Thật giả về nữ quyền trong phim truyền hình Hàn Quốc: Nữ chính lên ngôi (Bài 1)

"Nữ luật sư kỳ lạ Woo Young Woo" là một trong những bộ phim truyền hình Hàn Quốc thành công nhất năm ngoái. Câu chuyện kể về một phụ nữ trẻ mắc chứng tự kỷ có tên Woo Young Woo, cô đã khẳng định mình là một luật sư giỏi tại công ty luật hàng đầu của quốc gia. Bộ phim đã được thông báo sẽ có phần 2. Loạt phim không phải tiếng Anh này được xem nhiều thứ 6 của Netflix và gần đây đã được đề cử cho Giải thưởng do các nhà phê bình lựa chọn năm 2023.

Tác phẩm điện ảnh mang hơi thở lành mạnh, tươi mới và là ví dụ mới nhất về việc các bộ phim truyền hình Hàn Quốc đã tiến xa như thế nào trong việc khắc họa phụ nữ.

Theo số liệu do đài truyền hình quốc gia KBS của Hàn Quốc công bố, hơn 53% nhân vật chính trong các bộ phim truyền hình của đài này là nữ vào năm 2021, tăng nhẹ so với mức trung bình 5 năm là 49,8%. Trên các mạng khác của đất nước, con số này là khoảng 40% từ năm 2017 đến năm 2020.

"Số lượng nhân vật nữ chính trên truyền hình Hàn Quốc đã trở nên khá cao", Jacklen Kim, giám đốc tiếp thị của ENA, kênh ban đầu phát sóng "Nữ luật sư kỳ lạ Woo Young Woo" cho biết.

Jacklen Kim cho biết thêm, phụ nữ không chỉ được chú ý nhiều hơn mà còn ngày càng được miêu tả ở những vị trí quyền lực. Những trò lố về giới tính từng thống trị thể loại này đang dần không còn được ưa chuộng. Chỉ riêng trong năm 2022, các nhân vật nữ đã được ghép vào nhiều thể loại vai khác nhau, bao gồm một nữ hoàng thông thái "Under the Queen's Umbrella" và một nhà báo ngoan cường "Little Women".

Ở những bộ phim khác, "Our Blues" có một số nhân vật nữ chính mạnh mẽ, một nữ ngư dân giàu có và các "haenyeo", những nữ thợ lặn tự do lớn tuổi chuyên thu hoạch động vật thân mềm và các sinh vật biển khác ở tỉnh Jeju. Một nhân vật khác của bộ phim là một học sinh trung học vô tình mang thai, cô bất chấp lời răn dạy của cha, giữ lại đứa con và quyết định theo học đại học trong khi anh và bạn trai của cô chăm sóc đứa trẻ, một cốt truyện không thể tưởng tượng được trong vài năm trước.

Tuy nhiên, trong cuộc sống thực, phụ nữ Hàn Quốc phải đối mặt với những rào cản đáng kể đối với bình đẳng. Nhiều báo cáo các vấn đề về quấy rối tình dục, định kiến giới lỗi thời và các hình thức phân biệt đối xử khác tại nơi làm việc do nam giới thống trị. Quốc gia này xếp thứ 99 trong số 146 quốc gia trong Chỉ số khoảng cách giới toàn cầu năm 2022 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới. Dữ liệu của OECD cho thấy, phụ nữ Hàn Quốc kiếm được trung bình ít hơn 31,1% so với nam giới (khoảng cách tiền lương theo giới tồi tệ nhất so với bất kỳ quốc gia OECD nào). Trong khi đó, nữ quyền vẫn là một chủ đề cực kỳ gây chia rẽ.

Vì vậy, sự xuất hiện ngày càng nhiều của phụ nữ trong phim truyền hình Hàn Quốc phản ánh những thay đổi trong xã hội Hàn Quốc, kỳ vọng của khán giả toàn cầu hay chỉ đơn giản là nỗ lực của các nhà sản xuất truyền hình để thu hút khán giả nữ?

Nữ quyền trong phim truyền hình Hàn Quốc

Theo Park Sung Eun, nhà sản xuất điều hành của Studio LuluLal, trong suốt những năm 90 và đầu những năm 2000, chủ nghĩa phân biệt giới tính trắng trợn và thậm chí cả những cảnh bạo lực gia đình có thể được xem trên truyền hình Hàn Quốc. Cô trích dẫn ví dụ một số bộ phim truyền hình dài nhất của đất nước này như "Country Diaries" được phát sóng từ năm 1980 đến năm 2002 và có cảnh các nhân vật nữ bị chồng đánh đập. Cô cũng đề cập đến "Trái tim mùa thu" năm 2000, một bộ phim gây chấn động làng phim quốc thời kỳ đầu có cảnh nổi tiếng trong đó một nhân vật chính đẩy người mình yêu vào tường một cách kịch tính. Park giải thích, hiệu ứng mong muốn là để người xem cười nhạo hoặc thậm chí bị thu hút bởi những màn gây hấn trong trường hợp "Trái tim mùa thu".

Vào nửa cuối những năm 2000, khi thể loại này bị thống trị bởi phim hài lãng mạn, một cặp đôi phổ biến là phụ nữ nghèo với đàn ông giàu có. Trong khi có hàng chục ví dụ, một số tựa phim phổ biến bao gồm: "My Lovely Sam Soon" (2005), "Coffee Prince" (2007) và "Boys Over Flowers" (2009). Vào thời điểm đó, những bộ phim truyền hình đặc biệt này đã được hoan nghênh vì đã bất chấp những kỳ vọng của giới về cách phụ nữ nên ăn mặc gì hoặc làm gì. Tuy nhiên, ngay cả những  bộ phim truyền hình nổi bật này cũng phản đối ý tưởng rằng, gặp gỡ một người đàn ông giàu có là con đường dẫn đến hạnh phúc. Ví dụ, trong tập cuối của "Coffee Prince", cô nàng tomboy Eun Chan bắt đầu "ăn mặc như con gái" vì bạn trai của cô là Han Gyeol nói đùa rằng, tất cả những gì cô cần là cho ăn đầy đủ 4 lần một ngày. Cốt truyện kiểu Lọ Lem đã được "nhai lại" trong nhiều bộ phim hài về thể loại này.

Park Sung Eun bắt đầu sự nghiệp tại đài truyền hình MBC của Hàn Quốc năm 1999 cho biết, truyền hình phản ánh thời đại. Vào thời điểm mà phụ nữ được cho là sẽ kết hôn ở độ tuổi đầu 20, nhân vật chính 26 tuổi trong "One of a Pair" (1994) được các nhân vật khác coi là đã qua thời kỳ xuân thì. Trong "My Lovely Sam Soon" (2005), nhân vật chính phải đối mặt với những lời chỉ trích tương tự khi 29 tuổi.

Nhưng những năm gần đây, ngày càng ít phụ nữ Hàn Quốc kết hôn và sinh con, trong khi những người kết hôn và sinh con có xu hướng muộn hơn, khiến Chính phủ phải nỗ lực hết sức để tăng tỷ lệ sinh đang giảm khi khủng hoảng nhân khẩu học sắp xảy ra.

"Ngày nay, không chỉ độ tuổi trung bình của phụ nữ kết hôn tăng lên mà thậm chí còn có một từ "bihon" dành cho những phụ nữ sẵn sàng từ chối kết hôn. Ngày càng có nhiều người hiểu hôn nhân là lựa chọn cá nhân, vì vậy bạn sẽ khó tìm được một nhân vật nữ nào trong phim truyền hình vài năm qua thực sự quan tâm đến việc kết hôn", Park Sung Eun nói.

Với việc hôn nhân không còn cần thiết để câu chuyện có một kết thúc có hậu, các nhân vật nữ ngày càng có thể có những câu chuyện của riêng họ. Michelle Cho, trợ lý giáo sư về Nghiên cứu Đông Á tại Đại học Toronto nhận định, những câu chuyện tình lãng mạn trong phim truyền hình Hàn Quốc ngày càng tập trung vào sự phát triển cá nhân và tình bạn.

"Trong khi trước đây, có một tập hợp các kiểu nhân vật và hình mẫu hơi cố định, chẳng hạn như nữ anh hùng thuộc tầng lớp lao động can đảm gặp một tình yêu giàu có, động lực này đã trở nên đúng đắn hơn, cô nói. Trích dẫn bộ phim ăn khách quốc tế gần đây "Hạ cánh nơi anh" là một ví dụ. Bộ phim đạt kỷ lục về số lượt xem ở Hàn Quốc, tập trung vào một cốt truyện lãng mạn nhưng nhân vật nữ chính của phim là một giám đốc điều hành công ty thành đạt, người vẫn tiếp tục công việc bất chấp chuyện tình đang dang dở.