Dân Việt

Đông Tây - Kim Cổ

“Cuộc chiến âm thanh” độc đáo 2 bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ

PV 21/03/2023 10:31 GMT+7
Ít người biết rằng song song với cuộc chiến súng đạn ác liệt để thống nhất hai miền Nam – Bắc, có một cuộc chiến bằng âm thanh cũng diễn ra không kém phần căng thẳng tại hai bờ sông Bến Hải.
“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 1.

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu” đã kết thúc chiến tranh xâm lược Đông Dương của Thực dân Pháp, ngăn chặn âm mưu quốc tế hoá chiến tranh Đông Dương của Đế Quốc Mỹ.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 2.

Hiệp Định Giơnevơ được ký kết, Việt Nam chia thành hai miền lấy vĩ tuyến 17 làm giới tuyến quân sự tạm thời. Trong thời gian chờ “Hiệp thương tổng tuyển cử” Mỹ đã vào miền Nam Việt Nam lập lên chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm Âm mưu chia cắt nước ta lâu dài.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 3.

Tại vĩ tuyến 17 đã diễn ra những cuộc đấu súng và có phần đặc biệt hơn là chọi loa giữa hai bên. Sau Hiệp định Giơnevơ, nhằm giáo dục động viên nhân dân đấu tranh thống nhất đất nước, ta đã cho xây dựng một hệ thống loa phóng thanh, phân bố thành 5 cụm suốt chiều dài 1500 mét ở bờ bắc sông Bến Hải.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 4.

Mỗi cụm gồm 24 loa loại 25 W chĩa về bờ nam sông Bến Hải. Mỗi ngày 24/24 giờ, hệ thống loa này phát đi chương trình của Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài truyền thanh Vĩnh Linh, chương trình ca nhạc, ngâm thơ, nói vè, kịch, dân ca, chương trình của Đội truyền thanh lưu động... rất hấp dẫn.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 5.

Ai đã từng sống ở đôi bờ Bến Hải những năm 1954 - 1964 hẳn còn vang vọng trong ký ức giọng ca Huế và dân ca Trị Thiên, giọng ngâm thơ ngọt ngào của nghệ sĩ Châu Loan. Châu Loan là người sinh ra bên sông Bến Hải, nên mỗi lần chị hát trên đài, bà con hai bờ đều ra bờ sông ngồi nghe chăm chú!

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 6.

Tức tối, mấy tuần sau Mỹ- Diệm liền gắn ở bờ nam những cụm loa do Tây Đức, Australia sản xuất có công suất lớn, phát inh ỏi, lấn át cả loa phát của ta. Hơn nữa hệ thống loa phóng thanh của ta công suất nhỏ, không phát đến được Cửa Việt, Chợ Cầu...

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 7.

Để tiếng nói của miền Bắc đang bị "lấn át", Trung ương quyết định cấp thêm 8 loa công suất gấp đôi (50W) và một loa công suất 250W để tăng giọng phát âm. Nhờ đó, mỗi lần địch lên giọng tâm lý chiến, hệ thống loa bờ bắc vang lên, át hẳn luận điệu xuyên tạc của đối phương.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 8.

Tuy nhiên chúng vẫn ngoan cố không chịu đầu hàng, đầu năm 1960, một dàn loa Mỹ với công suất lớn được đưa đến bờ nam. Bọn chúng huyênh hoang: “Hệ thống loa “nói vỡ kính” này sẽ vang xa tận Quảng Bình,...”.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 9.

Ngay trong năm ấy, một chiếc loa có đường kính vành loa 1,7 mét, công suất 500W xuất hiện ở bờ Bắc sông Bến Hải. Bổ sung thêm còn có 20 loa loại 50 W, 4 loa loại 250 W, sẵn sàng tuyên chiến với địch trên mặt trận tuyên truyền.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 10.

Để cung cấp điện cho hệ thống loa có tổng công suất 18.000 W này, ta đã dựng một đường dây cao thế 6 KVA dài 4 km kéo từ Vĩnh Sơn về đến Tùng Luật và một trạm cao tần đặt cách cầu Hiền Lương 2,5 km về phía Bắc để tăng âm cho hệ thống loa.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 11.

Các cụm loa được đặt trên trụ bê tông cốt thép kiên cố. Riêng chiếc “loa đại” 500 W đặt trên xe lưu động. Khi thuận gió, tiếng loa có thể truyền xa 10 km, đến tận Chợ Cầu, Cửa Việt, Gio An. Đồng bào các làng xã bờ nam vô cùng sung sướng vì hàng ngày họ được nghe rất rõ tiếng nói thân thuộc của miền Bắc ruột thịt!

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 12.

Để đáp lại, Mỹ - Diệm đã tung ra Bến Hải những tên tâm lý chiến nguy hiểm. Mỗi ngày chúng nói từ 14 đến 15 tiếng đồng hồ, một hai giờ sáng đã mở hết công suất loa,"tra tấn" người dân hai bên bờ sông Bến Hải.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 13.

Kẻ đứng sau những luận điệu xuyên tạc bất kể thời gian của dàn loa phía bờ Nam sông Bến Hải, là một tay lính ngụy có tên Phương. Tay này chuyên sử dụng luận điệu xuyên tạc, nói "ra rả" liên tục suốt ngày.

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 14.

Vào một đêm năm 1963, 4 chiến sĩ công an ta đã bí mật vượt sông, được bà con bờ Nam chỉ đường, giết tên Phương ngay lúc nó đang gào trên loa phát thanh. Bà con hai bờ hả lòng hả dạ bởi họ từ nay không bị đánh thức lúc nửa đêm, không phải nghe những lời dối trá nữa!

“Cuộc chiến âm thanh” hai bờ sông Bến Hải trong kháng chiến chống Mỹ - Ảnh 15.

Chỉ đến năm 1965, khi Mỹ bắt đầu thực hiện các chiến dịch ném bom miền Bắc thì hệ thống loa phóng thanh của cả hai bờ mới ngưng hoạt động. Khi này, cuộc chiến tranh ở Việt Nam đã bị Mỹ leo thang lên một tầm cao mới, chuyển thành xung đột trực tiếp về quân sự.