có những cống hiến đáng kể cho phương diện sử học, văn học Việt Nam.
Một số nét hoa văn ở cánh cổng dẫn vào khu lăng mộ.
Khu Lăng Mộ cụ Nguyễn Trọng Hợp đã được cấp bằng công nhận di tích lịch sử văn hóa từ ngày 05/09/1994. Nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long đã được nhà nước và dòng họ tu tạo, xây dựng khang trang hơn.
Bên cạnh con đường làm quan, Nguyễn Trọng Hợp chính là tác giả của của những tác phẩm nổi tiếng như Minh Mệnh chính yếu, Đại Nam chính biên liệt truyện, Kim Giang thi tập. Đặc biệt tác phẩm Kim Giang thi tập, cung cấp khá nhiều tài liệu lịch sử có giá trị đối với việc nghiên cứu tình hình chính trị, xã hội đương thời.