Người phụ nữ hơn nửa thế kỷ giữ kỷ vật của người yêu cũ và những lá thư tình "đi qua chiến tranh"

Chuyện tình vượt qua chiến tranh 

Chiều giữa tháng 10, sau nhiều cuộc hẹn cuối cùng chúng tôi mới gặp được bà Vũ Thị Lui (tên thường gọi là Lưu Liên, 76 tuổi) ở phường Hà Cầu, quận Hà Đông, Hà Nội. Ở tuổi thất thập, bà Liên có dáng người nhỏ nhắn nhưng nhanh nhẹn. Hàng ngày bà vẫn miệt mài tham gia nhiều hoạt động xã hội, trong đó có những việc làm hỗ trợ cựu chiến binh hay tìm hài cốt liệt sĩ.

Trong gian phòng thờ của nhà mình, bà Liên và người chồng là ông Nguyễn Doãn Hùng (79 tuổi) đã dành một bàn thờ nhỏ cho liệt sĩ Trần Minh Tiến. Hơn nửa thế kỷ qua, kể từ khi người yêu hy sinh, bà Liên luôn trân trọng và nâng niu từng bức thư, kỷ vật của người lính. Hàng ngày bà chuẩn bị 3 chén trà, 3 ly cà phê, 3 điếu thuốc thắp hương cho người đã khuất.

Trước khi đến với người chồng hiện tại, bà Liên và liệt sĩ Trần Minh Tiến từng có một tình yêu đẹp, vượt qua chiến tranh. Nhiều người gọi đây là mối tình đẫm nước mắt của đôi trai tài gái sắc một thời xứ Hà Đông, Hà Nội. 

Trong câu chuyện với PV Dân Việt, bà Liên kể, đã bao năm trôi qua song những ký ức một thời chiến tranh lúc nào cũng hiện nguyên trong tâm trí, chưa lúc nào phai nhạt. Liệt sĩ Trần Minh Tiến sinh ra trong một gia đình nghèo tại thị xã Hà Đông (tỉnh Hà Tây cũ). Bà Liên ít hơn ông Tiến một tuổi, là tiểu thư khuê các. Bà vừa thông minh, xinh đẹp, lại múa giỏi và hát hay. Cả hai nhà cách nhau không bao xa.

Ông Tiến theo học một ngôi trường làng, còn bà Liên học trên tỉnh. Trên đường đi học về, cả hai thường chạm mặt nhau. Dù không quen biết, ông Tiến vẫn thầm thương trộm nhớ bà Liên bởi nét xinh đẹp, đáng yêu và vô tư, cá tính. Sau này, hai người học chung một lớp ở Trường cấp 2 Hà Cầu (nay là Trường THCS Lê Hồng Phong, phường Hà Cầu, quận Hà Đông).

Trong lớp, Minh Tiến là người có hình dáng không cao nhưng vạm vỡ, da ngăm đen, đá bóng giỏi, nụ cười lộ hiền tươi lộ rõ chiếc răng khểnh duyên. Bà vẫn thường xưng hô "mày-tao", còn định giới thiệu bạn gái cho ông Tiến mà không hề biết rằng ông mến bà nhưng không dám yêu vì hoàn cảnh gia đình, chỉ dám dừng ở mức tình bạn.

"Mãi đến khi đi bộ đội, anh ấy mới ngỏ lời yêu", bà Liên kể và cho biết, năm 1963, liệt sĩ Tiến nhập ngũ tại Trung đoàn 102, Sư đoàn 308 đóng quân ở Tam Đảo, Vĩnh Phúc. Bà Liên làm kế toán trong Xí nghiệp Ươm tơ Hoài Đức.

Đêm Trung thu cùng năm, ông Tiến tỏ tình với bà Liên. Trong tình yêu, bà Liên luôn trung thực. Nếu có ai theo đuổi, bà đều kể lại với ông Tiến, để người yêu đang đóng quân yên tâm công tác. Những ngày về phép, ông Tiến gặp người yêu nhưng không dám nắm tay. Đó là mối tình rất trong sáng, như cách ông đã chia sẻ trong 109 lá thư được viết còn sót lại trong thời gian từ năm 1965 đến lúc trước khi hy sinh vào năm 1968 gửi cho người yêu mình.

"Gần 5 năm từ lúc nhận lời yêu, chúng tôi chỉ gặp nhau không quá 20 lần. Tình yêu của chúng tôi có nhiều cung bậc cảm xúc, có cả lý tưởng, triết lý sống của thế hệ thanh niên trong cuộc chiến tranh giữ nước vĩ đại. Có những lúc nhớ người yêu đến da diết, cháy bỏng", bà Liên nói.

Đến ngày 21/1/1968, bà Liên lên đơn vị thăm người yêu và cả hai quyết định ngày cưới. Lúc này bạn trai nói với cô chờ hết tháng 3/1968, nếu không có gì thay đổi sẽ về quê tổ chức lễ cưới. Vậy là sau lần đó, bà ở nhà chuẩn bị những thứ cần thiết để định ngày tổ chức lễ cưới. Khi hay tin, họ hàng cùng nhiều bạn bè đã đem đủ các thứ quà tặng đến chúc mừng, nhưng rồi đám cưới ấy đã không thể diễn ra.

Cuối tháng 3/1968, đơn vị của liệt sĩ Tiến trên đường đi B, khi tập kết tại TX Sơn Tây, biết cơ quan của bà đang đang sơ tán ở Sơn Đồng, huyện Hoài Đức nên anh đã đi bộ gần 20 cây số để tới thăm người yêu. 

"9h sáng anh đến cơ quan để được gặp tôi nhưng vì giận dỗi không ra tạm biệt không tiếp. Thấy anh ấy chờ quá lâu, bác bảo vệ cơ quan đã lên phòng làm việc và mắng: "Chị yêu lính chiến nhưng không hiểu gì về lính chiến cả. Chị để họ chờ 2 tiếng không ra, chị có là con người không". Ông cũng là lính đi B về nên hiểu chuyện", lúc này bà Liên nghẹn ngào kể và lý giải việc không gặp mặt là vì trước đó, liệt sĩ Tiến đã không gửi thư cho bà trước khi đi B.

"Lúc đó tôi cũng chưa hiểu hết được sự khốc liệt của chiến trường B là như thế nào. Lần ấy anh Tiến đã giải thích về lý do trước khi đi B không gửi thư cho tôi và lỡ hẹn ngày cưới chỉ vì không muốn trao gánh nặng lên đôi vai tôi, vì anh là con trai cả trong gia đình, bố mẹ lại già yếu, trong khi đó từ nhỏ đến lớn tôi sống trong nhung lụa thì làm sao gánh được. Anh còn bảo tôi, nếu anh mất thì chỉ một mình chịu đựng không muốn tôi phải khổ. Đó cũng là chuyện day dứt, ân hận đến tận bây giờ. Giá như hai tiếng ngừng dỗi sẽ ra bao nhiêu chuyện nói với nhau được", bà Liên xúc động. 

Những kỷ vật còn lại và tình yêu mãi theo thời gian 

Trong cuộc gặp ngắn ngủi đó, ông Tiến thỏ thẻ với người yêu: "5 năm nay anh chưa ăn được một quả dưa bở nào, em xem nhờ ai mua cho anh quả dưa bở anh ăn". Nghe xong bà Liên liền nhờ bạn đi mua hộ nhưng dưa chưa đến mùa… 

"Ông ấy hy sinh đúng vào mùa dưa bở. Cứ đến mùa dưa bở tôi đều đặt lên ban thờ thắp hương", bà xúc động và cho biết, trước khi chia tay để cùng đơn vị vào chiến trường B, liệt sĩ Tiến đã tặng người yêu một chiếc áo bộ đội và một chiếc nhẫn có hình hai trái tim lồng vào nhau thay cho vật đính ước, được làm từ xác máy bay Mỹ rơi ở Vĩnh Phú, cùng những lá thư và cuốn nhật ký được viết vào thời gian trước khi đi B. 

"Tôi cũng tặng anh ấy chiếc khăn tay có hình bông hồng màu tím và tên của mình. Nhận khăn, anh ấy nói rằng, nếu tôi nhận được chiếc khăn tay do người khác trao lại, nghĩa là anh ấy đã hy sinh, tôi ở nhà hãy đi lấy chồng. Còn cuốn nhật ký và những tấm ảnh thì giữ lại cho anh, để mai này anh không trở về, bố mẹ còn nhìn thấy anh", bà Liên kể rồi lôi những kỷ vật nhuốm màu thời gian được cất giữ trong chiếc hộp nhỏ bao năm qua.

Sau gần một năm, ngày 19/1/1969, khi hay tin người yêu đã hy sinh, bà Liên trở nên tuyệt vọng. Đã có lúc bà định đem cuốn nhật ký và những kỷ vật khác ra đốt, thế nhưng có điều gì đó mách bảo khiến bà không làm việc dại dột này. Suốt bao năm qua, những kỷ vật ấy vẫn được bà nâng niu, gìn giữ. 

Ông Nguyễn Doãn Hùng, một sĩ quan trẻ, đã đến với bà Liên vì đồng cảm với một tình yêu chân thành, muốn bù đắp cho bà. Đám cưới của họ được tổ chức cuối năm 1969, nhưng bà Liên không giấu giếm rằng bao nhiêu tình cảm đã dành hết cho liệt sĩ Trần Minh Tiến. Bà hứa với chồng sẽ là một người vợ tốt, một người mẹ tốt và chỉ có một yêu cầu hoà bình sẽ đi tìm hài cốt liệt sĩ Trần Minh Tiến ấy bằng bất cứ giá nào.

Tháng 8/1971, miền Bắc hứng chịu trận lụt kinh hoàng, gia đình bà Liên trước đó đã sơ tán về Quốc Oai. Khi lo chạy lụt, ông Hùng đã bỏ lại tư trang, quần áo và nhiều tài sản đắt tiền khác để lo thu vén, mang bằng được vali đựng kỷ vật như thư, nhật ký, ảnh của liệt sĩ Trần Minh Tiến về cho vợ.

Bà Liên ngạc nhiên hỏi: "Sao anh không mang đài và quạt, là tài sản đắt tiền hơn?". "Những thứ đó trôi mất thì còn sắm được, còn kỷ vật của liệt sĩ mà lỡ mất, thì em sẽ hận anh suốt đời", ông Hùng đáp.

Thế rồi bà ôm lấy chồng bật khóc. Họ đã thực sự trở thành vợ chồng thương yêu từ ngày đó. Ông Hùng trân trọng và yêu thương quá khứ của vợ, cũng dành một tình cảm đặc biệt với người đồng chí chưa từng một lần gặp mặt.

Khi con cái đã khôn lớn, từ năm 2000, bà Liên bắt đầu hành trình tìm mộ của liệt sĩ Trần Minh Tiến ở Quảng Trị. Đến năm 2008, sau hàng chục chuyến đi, bà Liên đã tìm thấy nơi liệt sĩ ngã xuống và đưa hài cốt của ông về an táng tại nghĩa trang Đường 9 tại TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. Đến nay, hàng năm gia đình bà đều vào nghĩa trang Đường 9 tại TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị để thắp hương cho liệt sĩ Trần Minh Tiến.

Bà Liên cho hay, ông Hùng là người rất hiểu, chia sẻ và trân trọng câu chuyện thời thanh xuân của mình cũng như những kỷ vật của người yêu mà bà đang gìn giữ. Chính điều này khiến bà cảm thấy rất hạnh phúc. Vợ chồng bà sinh được 3 người con, 1 con gái đầu và 2 con trai, đã trưởng thành và thành đạt. 

Điều đặc biệt, dù đã hy sinh hơn nửa thế kỷ nhưng liệt sĩ Trần Minh Tiến như vẫn đang "sống" như một thành viên chính thức trong gia đình người yêu của mình. Tất cả những công việc "đại sự" trong nhà từ cưới vợ, làm nhà, khai trương công việc mới, thay đổi chỗ ở… nhất nhất các thành viên đều tự nguyện "xin ý kiến" của liệt sĩ! 

"Nhiều lúc tôi ngồi đọc thư cho chồng nghe, chồng tôi bảo rằng 'chắc anh ấy phải yêu Liên sâu đậm lắm'. Phải nói rằng anh ấy thật cao thượng và chồng tôi hiện tại cũng vậy. Suốt 18 năm kể từ sau khi về hưu sức khoẻ của chồng tôi yếu đi rất nhiều, tôi chuyên tâm dành thời gian chăm sóc cho anh. Có lúc tôi cùng một số đồng đội đi tìm hài cốt liệt sĩ", bà Liên nói thêm.

Còn ông Hùng, hơn 50 năm vẫn một tình yêu vẹn tròn với người vợ tảo tần của mình. Ông chia sẻ: "Tôi may mắn lấy được người phụ nữ rất chung thủy, mà đến bây giờ, chúng tôi vẫn yêu nhau, càng ngày càng yêu nhau tha thiết".

Những kỷ vật gắn liền với ký ức của liệt sĩ Trần Minh Tiến bà Liên vẫn giữ gìn cẩn thận trong gia đình, Bảo tàng phụ nữ Việt Nam từng có lúc ngỏ ý "xin" lại để trưng bày nhưng bà bảo đó như "máu thịt" của mình bao nhiêu năm qua nên quyết định giữ lại.