Tuyển sinh vượt chỉ tiêu: Trường đại học có 'nhờn luật'?

Áp dụng các hình thức phạt bổ sung

TS Nguyễn Đức Cường, Chánh Thanh tra Bộ GDĐT cho biết, việc xử lý các cơ sở đào tạo tuyển sinh không đúng quy định là việc làm thường niên hằng năm của Bộ GDĐT.

Đến thời điểm này, Thanh tra Bộ đã có Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 78 cơ sở giáo dục đại học có hành vi vi phạm trong công tác tuyển sinh đại học năm 2021.

Một số cơ sở đào tạo vi phạm điển hình như: Trường ĐH FPT tuyển sinh vừa vượt chỉ tiêu tối đa theo năng lực vừa tuyển sinh không đúng đề án đã công khai, vượt chỉ tiêu cả trình độ đại học cả trình độ thạc sĩ; Trường Đại học Kinh doanh Công nghệ Hà Nội hay Trường Đại học Nguyễn Trãi...

Điều đáng nói đây không phải là năm đầu tiên xảy ra tình trạng nhiều trường tuyển vượt chỉ tiêu, dù không được phép. Điều này khiến nhiều ý kiến bày tỏ nghi ngại về mức xử phạt tuyển vượt chỉ tiêu như hiện nay còn nhẹ, nên không có nhiều tác dụng răn đe đối với các trường.

Trước luồng ý kiến trên, Chánh thanh tra Bộ GDĐT cho biết, việc xử phạt hành chính bằng tiền đối với lĩnh vực giáo dục cao nhất đối với tổ chức là 150 triệu đồng và cá nhân là 75 triệu đồng có thể tính răn đe còn thấp nhưng đối với cơ sở giáo dục khi bị áp dụng các hình thức phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả sẽ có tính răn đe cao và mạnh.

Theo ông Cường, việc xử phạt hành vi vi phạm hành chính chủ yếu mang tính răn đe, ngăn ngừa vi phạm nên Điều 21 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, được sửa đổi bởi khoản 8 Điều 1 Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020 quy định về các hình thức xử phạt có các hình thức xử phạt vi phạm hành chính gồm hình thức xử phạt chính là Cảnh cáo và Phạt tiền và các hình thức xử phạt bổ sung gồm: Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn; Tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính; Trục xuất.

Hình thức xử phạt quy định tại các điểm c, d Nghị định số 04/2021/NĐ-CP và Nghị định số 127/2021/NĐ-CP quy định ngoài hình thức xử phạt chính, mỗi hành vi vi phạm tùy theo tính chất mức độ còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả. Đây mới là những biện pháp răn đe và xử lý triệt để hậu quả do hành vi vi phạm gây ra.

Cần chế tài mạnh tay

Rõ ràng, các hình thức xử phạt hành vi vi phạm trong tuyển sinh đã có nhưng tình trạng nhiều trường tuyển vượt chỉ tiêu vẫn xảy ra ở các mùa tuyển sinh. Trao đổi với PV, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ - Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ GDĐT cho rằng: “Các trường đang coi thường kỷ cương quá”.

Theo PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, khi Bộ GDĐT giao chỉ tiêu cho các trường, đã cân nhắc các điều kiện: cơ sở vật chất, nguồn nhân lực để làm sao đào tạo bảo đảm chất lượng. Hệ quả của việc tuyển sinh vượt chỉ tiêu sẽ dẫn đến chất lượng đầu ra không bảo đảm, ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế đất nước.

Vì vậy, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ cho rằng, số lượng không quan trọng bằng chất lượng, các trường phải nhận thức ra điều này. Tất nhiên, có thêm người học, nhà trường sẽ có thêm học phí, rất cần thiết nhưng phải tương ứng với điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên để đào tạo ra sản phẩm đầu ra chất lượng.

“Giáo dục con người phải có kỷ cương, trật tự. Khi trường đại học vượt quá kỷ cương thì uy tín của trường đó sẽ bị giảm và người học sẽ quay lưng”, chuyên gia nói.

Để giảm tối đa những vi phạm trong tuyển sinh đại học, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ cho rằng, ở đây quan trọng nhất là chế tài, nếu chế tài không đúng mức, không đủ sức răn đe thì các trường sẽ coi thường, không sợ.

PGS.TS Trần Xuân Nhĩ nêu quan điểm: “Chế tài xử lý đối với hành vi vi phạm này hiện nay còn nhẹ. Bộ GDĐT cần xem xét lại chế tài, làm mạnh tay để ngăn chặn những sai phạm. Thậm chí, nếu tuyển sinh vượt mức bất kể cao hay thấp thì cắt chức hiệu trưởng. Song song với đó là tăng mức phạt hành chính. Đánh nặng vào chức vụ và kinh tế, tôi cho rằng các trường sẽ không dám nhờn luật”.