Liệu những nỗ lực “xuống nước trước Châu Âu” có làm tổn hại quá nhiều đến Apple?

Khi các phóng viên hoặc nhà phân tích hỏi CEO Apple Tim Cook về một vấn đề gai góc, gây tranh cãi ở nước ngoài mà nhà sản xuất iPhone phải đối mặt, ông thường nói rằng Apple luôn tuân thủ luật pháp ở mọi quốc gia nơi họ hoạt động.

Giờ đây, Apple được cho là đang làm việc để tuân theo luật có thể buộc những thay đổi lớn đối với iPhone, và phá vỡ mô hình phân phối ứng dụng sinh lợi vốn có của Apple.

Cụ thể, Apple đang phát triển phần mềm để tuân thủ các yêu cầu mới của Liên minh Châu Âu dự kiến có hiệu lực vào năm 2024, theo Bloomberg News dẫn tin. Theo báo cáo không có gì là chính thức cuối cùng, Apple đang xem xét các thay đổi bao gồm cho phép các công cụ trình duyệt của bên thứ ba, cấp cho các ứng dụng ví quyền truy cập vào chip NFC của điện thoại và chuyển cổng sạc sang USB-C từ đầu nối Lightning độc quyền của công ty.

Những thay đổi này sẽ giải quyết các khiếu nại lâu nay của người tiêu dùng và sẽ cung cấp cho các ứng dụng của bên thứ ba — bao gồm cả ví di động như PayPalVenmo và các trình duyệt di động như Google Chrome — cơ hội tốt hơn để cạnh tranh với các ứng dụng tích hợp sẵn của Apple. Với việc thay đổi đầu sạc USB-C, các nhà lập pháp cho rằng, các tiêu chuẩn sạc khác nhau sẽ tạo ra sự lãng phí và luật cho thấy người tiêu dùng sẽ không cần phải mua một bộ sạc mới mỗi khi mua thiết bị.

Nếu Apple chuyển sang USB-C ngay trong năm tới, người mua iPhone 15 sẽ không bắt buộc phải mua một bộ sạc riêng nếu họ đã có sẵn bộ sạc USB Type-C. Những người đi du lịch với nhiều thiết bị cũng sẽ không còn phải mang theo cáp Lightning riêng cho iPhone của họ nữa. Động thái này cũng có thể mở ra cánh cửa cho nhiều nhà sản xuất phụ kiện bên thứ ba hỗ trợ iPhone có cổng Type-C.

Nhưng thay đổi lớn nhất được báo cáo là Apple đang làm việc để cho phép tải xuống trực tiếp hoặc "tải phụ" các ứng dụng từ web, bao gồm cả các cửa hàng ứng dụng tiềm năng của bên thứ ba, vào iPhone. Hiện tại, App Store của iPhone là cách duy nhất để tải phần mềm xuống iPhone.

Thoạt nhìn, điều này dường như giải quyết khiếu nại chống độc quyền lớn nhất mà Apple phải đối mặt trong thập kỷ qua. Bởi Apple kiếm được một khoản lợi nhuận khổng lồ từ App Store của mình, từ việc lấy đi 30% phí hoa hồng từ doanh số bán hàng kỹ thuật số được thực hiện thông qua bất kỳ ứng dụng nào mà App Store phân phối.

Nhiều công ty, bao gồm cả Coinbase, Epic Games, Match, Meta, Microsoft, Spotify và Twitter đã phàn nàn về các khoản phí của Apple, và cả việc Apple có thể trì hoãn cập nhật hoặc xóa ứng dụng do vi phạm chính sách của App Store.

Để bắt đầu, những thay đổi chỉ có thể có hiệu lực ở châu Âu, theo Bloomberg News. Đó không phải là một thị trường nhỏ, nhưng người châu Âu chi ít hơn cho các ứng dụng iPhone so với người Mỹ. Trong số 85 tỷ đô la ước tính mà Apple App store đã thu được từ đầu năm đến nay, chi tiêu cho các ứng dụng iOS ở EU đạt khoảng chỉ 6 tỷ đô la, theo ước tính từ Data.ai, một công ty theo dõi lượt tải xuống và chi tiêu của ứng dụng. Theo ước tính tương tự, người dùng ở Mỹ chịu trách nhiệm về khoảng 29 tỷ đô la.

Trong trường hợp xấu nhất đối với Apple, thì hoạt động kinh doanh dịch vụ của Apple sẽ chỉ giảm khoảng 4%, còn với tổng doanh thu thì giảm khoảng hơn 1%, theo ước tính của Morgan Stanley.

Không riêng gì Châu Âu, Hoa Kỳ đã đề xuất luật tương tự, Đạo luật thị trường ứng dụng mở, hiện đang được tranh luận tại Quốc hội Mỹ.

Làm thế nào Apple vẫn có thể kiếm tiền từ các ứng dụng

Ngay cả khi luật của EU buộc Apple phải phá vỡ quy định tạm dừng phân phối của App Store, công ty vẫn có thể tìm cách thu phí từ các ứng dụng được phân phối theo những cách khác.

Trong một phiên tòa với Epic Games vào năm ngoái về các chính sách của App Store, đại diện của Apple đã lập luận rằng phí App Store trả cho tài sản trí tuệ - công cụ phần mềm mà các nhà phát triển sử dụng để tạo ứng dụng iPhone - chứ không chỉ là phân phối. Các ứng dụng được phân phối qua web từ bên thứ ba có lẽ vẫn sử dụng giao diện lập trình của Apple.

Apple cũng lập luận rằng, App Store rất quan trọng đối với bảo mật của khách hàng vì phần mềm mà Apple chưa kiểm tra có thể lấy cắp dữ liệu cá nhân hoặc thông tin thanh toán. Vì vậy, nếu Apple mở cửa iPhone cho các ứng dụng hoặc cửa hàng ứng dụng của bên thứ ba đivào, thì có thể sẽ có các yêu cầu bảo mật đối với các nhà phát triển đó.

Chẳng hạn, Apple có thể yêu cầu các nhà phát triển muốn phân phối ứng dụng bên ngoài App Store đăng ký các chương trình để có quyền truy cập vào các giao diện lập trình cụ thể có thể thực hiện được, hoặc chứng nhận rằng họ tuân thủ các yêu cầu bảo mật nhất định. Nó cũng có thể yêu cầu các nhà sản xuất ứng dụng đó hiển thị cửa sổ bật lên cảnh báo nếu ứng dụng của họ không được phân phối thông qua Apple.

Hành động của Apple tại Hàn Quốc là một ví dụ điển hình. Đầu năm nay, một phán quyết pháp lý đã buộc Apple phải cho phép các ứng dụng được phân phối qua App Store lập hóa đơn thanh toán trực tiếp cho khách hàng của họ, thay vì sử dụng hệ thống thanh toán của chính Apple.

Nhưng Apple vẫn tìm ra cách thu phí ở đó. Apple yêu cầu các ứng dụng tận dụng chính sách mới phải trả hoa hồng 26%, chỉ giảm nhẹ so với mức 30% tiêu chuẩn.

Apple đã làm điều này bằng cách yêu cầu các nhà sản xuất ứng dụng cung cấp báo cáo ở định dạng bảng tính mô tả từng giao dịch trong ứng dụng trong tháng, sau đó thu một khoản cắt giảm từ các giao dịch mua đó. Apple bảo lưu quyền kiểm tra chính sách dành cho nhà phát triển.

Apple có thể thực thi hệ thống của mình vì họ vẫn kiểm soát App Store để phân phối và các nhà phát triển phải đồng ý với các điều khoản dịch vụ của họ để có được bất kỳ phân phối nào. Trong trường hợp này, các nhà sản xuất ứng dụng đã phải đăng ký với Apple để được cấp quyền  để cho phép xử lý thanh toán của riêng họ, và đồng ý với bảng tính và hệ thống lập hóa đơn mà Apple đã đưa ra. (Hàn Quốc đang điều tra Apple để xem liệu hệ thống lập hóa đơn của họ có vi phạm luật mới hay không.)

Apple cũng yêu cầu các ứng dụng lợi dụng chính sách này phải hiển thị thông báo cho biết "Ứng dụng này không hỗ trợ hệ thống thanh toán riêng tư và an toàn của App Store".

Nếu Apple sử dụng chiến thuật tương tự ở châu Âu, điều đó có thể khiến người tiêu dùng châu Âu tin rằng App Store là nơi an toàn nhất và tốt nhất để tải phần mềm iPhone. Hoặc các nhà phát triển có thể kết luận rằng quá rắc rối khi theo đuổi các giải pháp thay thế.

"Khách hàng của Apple từ lâu đã ưu tiên tính bảo mật, tập trung hóa và sự tiện lợi mà App Store mang lại", Erik Woodring của Morgan Stanley viết trong một ghi chú.

Chi tiết về cách cuối cùng Apple sẽ thực hiện những thay đổi này sẽ phụ thuộc vào cách các luật sư của họ diễn giải Đạo luật thị trường kỹ thuật số. Theo ghi chú của Morgan Stanley, Apple cũng thường sử dụng hết mọi biện pháp pháp lý có sẵn khi gặp phải những thách thức đối với mô hình App Store của mình, bao gồm cả các kháng cáo.

Huỳnh Dũng- Theo CNBC