“Lá thư trong ba lô”-bài hát gây xúc động khi viết nên từ lá thư 34 năm thất lạc của một liệt sĩ

"Lá thư trong ba lô" - chuyện tình bi tráng và xúc động của liệt sĩ

Cách đây hơn 10 năm, nhạc sĩ Kiên Ninh vô tình đọc được câu chuyện về lá thư tình chưa kịp gửi cho người vợ sắp cưới của liệt sĩ Nguyễn Thái Hòa quê ở Nam Định. Bức thư bị thất lạc từ năm 1979, sau khi ông hy sinh và phải 34 năm sau mới đến được tay người nhận. Câu chuyện xúc động này đã chạm vào trái tim và xúc cảm của Kiên Ninh.

Chia sẻ với Dân Việt, nhạc sĩ Kiên Ninh cho biết: "Từ khi biết đến câu chuyện, tôi cứ bị ám ảnh với hình ảnh lá thư trong ba lô. Tôi muốn viết về người lính có câu chuyện tình yêu thật đẹp, ngay cả khi biết mình sắp đối diện với cái chết, trái tim của họ vẫn hướng về người mình yêu thương. 

Lá thư của liệt sĩ Nguyễn Thái Hòa được viết ngày 19/2/1979, viết xong vẫn để trong ba lô chưa kịp gửi về cho người vợ sắp cưới thì 2 tuần sau anh Hòa đã ngã xuống. Anh ngã xuống vào đúng khoảng thời gian hai người dự định tổ chức lễ thành hôn (tháng 3/1979). 

Lá thư đó vẫn nằm yên trong cuốn sổ để trong ba lô và phải đến 34 năm sau mới vô tình được phát hiện ra. Đằng sau lá thư ấy là câu chuyện tình rất lãng mạn và bi tráng. Đọc các bài viết về lá thư này, cảm xúc của tôi rung lên và có một nguồn năng lượng rất lớn để thôi thúc tôi bắt tay vào viết. Tôi đã viết lời 1 của bài hát dựa trên chính nội dung lá thư của người chiến sĩ đã ngã xuống 34 năm trước.

Trong lá thư thể hiện được trữ tình lãng mạn nhưng cũng thể hiện được lý tưởng cao cả. Người lính khi lên đường ra trận, sẵn sàng gác lại câu chuyện riêng. Tôi quyết tâm viết nên lá thư bằng âm nhạc, để thông qua tác phẩm này, câu chuyện tình lãng mạn và bi tráng được lan tỏa, từ đó truyền đi thông điệp về lý tưởng cách mạng cao cả của bao thế hệ cha anh đi trước đã ngã xuống vì đất nước. Tôi muốn thông qua câu chuyện này khắc họa thêm hình tượng người lính, người chiến sĩ cách mạng".

Theo nhạc sĩ Kiên Ninh, khi bắt tay vào viết ca khúc anh cảm thấy mọi thứ rất khó khăn, vì lời lẽ trong lá thư là văn xuôi. Lời lẽ rất đẹp dẽ, lãng mạn nhưng để diễn đạt thành một câu chuyện âm nhạc thì phải cần rất nhiều thứ. Hơn thế nữa, câu chuyện này Kiên Ninh muốn viết thành 2 lời. 95% ca từ của lời 1 là từ lá thư; còn lời 2 là con đường trở về của lá thư sau bao nhiêu năm người lính hy sinh.

Và sau những tháng ngày dài ấp nhủ, bài hát "Lá thư trong ba lô" đã ra đời. Kiên Ninh vốn được biết đến là một nhạc sĩ có khả năng sáng tác rất nhanh. Nhưng ở ca khúc "Lá thư trong ba lô", anh phải mất khoảng 1 năm mới có thể hoàn thành trọn vẹn. Bởi khi viết về các anh hùng liệt sĩ, anh muốn chăm chút, kỹ càng từng giai điệu, từng lời ca.

Nhạc sĩ Kiên Ninh kể, trong quá trình viết ca khúc cũng như thực hiện MV "Lá thư trong ba lô", anh đã nhiều lần về thăm gia đình liệt sĩ Nguyễn Thái Hòa ở Hải Hòa, Hải Hậu, Nam Định. Anh thắp hương hương lên ban thờ liệt sĩ và gửi gắm tâm nguyện "ca khúc chính là lời tri ân của anh đến các thế hệ cha anh – những con người với lý tưởng anh hùng cách mạng cao cả thiêng liêng, không tiếc máu xương, đã tạc nên những tượng đài, đã hóa nên những bản hùng ca bất diệt trường tồn cùng non sông đất nước".

Kiên Ninh cho rằng, giữa anh với liệt sĩ Nguyễn Thái Hòa có một sự kết nối tâm linh rất khó lí giải. Năm sinh của anh cũng là năm liệt sĩ Nguyễn Thái Hòa viết lá thư (1979) và anh cũng quê Nam Định. Đến nay, đã trải qua hơn 4 thập kỷ nhưng "lá thư trong ba lô" của liệt sĩ Nguyễn Thái Hòa vẫn lay động lòng người.

"Câu chuyện chúng ta đang kể chính là trách nhiệm của chúng ta - những người của thế hệ chuyển tiếp được sống trong hòa bình. Chúng ta cần khơi gợi lòng tự hào về truyền thống yêu nước cũng như lòng tự tôn dân tộc đối với các thế thệ trẻ. Và tôi tin giới trẻ sẽ tiếp nhận và cảm nhận được, bởi đó đã là truyền thống và tinh thần của người Việt Nam ta", nhạc sĩ Kiên Ninh nói.

 Lòng biết ơn của thế hệ tiếp nối đối với cha anh đã ngã xuống

Theo nhạc sĩ Kiên Ninh, ngay từ khi bắt đầu viết ca khúc, anh đã nghĩ đến NSND Quốc Hưng. Anh tin rằng, giọng hát của NSND Quốc Hưng có thể chuyển tải được hết tinh thần của ca khúc tới công chúng. Hơn nữa, đây cũng là giọng hát có sức truyền tải, lan tỏa mạnh mẽ ở chủ đề và màu sắc âm nhạc này. Và câu chuyện tình lãng mạn mà bi tráng bằng âm nhạc của Kiên Ninh đã được NSND Quốc Hưng cất lên da diết, tình cảm mà không bi lụy, thấm vào lòng người nghe.

Là một nghệ sĩ tên tuổi gắn với nhiều ca khúc cách mạng, từng thể hiện rất nhiều bài hát đề tài chiến tranh, nhưng khi hát "Lá thư trong ba lô", NSND Quốc Hưng vẫn có được những cảm xúc rất mới mẻ.

"Tác phẩm của Kiên Ninh dù viết về chiến tranh nhưng vẫn có nét nhạc, giai điệu mang hơi thở, màu sắc hiện đại. Câu chuyện đã xảy ra hơn 40 năm, nhưng được Kiên Ninh viết theo cách mới hiện nay, thể hiện rõ hơi hướng sức trẻ trong âm nhạc hiện đại. Đặc biệt, ở ca khúc này, Kiên Ninh chủ động viết giai điệu cho giọng hát của tôi, quãng lên xuống phù hợp. Bài hát này thực sự rất chỉn chu cả về âm nhạc lẫn phần lời, phần hát, hòa âm phối khí", NSND Quốc Hưng cho biết.

Để "Lá thư trong ba lô" đến gần với công chúng hơn, nhạc sĩ Kiên Ninh quyết định thực hiện MV với sự tham gia của đạo diễn Anh Quân. Câu chuyện MV tái hiện một quãng đời của người lính trẻ, từ những giây phút hạnh phúc ngọt ngào bên người yêu cho đến khi lên đường ra trận, rồi hy sinh trong vòng tay đồng đội; lá thư anh viết cho người vợ sắp cưới sau mấy chục năm trời mới đến được tay gia đình anh…

Thách thức của đạo diễn Anh Quân là làm sao để truyền tải được với khán giả đây là một câu chuyện có thật nhưng cũng phải khéo léo xử lý nội dung vừa bám sát câu chuyện vừa mang tính điện ảnh để khán giả dễ đón xem cũng như cảm nhận được chân thực. Và điểm nhấn đặc biệt nhất được đạo diễn tập trung là khắc họa hình ảnh một chiến sĩ tuổi 20 vừa có sự hồn nhiên ngây thơ nhưng vẫn kiên cường bất khuất, sẵn sàng gác chuyện tình cảm cá nhân, quên mình vì Tổ quốc…