Dân Việt

"Tất tần tật" những điều cần biết về Tết Thanh minh 2023 để lễ tảo mộ trang trọng, thành kính nhất

Minh An (t/h) 04/04/2023 08:11 GMT+7
Tết Thanh minh 2023 vào ngày nào dương lịch, Âm lịch, cần làm gì trong Tết Thanh minh là những điều mà nhiều người quan tâm.

Tết Thanh minh 2023 vào ngày nào Dương lịch, Âm lịch?

Ngày Tết Thanh minh 2023 rơi vào thứ Tư, ngày 5/4 Dương lịch (tức ngày 15/2 Âm lịch) và kết thúc vào khoảng ngày 20 đến 21/4 Dương lịch (thời điểm bắt đầu tiết Cốc vũ).

Thanh minh là một từ Hán – Việt, trong đó “thanh” có nghĩa là khí trong, còn “minh” là sáng sủa. Thanh minh có nghĩa là trời mát mẻ, quang đãng.

Vào ngày Tết Thanh minh, dù là người già hay trẻ đều ra phần mộ của dòng họ để quét dọn, sửa sang và bày mâm cúng để bày tỏ lòng thành kính, biết ơn tổ tiên.

"Tất tần tật" những điều cần biết về Tết Thanh minh 2023 để lễ tảo mộ trang trọng, thành kính nhất - Ảnh 1.

Tiết Thanh minh 2023 năm nay rơi vào thứ 4 ngày 5/4 Dương lịch, tức ngày 15/2 nhuận Âm lịch

 

Tiết Thanh minh 2023 ngày nào dương lịch, âm lịch là quan tâm của nhiều người

Ý nghĩa của Tết Thanh minh 2023

Tết Thanh minh có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt. Vào ngày này, con cháu dù có đi làm ăn xa cũng thường trở về để đi tảo mộ và sum họp với gia đình.

Trong dịp Thanh minh tại các khu nghĩa trang thường trở nên đông đúc, nhộn nhịp. Những cụ già sẽ lo khấn vái nơi phần mộ. 

Trẻ em cũng được theo người lớn để đi tảo mộ nhằm dạy cho trẻ biết đến những ngôi mộ của gia tiên và biết kính trọng, bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên qua tục viếng mộ.

"Tất tần tật" những điều cần biết về Tết Thanh minh 2023 để lễ tảo mộ trang trọng, thành kính nhất - Ảnh 2.

Ngày Tết Thanh minh là dịp để con cháu bày tỏ lòng thành kính đến ông bà tổ tiên

Theo TS Trần Long - Trưởng bộ môn Văn hóa Việt Nam, ở Việt Nam, tục tảo mộ tồn tại chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc vào tới đèo Hải Vân, cùng một số ít gia đình ở miền Nam. Theo phong tục của người miền Bắc thì tháng 3 thời tiết bắt đầu ấm lên, cỏ mọc nhiều nên cần dọn dẹp mồ mả tổ tiên (ở miền Nam việc rẫy mả thường làm trước Tết - con cháu tranh thủ cùng dọn dẹp nhà cửa đón Tết).

Do lịch âm - dương thường chênh nhau khoảng 1 tháng nên nhiều khi hai tết trùng nhau - khiến nhiều người nhầm tưởng Tết Hàn thực là tên gọi khác của Tết Thanh minh. Có thể phân biệt 2 tết này như sau:

- Tết Thanh minh bắt đầu từ ngày 4/4, hoặc ngày 5/4 và tiết khí Thanh minh kéo dài khoảng 20 - 21/4 theo lịch dương lịch hằng năm. Tết này người dân đi tảo mộ, tưởng nhớ người đã mất.

- Tết Hàn thực diễn ra vào ngày 3/3 âm lịch - được lưu truyền theo quan niệm dân gian (chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc). Là Tết ăn đồ lạnh (có nguồn gốc từ Trung Quốc qua câu chuyện của ông Giới Tử Thôi thời Đông Chu liệt quốc), người dân cúng ông bà tổ tiên bằng bánh trôi, bánh chay.

"Tất tần tật" những điều cần biết về Tết Thanh minh 2023 để lễ tảo mộ trang trọng, thành kính nhất - Ảnh 3.

Người Hà Nội tảo mộ Tết Thanh minh 2022. Ảnh Gia Khiêm

4 ngày tốt nhất để đi tảo mộ trong Tết Thanh minh 2023

Tiết Thanh Minh 2023 vào ngày mùng 5/4 dương lịch - tức vào ngày 15/2 âm lịch (trúng vào thứ tư, tức Ngày Quý Tị, tháng Ất Mão, năm Quý Mão), với các giờ được cho là tốt gồm

• Giờ Sửu (01h-03h)

• Giờ Thìn (07h-09h)

• Giờ Ngọ (11h-13h)

• Giờ Mùi (13h-15h)

• Giờ Tuất (19h-21h)

• Giờ Hợi (21h-23h)

Theo Chuyên gia phong thủy Master Phùng Phương, trong tiết Thanh minh để mọi việc được diễn ra may mắn, suôn sẻ người dân có thể lựa chọn ngày đẹp để đi tảo mộ. Các ngày phù hợp cho việc tảo mộ trong tiết Thanh minh gồm 4 ngày sau:

- Ngày 6/4 (tức ngày 16/02 AL) vào giờ Mão 5h - 7h có Trực Mãn phù hợp với việc thỉnh cầu, đón nhận mong cầu tích cực và Sao Giác thuận lợi cho việc tu tạo, tu trúc phần mộ địa.

- Ngày 09/04 (tức ngày 19/02 AL) vào giờ Tỵ 9h - 11h có Sao Phòng (Cát) tốt cho các công việc tế tự, thỉnh cầu thần linh nói chung.

- Ngày 14/04 (tức ngày 24/02 AL) vào giờ Thìn 7h - 9h & giờ Mùi 13h - 15h có Cát Thần: Nguyệt Đức, Thiên Đức, Tư Mệnh, Đại Minh phù hợp làm các công việc liên quan đến mộ phần.

- Ngày 18/04 (tức ngày 28/02 AL) vào giờ Tỵ 9h - 11h có Sao Thất (Cát) tốt cho các công việc tế tự, tảo mộ.

Giờ đẹp để lên hương và tiến hành việc tảo mộ người dân có thể tự tính, hoặc nhờ người có kiến thức phong thủy chọn giúp.

Theo Phong thủy sư Tam Nguyên, vào tiết Thanh minh con cháu sẽ chọn ngày phù hợp để tề tựu đông đủ cùng nhau đi tảo mộ, thăm viếng mộ phần tổ tiên, thắp nén hương, bày hoa quả... để tưởng nhớ cội nguồn - là truyền thống tâm linh tốt đẹp có từ ngàn đời xưa.

Lễ cúng Tết Thanh minh 2023

Lễ vật cúng Thanh minh không quá cầu kỳ nhưng phải đầy đủ để cúng 2 nơi là phần mộ tổ tiên và cúng gia tiên ở nhà.

Tết Thanh minh là ngày lễ quan trọng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của Việt Nam, mang ý nghĩa tri ân các bậc sinh thành và tưởng nhớ những người thân đã khuất.

Trong ngày Thanh minh, người Việt thường cúng lễ tại cả hai nơi là phần mộ tổ tiên và cúng gia tiên ở nhà, do đó cần chuẩn bị 2 lễ cúng.

Chuẩn bị lễ cúng khi đi tảo mộ trong Tết Thanh minh 2023

Khi đi tảo mộ trong tết Thanh Minh, việc chuẩn bị những vật phẩm cúng lễ sao cho đầy đủ là rất quan trọng. Các vật phẩm dâng hương có thể là lễ chay hoặc lễ mặn (các gia đình thờ Phật thì chỉ dâng lễ chay). 

  • Các lễ vật gồm: Hương, đèn, chè, quả, rượu, nước trong, trầu cau và tiền vàng.
  • Mâm cỗ chay gồm: Xôi chè, oản chuối, bánh trái, chai nước, gạo muối, bỏng, bơ, chén mật ong.
  • Mâm cỗ mặn ngoài những thứ trên có thêm rượu thịt, chân giò, gà luộc hoặc khoanh giò.

Nếu có nhiều bát hương thì bát nào cũng phải thắp hương, còn lễ vật đặt trên bàn có thể chung. 

"Tất tần tật" những điều cần biết về Tết Thanh minh 2023 để lễ tảo mộ trang trọng, thành kính nhất - Ảnh 4.

Lễ vật cúng Thanh minh không quá cầu kỳ nhưng phải đầy đủ để cúng 2 nơi là nơi đặt mộ và cúng gia tiên ở nhà. (Người Hà Nội tảo mộ Tết Thanh minh 2022. Ảnh Gia Khiêm)

Khi đi tảo mộ, công việc chính là sửa sang các ngôi mộ cho sạch sẽ, đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ, sau đó mới đặt lễ vật cúng Tết Thanh minh. 

Cúng xong, đợi hương cháy khoảng 2/3 thì lễ tạ, hóa vàng và xin lộc về nhà để làm lễ gia thần và gia tiên ở nhà. Bài cúng nếu được viết ra giấy thì đọc xong cũng đem hóa.

Ngoài ra cũng cần cắm những ngôi mộ gần cạnh đó mỗi mộ một nén hương để tỏ lòng kính trọng và chia sẻ sự thành kính với những ngôi mộ không được chăm sóc cẩn thận hay vô chủ, không có người viếng thăm.

Lễ cúng Tết Thanh minh 2023 tại nhà

Phần lễ vật cúng tại nhà không yêu cầu quá cầu kỳ, tùy vào điều kiện của mỗi gia đình hoặc phong tục tập quán của mỗi địa phương để chuẩn bị.

Bạn có thể làm mâm cúng Tết Thanh minh với đầy đủ các món mặn như xôi, gà luộc, giò, canh măng, miến, thêm đĩa xào… và một số lễ vật khác như hoa quả, hoa tươi, trầu cau, vàng mã... Các gia đình Phật tử chuẩn bị mâm cúng chay.

Một số gia đình không nấu cỗ cúng Tết Thanh minh, chỉ thắp hương với hoa và quả tươi, trà, bánh kẹo... để tỏ lòng tưởng nhớ, tri ân tổ tiên.

Trước khi cúng, cần dọn dẹp nhà cửa cho gọn gàng sạch sẽ, lau sạch bàn thờ gia tiên. Người cúng phải mặc quần áo sạch sẽ, chỉnh tề rồi lên hương, vái lạy tổ tiên và đọc văn khấn. Khi một tuần hương cháy hết thì gia đình có thể hóa vàng và xin thụ hưởng lộc.

"Tất tần tật" những điều cần biết về Tết Thanh minh 2023 để lễ tảo mộ trang trọng, thành kính nhất - Ảnh 5.

Lễ vật cúng Thanh minh không quá cầu kỳ nhưng phải đầy đủ để cúng 2 nơi là nơi đặt mộ và cúng gia tiên ở nhà. (Người Hà Nội tảo mộ Tết Thanh minh 2022. Ảnh Gia Khiêm)

Lưu ý khi làm lễ cúng Tết Thanh minh 2023

Lưu khi khi cúng Tết Thanh minh 2023 khi tảo mộ: 

- Không nên đi vào những nơi hẻo lánh để tránh nguy hiểm. Tốt nhất hãy đi theo lối mòn mà những người đi trước đã để lại.

- Phụ nữ mang thai không nên đi tảo mộ vì cơ thể yếu, dễ bị nhiễm lạnh và khí độc ở nghĩa trang.

- Khi đi lại cần nhẹ nhàng, cẩn thận. Bạn không nên làm lộn xộn và xới vung đất vụn, đá vụn để tránh ảnh hưởng đến môi trường, cảnh quan xung quanh.

- Mộ phần của tổ tiên cần được quét dọn cỏ dại, thêm đất mới và hoa tươi. Đừng quên quét dọn cả phía sau mộ.

- Tránh giẫm đạp lên mộ của nhà khác hoặc đá vào đồ cúng trên mộ của người khác. Gia đình có trẻ nhỏ nên chú ý trông chừng các bé cẩn thận.

- Những người sức khỏe yếu khi trở về nhà nên bước qua chậu than hoặc tắm nước lá bưởi để xua đi khí độc.

"Tất tần tật" những điều cần biết về Tết Thanh minh 2023 để lễ tảo mộ trang trọng, thành kính nhất - Ảnh 4.

Khi làm lễ cúng Tết Thanh minh 2023 hãy nhớ quét dọn cỏ dại, thêm đất mới và hoa tươi cho mộ phần của tổ tiên. Đừng quên quét dọn cả phía sau mộ.

Lưu ý khi cúng Tết Thanh minh tại nhà

- Dọn dẹp, lau chùi nhà cửa, bàn thờ gia tiên sạch sẽ.

- Chuẩn bị mâm cỗ cúng tươm tất và tiến hành cúng sau khi đã thanh minh tại mộ.

- Người thực hiện lễ cúng cần phải ăn mặc gọn gàng, nghiêm chỉnh để thể hiện được sự kính trọng, lòng thành tâm của mình với tổ tiên.  

 Văn khấn Tết Thanh minh 2023

Văn khấn Tết Thanh minh ngoài mộ

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương

Con Kính lạy Hương linh………………(Hiển khảo, Hiển tỷ hoặc Tổ Khảo………….

Hôm nay là ngày.………….

Nhân tiết:………………………….

Tín chủ (chúng) con ……………………………

Ngụ tại:……………………. 

Chúng con và toàn thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dày, gây dựng cơ nghiệp của………….. chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh…………............lai lâm hiến hưởng. 

Chúng con xin phép được sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, đội đức trời che đất chở, cảm niệm Thần linh phù độ, khiến cho được chữ bình an, âm siêu dương thái. Con cháu chúng con xin vì chân linh..……..Phát nguyện tích đức tu nhân, làm duyên, làm phúc cúng dâng Tin Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tế bần cứu nạn, hiếu thuận tông nhân để lấy phúc này hướng về Tiên Tổ.

Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì con cháu, qua lại soi xét cửa nhà. Che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điều lành mang đến, điều dữ xua đi. Độ cho gia đạo hưng long, quế hờ tươi tốt, cháu con vinh hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.

"Tất tần tật" những điều cần biết về Tết Thanh minh 2023 để lễ tảo mộ trang trọng, thành kính nhất - Ảnh 7.

Văn khấn Tết Thanh minh tại nhà và ngoài mộ là khác nhau. (Người Hà Nội tảo mộ Tết Thanh minh 2022. Ảnh Gia Khiêm)

Văn khấn Tết thanh minh tại nhà

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.

Con lạy gia tiên tiền tổ, họ hàng nội ngoại hai bên gia tộc họ…

Con lạy bà tổ cô ông mãnh, ông bà, cô bé Đỏ, cậu bé Đỏ tại gia

Hôm nay là ngày... tháng... năm...

Nay con giữ việc phụng thờ tên là..., tuổi…, sinh tại xã..., huyện..., tỉnh... cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.

Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.

Kính dâng lễ bạc: trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp tiết Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.

Con thành tâm thành kính cúi xin gia tiên tiền tổ, bà tổ cô ông mãnh, ông bà… phù hộ độ trì, đề tâm xếp nếp, vuốt ve che chở cho đại gia đình con bình an, thịnh vượng, ba tháng mùa hè chín tháng mùa đông đều mát mẻ, tốt tươi. Điều lành mang lại, điều dữ mang đi cho công việc của gia đình con đều thuận buồm xuôi gió, gặp nhiều may mắn.

Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin gia tiên chứng minh chứng giám cho lòng thành của toàn thể gia quyến.

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!