Cúc Phương được công nhận là vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam vào năm 1962. Trải qua 60 năm hình thành và phát triển, Vườn quốc gia Cúc Phương đã thực hiện tốt chức năng nghiên cứu, bảo tồn và khai thác phát triển du lịch; cứu hộ bảo vệ động vật hoang dã; giáo dục, nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường.
Vườn có diện tích hơn 22.000 ha nằm trên địa bàn của 14 xã, 4 huyện thuộc 3 tỉnh: Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa. Mang đặc trưng rừng mưa nhiệt đới, Cúc Phương là một trong những nơi có tính đa dạng sinh học cao của Việt Nam với nhiều loài động, thực vật quý hiếm có tên trong Sách đỏ của Việt Nam.
Trong đó, hoạt động nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế có hiệu quả cao. Nếu trước những năm 1980, công tác hợp tác quốc tế của Vườn chưa có thì đến nay, Vườn quốc gia Cúc Phương đã triển khai nhiều dự án quan trọng.
Một số chương trình hợp tác quốc tế giúp Vườn bảo tồn các loài động vật quý…
Hiện tại, Chương trình Bảo tồn Rùa Cúc Phương đã được công nhận là Trung tâm Bảo tồn rùa lớn nhất Việt Nam.
Ngoài ra, hoạt động du lịch sinh thái và giáo dục môi trường được Vườn khai thác hiệu quả, bền vững. Đây là loại hình du lịch không chỉ mang lại những lợi ích về kinh tế mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục nâng cao nhận thức và ý thức bảo vệ môi trường cho du khách.
Vườn quốc gia Cúc Phương đã xây dựng các tour, tuyến du lịch tham quan các Trung tâm cứu hộ, bảo tồn động vật; các điểm tham quan như tour "Về nhà", Chương trình "Trồng 1 tỷ cây xanh", "Thêm xanh cho cánh rừng già", "Hành trình hồi sinh" là những sản phẩm độc đáo đã tạo nên thương hiệu du lịch sinh thái riêng của Cúc Phương.
Chia sẻ với Dân Việt, bạn Hằng Nga (sinh viên trú tại Hà Nội) cho biết: "Mỗi năm lớp tôi tổ chức một chuyến đi chơi, tham quan Vườn quốc gia Cúc Phương và lần nào tôi cũng thấy thích thú, chứ không nhàm chán hay đã biết hết về địa điểm. Với Vườn quốc gia Cúc Phương có quá nhiều thứ để khám phá, để tìm hiểu, mỗi lần đi là một lần tìm hiểu điều mới vì vậy thôi rất thích đến đây. Tuy nhiên vào mùa mưa thì tôi cũng hơi sợ vắt nên không dám đi vào mùa đó".
Đại diện doanh nghiệp Hanoi Tourist thì chia sẻ, trước khi có dịch, mỗi năm du dẫn đoàn đến Vườn quốc gia Cúc Phương rất đông, thế nhưng hai năm dịch không thể thực hiện tour này nữa, cho đến khi mở cửa trở lại hoàn toàn hoạt động du lịch thì rất nhiều doanh nghiệp, nhất là nhà trường đã đặt tour đi Vườn quốc gia Cúc Phương. Các em học sinh khi đến đây bày tỏ sự thích thú, được trải nghiệm thực tế nên các em rất vui.
Du khách đến Vườn quốc gia Cúc Phương để khám phá hệ động thực vật phong phú, chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên đẹp, tham gia các chương trình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, lửa trại, mạo hiểm, nghiên cứu và văn hóa lịch sử...Chính vì thế, mỗi năm Vườn đón khoảng 120.000 đến 130.000 khách du lịch, trong đó khoảng 1/4 là khách quốc tế.
Ngoài ra, Cúc Phương là điểm đến lý tưởng đối với những người yêu thiên nhiên và các giá trị văn hóa, lịch sử. Không gian xanh mát, trong lành cùng những khoảnh khắc kỳ diệu của thiên nhiên chắc chắn sẽ khiến tâm hồn người lữ khách cứ mãi vấn vương quên cả lối về.