Đây là một trong 6 đoàn kiểm tra của Bộ Y tế sau khi Bộ công bố ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam. Đoàn đã kiểm tra công tác kiểm dịch y tế quốc tế, máy đo thân nhiệt hành khách nhập cảnh tại sân bay Tân Sơn Nhất.
Ông Nguyễn Hồng Tâm, Phó giám đốc phụ trách Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết, ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên là bệnh nhân nữ (sinh năm 1987, ngụ tại phường 13, quận Bình Thạnh). Bệnh nhân đi du lịch tại Dubai từ tháng 7, đến 22/9 về Việt Nam.
Bệnh nhân bắt đầu sốt, mệt mỏi, ớn lạnh, đau đầu, đau cơ, ho, các nốt đỏ xuất hiện trên tay, chân, mặt từ 18/9. Những ngày sau đó, bệnh nhân tiếp tục sốt. Sau khi về Việt Nam, ngày 23/9, bệnh nhân đến khám bệnh lý sinh dục tại Bệnh viện Từ Dũ. Do nghi ngờ bị mắc bệnh truyền nhiễm nên bệnh nhân được chuyển sang Bệnh viện Da liễu TP.HCM.
Tại đây, nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ bệnh đậu mùa khỉ, Bệnh viện Da liễu đã hội chẩn với Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, cách ly bệnh nhân, lấy mẫu xét nghiệm.
Ngày 25/9, bệnh nhân có kết quả ban đầu dương tính với bệnh đậu mùa khỉ và được chuyển sang Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM để tiếp tục cách ly, điều trị. Đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford đã làm giải trình tự gen, xác định bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ chủng Monkeypox virus thuộc Clade IIb.
Theo Tổ chức y tế Thế giới (WHO), bệnh đậu mùa khỉ được chia thành hai Clade I và II. Clade II chia thành IIa và IIb, trong đó Clade IIb đang lưu hành và gây dịch ở nhiều quốc gia trên thế giới từ đầu năm 2022 đến nay.
Ngay khi xác định ca bệnh đầu tiên, HCDC đã tiến hành điều tra dịch tễ, khoanh vùng, xác định có 9 người tiếp xúc gần (trong đó có 4 nhân viên y tế), được cách ly theo dõi. Đến nay, chưa có trường hợp tiếp xúc gần nào có dấu hiệu mắc bệnh. Khu vực nhà ở của bệnh nhân đã được khử khuẩn.
Bác sĩ Nguyễn Thành Dũng, Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM cho biết, sau 14 ngày điều trị, bệnh nhân đã hết sốt, các bóng nước ở mặt, tay, chân… đã khô mài, tróc vẩy và lên da non, các bóng nước ở họng cũng lành, hết đau. Bệnh nhân đã có xét nghiệm âm tính và vẫn đang được cách ly theo dõi đúng theo phác đồ.
Giải thích cụ thể thêm, bác sĩ Nguyễn Hữu Hưng, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM cho biết, trước khi xuất hiện ca bệnh đầu tiên, tại TP đã có nhiều ca nghi ngờ nhưng khi xét nghiệm đều không phải bệnh. Tuy nhiên, TP đã có kế hoạch đối phó cụ thể nên ngay khi có ca đậu mùa khỉ đầu tiên, các bệnh viện tiếp nhận (Từ Dũ, Da liễu) đã phát hiện ngay các dấu hiệu nghi ngờ từ sớm, xác định chính xác bệnh, hạn chế thấp nhất việc lây lan ra cộng đồng.
Bệnh nhân đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam. Ảnh: H.T
Ngoài cửa khẩu, cảng biển, TP còn tập trung giám sát, phòng ngừa tại các phòng khám da liễu, phụ khoa, đặc biệt các phòng khám HIV với các đối tượng nguy cơ cao.
"Tuy nhiên, công tác truyền thông cũng cần đẩy mạnh. Sau khi có ca bệnh đầu tiên, tâm lý người dân không quá hoang mang lo lắng nhưng hết sức tránh việc chủ quan, coi nhẹ bệnh của người dân", ông Hưng nói.
Nhận định về công tác phòng chống dịch của TP.HCM, ông Nguyễn Lương Tâm cho biết, TP đã làm rất tốt từ điều tra dịch tễ, cách ly, kiểm soát lây nhiễm. Hiện chưa phát hiện thêm ca mắc đậu mùa khỉ nào trong cộng đồng.
Ông Tâm đề nghị Sở Y tế tiếp tục tham mưu UBND TP về kế hoạch phòng chống bệnh đầu mùa khỉ; tăng cường giám sát các khu vực trọng điểm, đối tượng trọng điểm, kiểm dịch y tế quốc tế với người nhập cảnh, tăng cường giám sát bằng máy đo thân nhiệt nhất là những người trở về từ các quốc gia có dịch.
Các bệnh viện tăng cường giám sát chặt người có triệu chứng đến khám, đặc biệt các phòng khám tư nhân, da liễu tăng cường cảnh giác vì có thể có các bệnh nhân đậu mùa khỉ đến khám tại các phòng khám tư.
Sở Y tế cần phối hợp Công an TP.HCM giám sát nhóm người có nguy cơ cao (đồng tính, chuyển giới, HIV, quan hệ tình dục đồng giới…), tuyên truyền sâu rộng hơn nữa cho người dân nhận biết các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ, cơ sở y tế đi khám khi cần thiết
Ngoài TP.HCM, nhiều tỉnh thành khu vực phía Nam cũng có yếu tố nguy cơ nên Viện Pasteur TP.HCM cần lưu ý tập huấn, hướng dẫn, giám sát.
Để chủ động phòng chống dịch bệnh đậu mùa khỉ, Bộ Y tế khuyến cáo người dân che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay hoặc khăn giấy dùng một lần hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn ngay sau khi ho, hắt hơi. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.
Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay.
Người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời. Đồng thời, cần chủ động tự cách ly, tránh quan hệ tình dục.
Tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, tránh tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Trong trường hợp nơi ở/nơi làm việc có người mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được tư vấn và xử trí kịp thời, không tự ý điều trị.
Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ (khu vực Trung và Tây Phi), cần tránh tiếp xúc với động vật có vú (chết hoặc sống) như: động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng có thể chứa vi rút đậu mùa khỉ. Khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn.
Đảm bảo an toàn thực phẩm; thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.