Trung Quốc đánh bại Mỹ về số lượng lẫn chất lượng nghiên cứu AI

Theo nghiên cứu, Tencent Holdings, Alibaba Group Holding và Huawei Technologies nằm trong số 10 công ty hàng đầu sản xuất nghiên cứu AI. Đội ngũ Trung Quốc này đang dần dần giành được đại diện trong một khu vực do những người chơi Hoa Kỳ thống trị.

Vốn dĩ, nghiên cứu AI thường dẫn đến các ứng dụng trong thế giới thực và ảo nên các công ty Mỹ và Trung Quốc đều tập trung vào nghiên cứu và phát triển AI. Do sự chênh lệch rõ rệt giữa hai bên, không gian AI đang chuẩn bị trở thành một chiến trường khốc liệt.

Đội ngũ chuyên gia của tờ Nikkei đã làm việc với nhà xuất bản khoa học Hà Lan Elsevier để xem xét các bài báo học thuật và hội nghị về AI, sử dụng khoảng 800 từ khóa liên quan đến AI để thu hẹp các bài báo.

Nhìn vào số lượng, số lượng bài báo về AI đã bùng nổ từ khoảng 25.000 vào năm 2012 lên khoảng 135.000 vào năm 2021. Điều này phản ánh sự bùng nổ của AI bắt đầu vào khoảng năm 2012, khi công nghệ học sâu xuất hiện.

Nghiên cứu cho thấy Trung Quốc đã liên tục đứng đầu về số lượng bài báo về AI. Trong năm 2021, quốc gia tỷ dân đã sản xuất 43.000 bài báo - gần gấp đôi so với Hoa Kỳ.

Công trình mới cũng đánh giá chất lượng của các nghiên cứu về AI, bằng cách đếm xem có bao nhiêu nghiên cứu nằm trong top 10% được trích dẫn trong các bài báo học thuật khác.

Trong năm 2012, Hoa Kỳ dẫn đầu với 629 nghiên cứu được trích dẫn nhiều nhất, trong khi Trung Quốc ở vị trí thứ hai với 425 bài báo. Trung Quốc sau đó đã đạt được tiến bộ đáng kể và cuối cùng vượt qua Mỹ vào năm 2019. Vào năm 2021, Trung Quốc chiếm 7.401 nghiên cứu được trích dẫn nhiều nhất, đứng đầu bảng và vượt Mỹ với tỷ lệ lên tới hơn 70%.

Trung Quốc sẵn sàng tiếp tục đà này. Theo kế hoạch của chính phủ ban hành vào năm 2017, họ nhằm mục đích phát triển AI thế hệ tiếp theo và trở thành trung tâm đổi mới AI chính của thế giới vào năm 2030.

Viện Khoa học Trung Quốc trực thuộc chính phủ, cơ quan khoa học hàng đầu của quốc gia, sở hữu năng lực nghiên cứu AI rộng lớn. Đại học Thanh Hoa, một trường đại học nghiên cứu công lập ở Bắc Kinh, cũng là một điểm nóng về nghiên cứu AI.

Nhu cầu đẩy nhanh nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các công nghệ tiên tiến, bao gồm cả AI, đã được nhấn mạnh trong các ưu tiên kinh tế năm 2023 được vạch ra tại Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương được theo dõi chặt chẽ vào tháng 12 năm 2022, nơi Chủ tịch Tập Cận Bình phát biểu.

Thậm chí, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin cho biết vào tuần trước rằng, AI đang phát triển và các ngành công nghiệp mới nổi khác là ưu tiên chính cho năm 2023.

Những nỗ lực của Hoa Kỳ đã bao gồm một kế hoạch R&D chiến lược quốc gia về AI được công bố vào năm 2016, nhưng quốc gia này vẫn đứng sau Trung Quốc trong lĩnh vực nghiên cứu AI.

Trong khi đó, Nhật Bản đã mất chỗ đứng trong lĩnh vực AI. Quốc gia này đứng thứ chín về số lượng tài liệu nghiên cứu AI cho năm 2021, tụt xuống từ vị trí thứ sáu của năm 2019. Nhật Bản đứng thứ 18 về chất lượng nghiên cứu AI cho năm 2021. NTT, công ty hàng đầu của Nhật Bản về nghiên cứu AI, xếp thứ 17 trên toàn cầu trong số các công ty liên quan.

Việc triển khai AI của Trung Quốc đang vượt xa Hoa Kỳ

Trung Quốc và Mỹ đã không chỉ không đạt được sự ngang bằng trong việc phát triển trí tuệ nhân tạo, mà việc triển khai công nghệ này trong các sản phẩm và dịch vụ của Trung Quốc có thể sẽ vượt lên vào năm 2023.

Như Kaifu Lee, một nhà quan sát sâu sắc về sự phát triển AI ở Trung Quốc đã nói: "Chúng ta hiện đang ở trong thời đại triển khai AI. Những tiến bộ đó sẽ nhanh chóng được áp dụng ở Trung Quốc, nơi có thị trường rộng lớn, nguồn kỹ sư trẻ dồi dào, sự hỗ trợ của chính phủ và văn hóa doanh nhân khốc liệt đang thúc đẩy sự đổi mới công nghiệp trong lĩnh vực AI".

Giám đốc Công nghệ của Baidu, Haifeng Wang, đồng thời là Trưởng bộ phận Nghiên cứu của Baidu, cho biết: "Nền kinh tế kỹ thuật số và thực tế đang đẩy nhanh quá trình hội nhập của chúng".

Cả Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 và Tầm nhìn 2030 của Trung Quốc đều tập trung mạnh vào sự phát triển của nền kinh tế kỹ thuật số, coi lĩnh vực này là nguồn sức mạnh đổi mới to lớn chưa được khai thác và là không gian có lợi cho việc tăng trưởng.

"Khi các mô hình lớn AI được đào tạo trước trở thành nền tảng kỹ thuật mới, mức độ thông minh đã tăng lên đáng kể, cho thấy nhiều không gian hơn cho các ứng dụng quy mô lớn từ công nghiệp đến nghiên cứu khoa học", Wang của Baidu cho biết.

Ngày nay, các trung tâm điện toán thông minh, nền tảng học sâu và mô hình AI đã và đang phát triển để hình thành cơ sở hạ tầng AI mới ở Trung Quốc, tạo nền tảng cho quá trình chuyển đổi kỹ thuật số trong nền kinh tế thực, đặc biệt là ngành sản xuất và xe tự lái.

Trong vài năm tới, việc xây dựng cơ sở hạ tầng AI mới này sẽ trở thành một trong những trụ cột quan trọng của sự phát triển nền kinh tế kỹ thuật số và là trọng tâm đầu tư của chính quyền địa phương ở Trung Quốc, góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế khu vực. Khi cơ sở hạ tầng AI mở rộng, chúng ta có thể thấy Trung Quốc phát triển các sản phẩm mới và mô hình kinh doanh mới có khả năng ứng dụng công nghiệp.

Một mặt, đó là nhờ sự mở rộng của các mô hình học sâu lớn, ngôn ngữ chéo, nhiệm vụ chéo và phương thức chéo đang trở thành xu hướng chính của sự phát triển AI ngày nay ở Trung Quốc. Theo gã khổng lồ AI của Trung Quốc Baidu, "các mô hình lớn trong ngành" đang được áp dụng trong các lĩnh vực hàng không vũ trụ, tài chính và năng lượng. Với cơ sở hạ tầng AI được xây dựng dựa trên nhu cầu của từng ngành cụ thể, Trung Quốc đang phát triển cấu trúc "AI + ngành". Baidu kỳ vọng sẽ xuất hiện một hệ sinh thái mô hình lớn trong ngành rộng lớn hơn, dẫn đến việc nâng cấp thông minh dựa trên AI của hàng nghìn ngành khác nữa.