Hạt đác là một loại hạt rừng, to cỡ đốt ngón tay, có màu trắng đục, da trơn láng, ăn ngon và mát nên được nhiều người ưa thích.
Cây đác (còn được gọi là cây báng, tà vạt hay dừa núi) thuộc họ cau, cao từ 6 – 10m, ưa khí hậu nhiệt đới, mọc nhiều trong các cánh rừng ở Phú Yên, Khánh Hòa.
Trong thân cây đác chứa nhiều bột, người ta lấy loại bột này để chế biến ra bột báng, nguyên liệu trong các món chè Việt.
Quả đác có hình dạng giống quả dừa nhưng nhỏ hơn, kết thành từng buồng lớn, bên trong chứa 3 – 4 hạt, bên ngoài bao phủ bởi một lớp lông tơ, gây ngứa khi tiếp xúc. Do đó, những buồng đác sau khi hái xuống thường được đốt cho sạch lông, rồi mới dùng kẹp để tách vỏ lấy hạt.
Đây là khoảng thời gian hạt có độ mềm vừa phải, dẻo, bùi và béo. Từ sau tháng 6, hạt già và cứng hơn, đôi khi có mầm non màu vàng nhạt
Loại hạt này dẻo, béo bùi, ăn giòn sần sật rất thú vị và có tác dụng giải nhiệt nên trở thành một thực phẩm được "săn đón" trong mùa hè.
Đặc biệt, loại hạt này rim với đường phèn và các loại trái cây như thơm, dâu tằm, chanh dây, ăn cùng sữa chua, chè,… mang đến những hương vị mới mẻ, kích thích vị giác.
Cách rim hạt đác sao cho ngon, giòn tưởng chừng khó nhưng thực ra lại đơn giản vô cùng.
Dân Việt giới thiệu công thức làm món đác rim như sau:
Nguyên liệu
- 1kg đác 250g đường phèn vàng Quảng Ngãi (ăn ngọt cho thêm 300g hoặc 400g)
- 1/2 Quả thơm, vài lát gừng
- Chanh và muối hạt để rửa đác
Sơ chế đác
- Đác khi mua về rửa sạch 4-5 lần rồi ngâm với chanh và nước muối để đác trắng và khỏi hôi.
- Ngâm đác muối chanh 30 phút thì rửa lại vớt ra để ráo.
- Bắc 1 nồi nước sôi thêm 1 muỗng canh muối và vắt 1 quả chanh (cho muối và chanh vào đác trắng và không hôi bảo quản được lâu) rồi cho đác vào luộc khoảng 4-6 phút không luộc quá lâu.
- Luộc lâu đác sẽ mềm khi sên xong sẽ không còn độ giòn của đác
- Luộc xong thì rửa lại thật sạch thêm 3-4 nước nữa rồi vớt ra rổ để ráo.
Ướp đác và rim đác
- Đác đã ráo thì cho đác vào nồi hoặc thau cắt dứa gừng hoặc dâu tằm, hoa đậu biếc hoặc chanh dây, bột trà xanh, ca cao ( thích vị gì làm vị đó) … và cho đường phèn vào ướp 1 tiếng.
- Ướp 1 tiếng xong bắt đầu bắc lên bếp rim đác sau khi ướp sẽ ra nhiều nước nên mình bật lửa lớn đến lúc sôi bùng lên thì hạ lửa nhỏ. (Rim tầm 3-4 giờ rim càng lâu lửa nhỏ đác càng ngon) thích có mùi thơm cho thêm vài cọng lá dứa vào nồi rim cùng.
- Khi đác rim đã rút nước, vẫn đảo đều tay trên bếp khoảng 15-20 phút cho hạt đác rim thiệt kẹo dẻo rồi tắt bếp, nhớ đảo thiệt đều tay với lửa nhỏ để không bị cháy.
- Thành phẩm sau khi rim xong để nguội hạt đác săn lại khi ăn cảm giác vừa giòn vừa dẻo vị ngọt vừa phải Hạt đác sau khi rim xong để nguội cất tủ mát 10-15 ngày.
- Hạt đác sau rim ăn cùng với sữa chua hoặc ăn cùng với các loại chè
*Món ăn và hình ảnh do Fb Hà Tĩnh Mình Thương thực hiện