Tuần tra, kiểm soát phương tiện tham gia giao thông để đảm bảo trật tự, an toàn là trách nhiệm, nghĩa vụ của Cảnh sát giao thông (CSGT). Tuy nhiên, tuần tra, kiểm soát không có nghĩa là việc có thể dừng bất cứ phương tiện nào khi đang tham gia giao thông mà không phát hiện vi phạm bằng mắt thường hay các công cụ, thiết bị nghiệp vụ.
CSGT được dừng xe kiểm tra hành chính khi nào?
Theo Điều 16 Thông tư 65/2020/TT-BCA, CSGT thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát theo kế hoạch được dừng phương tiện giao thông để kiểm soát trong các trường hợp sau:
- Trực tiếp phát hiện hoặc thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phát hiện, ghi thu được các hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ và các hành vi vi phạm pháp luật khác;
- Thực hiện mệnh lệnh, kế hoạch tổng kiểm soát phương tiện giao thông đường bộ, kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt;
- Có văn bản đề nghị của Thủ trưởng, Phó thủ trưởng cơ quan điều tra; văn bản đề nghị của cơ quan chức năng liên quan về dừng phương tiện giao thông để kiểm soát phục vụ công tác bảo đảm an ninh, trật tự, đấu tranh phòng chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác. Văn bản đề nghị phải ghi cụ thể thời gian, tuyến đường, phương tiện giao thông dừng để kiểm soát, xử lý, lực lượng tham gia phối hợp;
- Tin báo, phản ánh, kiến nghị, tố cáo của tổ chức, cá nhân về hành vi vi phạm pháp luật của người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ.
Theo quy định trên, những trường hợp CSGT được dừng xe kiểm tra hành chính người tham gia giao thông gồm: Trực tiếp phát hiện vi phạm giao thông và trường hợp CSGT có kế hoạch, chuyên đề kiểm tra.
Nếu CSGT không phát hiện được hành vi vi phạm của người tham gia giao thì chỉ được phép kiểm tra hành chính phương tiện khi thực hiện kế hoạch, mệnh lệnh tuần tra của cấp trên (thực hiện kiểm tra theo chuyên đề).
Dựa vào quy định này, nhiều người dân yêu cầu xem chuyên đề, kế hoạch của CSGT khi làm nhiệm vụ liệu có đúng?
Thông tư 67/2019/TT-BCA quy định về thực hiện dân chủ trong công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông có hiệu lực từ 15/01/2020, một trong những nội dung Công an nhân dân phải công khai trong công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính là:
"Kế hoạch tổng kiểm soát phương tiện giao thông, Kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề về giao thông, Kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm thường xuyên, gồm các nội dung cụ thể sau: Tên đơn vị; tuyến đường; các loại phương tiện và các hành vi vi phạm tiến hành kiểm soát, xử lý; thời gian thực hiện".
Theo đó, chuyên đề, kế hoạch của CSGT khi làm việc vụ tuần tra, kiểm soát là nội dung công khai.
Ở chiều ngược lại, theo Điều 6 Thông tư này, cơ quan Công an chỉ phải áp dụng 5 hình thức công khai sau:
- Đăng tải trên Cổng thông tin điện tử; Trang thông tin điện tử của cơ quan Công an
- Đăng Công báo
- Niêm yết tại trụ sở cơ quan Công an
- Công khai trên phương tiện thông tin đại chúng
- Thông qua việc tiếp công dân; họp báo; thông cáo báo chí; hoạt động của người phát ngôn trong lực lượng Công an nhân dân theo quy định của pháp luật.
Những quy định trên cho thấy, người dân hoàn toàn có quyền xem kế hoạch tuần tra, kiểm soát, chuyên đề của CSGT. Tuy nhiên, không phải việc yêu cầu kiểm tra trực tiếp khi CSGT làm nhiệm vụ mà chỉ thông qua 5 hình thức kể trên. Tất cả những trường hợp người dân yêu cầu xem trực tiếp đều trái với quy định của Thông tư.