“Tiến thẳng về phía trước!” Đó là phương châm sống của Mikhail Gromov. Tuy nhiên, con đường đưa ông đến với ngành hàng không chẳng phải là dễ dàng.
Mikhail Gromov ra đời cuối thế kỷ 19 – tháng 2/1899 tại phố huyện Tver, cách Moskva 170 km. Là con trai một bác sĩ quân y, nhưng ông lại say mê các mô hình máy bay và môn cử tạ: năm 17 tuổi Gromov lập kỷ lục nâng tạ hơn 90 kg.
Tiến sĩ Khoa học kỹ thuật Gennady Ameryants cho biết: “Gromov đến với ngành hàng không một cách tình cờ. Thấy quảng cáo chiêu sinh đào tạo phi công, ông ghi danh và thi đỗ vào trường này.”
Với Mikhail Gromov, lực lượng Không quân Liên Xô có được một phi công giỏi. Trong hơn 30 năm, tên tuổi ông lan truyền trong cả nước và cả ở nước ngoài.
“Gromov là người đầu tiên đưa lên bầu trời 20 máy bay thử nghiệm. Chưa ai có thể lặp lại thành tích này. Máy bay đầu tiên mà ông thử nghiệm là chiếc U-2 tí hon, và chiếc cuối cùng là máy bay khổng lồ, một pháo đài bay. Ông là người đầu tiên trong thập niên 20 đã thực hiện chuyến bay dài tới Trung Quốc, Nhật Bản, đến tất cả các thành phố châu Âu. Về sau, châu Âu gọi ông là phi công số một thế giới. Năm 1934, khi Gromov thử nghiệm máy bay ANT-25, ông lập được kỷ lục thế giới không chính thức về tầm bay – 12.411 km trong vòng 75 giờ. Một thành tích hoàn toàn độc đáo!”, ông Gennady Ameryants nói.
Thế giới biết đến tên tuổi phi công Liên Xô Mikhail Gromov năm 1937: từ ngày 12 đến ngày 14/7 năm đó, ông đã cùng với hai thành viên của phi hành đoàn thực hiện chuyến bay thẳng Moskva – Bắc Cực – San Jacinto (Mỹ), vượt hơn 10.000 km trong vòng 62 giờ 17 phút.
Trong suốt chuyến bay họ đã gặp khá nhiều rắc rối. Trên vùng Đất Mới nhiệt kế đo nhiệt độ nước trong hệ thống làm mát động cơ bị hỏng. Sau đó máy bay lọt vào vùng mây dày đặc và bắt đầu đóng băng. Không thể vượt lên cao vì máy bay quá tải. Gromov vừa lái vừa thỉnh thoảng mở ô cửa buồng lái kính bị mờ để theo dõi tình trạng cánh máy bay. Phi công thử nghiệm công huân, Anh hùng Nga Pavel Vlasov cho biết:
“62 giờ, ba người trong một cabin không đóng kín. Bây giờ rất khó hình dung họ đã làm việc như thế nào trong điều kiện như vậy: ngay cả ghế ngồi cũng không thể so sánh với ghế xe ô tô hiện nay. Mà đây lại là 62 giờ bay qua Bắc Cực! Bắc Cực là tọa độ duy nhất mà từ đó tất cả các hướng bay đều là 180 độ, cho dù đến London, đến New York, hay thậm chí đến Alaska. Ngày nay chúng ta có hệ thống định vị vệ tinh, còn trong năm 1937 thì chỉ có trí thông minh và hiểu biết chi tiết về công việc của những con người can đảm. Tôi đã nghiên cứu tài liệu về chuyến bay này. Để mang 500 lít nhiên liệu và giảm trọng lượng máy bay, phi hành đoàn quyết định từ bỏ thuyền cao su (cần sử dụng trong trường hợp hạ cánh khẩn cấp trên biển), vũ khí, quần áo ấm, thực phẩm và những thứ khác. Tất cả có vẻ rất mạo hiểm. Nhưng không, trái lại là khác, tất cả được tính toán kỹ đến từng chi tiết. Phi hành đoàn hoàn toàn tin tưởng vào máy móc, cho nên đã quyết định mạo hiểm một cách hoàn toàn hợp lý. Mạo hiểm để đất nước của chúng tôi được biết đến với tư cách là một cường quốc hàng không hàng đầu thế giới!
Trong năm 1941, khi chính quyền Xô viết quyết định thành lập Viện nghiên cứu hàng không, phi công nổi tiếng Mikhail Gromov đã lãnh đạo cơ sở này. Ông Pavel Vlasov cho biết: “Trong một thời gian dài, ông phụ trách tất cả các phi công thử nghiệm trong nước. Trình độ kỹ thuật siêu đẳng, sự chuẩn bị sâu sắc cho bất kỳ công việc gì và các kỹ năng bay xuất sắc nhất là những phẩm chất của Mikhail Gromov”.
Hiện nay, ông Pavel Vlasov đứng đầu Viện nghiên cứu hàng không, trung tâm nghiên cứu độc nhất vô nhị trên thế giới. Đây là nơi giải quyết các vấn đề cấp bách nhất của ngành hàng không và vũ trụ, và đây cũng là nơi làm việc của những người đến nay vẫn tiếp tục truyền thống Mikhail Gromov. Ông Anatoly Kvochur, phi công thử nghiệm công huân, Anh hùng Nga, cho biết:
“Chúng tôi đã hoàn thành rất nhiều chuyến bay tầm xa. Chúng tôi đã bay trên máy bay chiến đấu 12 500 trong 13 giờ. Đó là thời gian kỷ lục. Hai lần vượt qua Bắc Băng Dương. Về tầm xa, đó là chuyến bay 10.000 km. Bằng máy bay đơn một ghế duy nhất, tôi đã bay đến Malaysia – 9.700 km bay không nghỉ, hai tiếp nhiên liệu trên không. Bằng cách đó chúng tôi đã chứng minh những đặc điểm độc đáo của máy bay Nga.”
Mikhail Gromov là phi công vĩ đại đã thử nghiệm hai chục máy bay mới.
Mikhail Gromov là người sáng lập trường đào tạo phi công thử nghiệm đầu tiên tại Nga.
Mikhail Gromov là vận động viên, năm 25 tuổi trở thành nhà vô địch Liên Xô đầu tiên trong điền kinh hạng nặng.
Mikhail Gromov là nhà văn và triết gia khẳng định rằng, để học cách điều khiển máy móc, trước hết cần học cách điều khiển chính bản thân mình.
Con người thử thách công nghệ mới, còn công nghệ thì thử thách con người. Mikhail Gromov đã trải qua cuộc sát hạch đó một cách tuyệt vời.