Thủ tướng Australia thăm chính thức Việt Nam, thúc đẩy hợp tác thương mại và năng lượng

Đại sứ quán Australia cho biết, Thủ tướng Albanese sẽ có các cuộc gặp với các lãnh đạo cấp cao của Việt Nam và thúc đẩy quan hệ kinh doanh và giáo dục của Australia. Các nhà lãnh đạo sẽ thảo luận những biện pháp thúc đẩy các liên kết thương mại, đầu tư và giáo dục; mở rộng hợp tác về khí hậu, năng lượng và môi trường.

Việt Nam là một đối tác kinh tế và chiến lược ngày càng quan trọng đối với Australia tại Đông Nam Á, một khu vực trọng tâm của Chính phủ Thủ tướng Albanese.

"Chuyến thăm chính thức đầu tiên của tôi tới Việt Nam là dịp để kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước và thống nhất các lĩnh vực mới về kinh tế, thương mại cũng như những hợp tác khác nhằm mang lại một mối quan hệ bền chặt hơn nữa trong tương lai." - Thủ tướng Albanese phát biểu trước chuyến thăm.

Trước khi tới Việt Nam, Thủ tướng Australia đã dừng chân tại Singapore và phát biểu khai mạc Diễn đàn an ninh Shangri-La. Ông nói: "Australia cam kết mở rộng và làm sâu sắc thêm mối quan hệ với các đối tác ở khu vực Đông Nam Á để giải quyết những thách thức và tham vọng chung".

Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của Thủ tướng tới cả Singapore và Việt Nam.

Trao đổi cấp cao thường xuyên

Việt Nam và Australia thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 26/02/1973 và tiến hành lập Đại sứ quán tại mỗi nước. Hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Toàn diện năm 2009, Đối tác Toàn diện tăng cường năm 2015 và nâng cấp lên Đối tác Chiến lược nhân chuyến thăm Australia của Thủ tướng Chính phủ (TTCP) Nguyễn Xuân Phúc (3/2018). 

Hai bên đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao, trong đó có các đoàn Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội của Việt Nam thăm Australia, các đoàn Toàn quyền, Thủ tướng, lãnh đạo Nghị viện Australia thăm Việt Nam.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, hai bên duy trì các cuộc tiếp xúc cấp cao theo hình thức trực tuyến với các cuộc điện đàm thường xuyên của Thủ tướng, lãnh đạo Quốc hội, Bộ trưởng Quốc phòng 2 nước.

Australia là một trong những nước rất tích cực hỗ trợ Việt Nam trong công tác phòng, chống dịch Covid-19. Riêng về vaccine, Australia đã tài trợ Việt Nam 26,4 triệu liều (gồm 12 triệu liều cho người lớn và 14,4 triệu liều cho trẻ em), trở thành nhà tài trợ vaccine lớn thứ hai của Việt Nam. Việt Nam cũng trao tặng Australia số vật tư y tế (khẩu trang) trị giá 50.000 USD (3/2021).

Trên 20 cơ chế hợp tác song phương được duy trì linh hoạt, trong đó có các cơ chế quan trọng như họp thường niên hai Thủ tướng, hai Bộ trưởng Ngoại giao, hai Bộ trưởng Quốc phòng và Hội nghị Đối tác kinh tế và các hợp tác giữa các địa phương. Cho đến nay, hai bên đã tổ chức Hội nghị thường niên hai Thủ tướng lần thứ 2 (trực tuyến, 01/2021), Hội nghị thường niên Bộ trưởng Ngoại giao lần thứ 4 (9/2022), Hội nghị Đối tác kinh tế cấp Bộ trưởng lần thứ 3 (4/2023), Đối thoại an ninh cấp Thứ trưởng (12/2022), Đối thoại chiến lược cấp Thứ trưởng Ngoại giao - Quốc phòng lần thứ 8 (5/2023)…

Các cơ chế khác đến nay có: Đối thoại an ninh biển, Đối thoại Nhân quyền, Tham vấn luật pháp, Tham vấn Lãnh sự lần 16, Đối thoại chính sách biển, Đối thoại chiến lược Việt Nam – Australia, Đối thoại hợp tác biển, Tham vấn cấp cao về viện trợ phát triển…

Hợp tác an ninh quốc phòng

Hai bên hợp tác tốt trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng thông qua trao đổi đoàn, ký thỏa thuận hợp tác, hợp tác phòng chống tội phạm, quản lý xuất nhập cảnh, chống di cư bất hợp pháp, trao đổi thông tin, kinh nghiệm, đào tạo tiếng Anh... 

Hai bên đã ký MOU về hợp tác đào tạo gìn giữ hòa bình và rà phá bom mìn (2016); Không quân Hoàng gia Australia 04 lần hỗ trợ vận chuyển bệnh viện dã chiến của ta tới Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Nam Sudan. 

Tàu hải quân Australia nhiều lần thăm Việt Nam. Australia là nước duy nhất đặt đại diện thường trực tại Trung tâm phòng chống tội phạm xuyên quốc gia Việt Nam (TP.HCM), qua đó hai bên thường xuyên trao đổi thông tin tình báo, hợp tác chống khủng bố, buôn người, tội phạm ma túy... Hai bên đang trao đổi, chuẩn bị ký Thỏa thuận Đối tác Gìn giữ Hòa bình.

Đối tác thương mại lớn

Kim ngạch thương mại song phương tăng trưởng tốt: Kim ngạch quý I/2023 đạt 3,41 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 1,28 tỷ USD và nhập khẩu đạt 2,13 tỷ USD. Năm 2022 đạt 15,7 tỷ USD, tăng 26,7% so với năm 2021, trong đó xuất khẩu đạt 5,6 tỷ USD, tăng 26,2% và nhập khẩu đạt 10,1 tỷ USD, tăng 27,3%. 

Tính đến hết tháng 4/2023, Australia có 596 dự án đầu tư với tổng vốn đầu tư 1,99 tỷ USD, đứng thứ 20/143 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, tập trung ở các lĩnh vực chế biến, chế tạo, dịch vụ lưu trú, y tế, trợ giúp xã hội và nông, lâm, thủy sản. 

Tính đến tháng 2/2023, Việt Nam đầu tư sang Australia 88 dự án với tổng vốn đầu tư là 592,3 triệu USD, đứng thứ 10/79, chủ yếu trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp, bán buôn bán lẻ, chế biến chế tạo (riêng năm 2020, Australia đứng thứ 2 với 101,8 triệu USD, chiếm 17,2% FDI của Việt Nam). Tiêu biểu là các dự án của tập đoàn TH 135 triệu USD, tập đoàn An Viên 18 triệu USD ở Bắc Australia; tập đoàn Vinfast 20 triệu USD ở Melbourne; VietJet ký thỏa thuận đầu tư hạ tầng sân bay ở Melbourne và đang xúc tiến mở đường bay trực tiếp với các thành phố lớn của Australia (Sydney, Melbourne, Perth…).

Hợp tác đa dạng

Australia là một trong những đối tác song phương cung cấp ODA không hoàn lại lớn nhất cho Việt Nam (trung bình 92,7 triệu AUD/năm kể từ 2013 - 2019 và 78,9 triệu AUD/năm trong giai đoạn 2020 - 2022). Tháng 10/2022, Quốc hội Australia quyết định tăng 18% ODA cho ta, lên mức 92,8 triệu AUD năm 2022 - 2023. Tại dự toán Ngân sách 2023 - 2024 vừa được công bố ngày 11/5/2023, Bạn tiếp tục tăng thêm 2,5% cho ta, lên mức 95,1 triệu AUD. Trong vòng 50 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, Australia đã hỗ trợ ODA Việt Nam tổng cộng 3 tỷ AUD (khoảng 47 nghìn tỷ VNĐ). 

Australia cung cấp nhiều học bổng theo các chương trình dài hạn và ngắn hạn cho Việt Nam. Hiện có khoảng 31.000 sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam đang học tập tại Australia (90% theo diện tự túc).

Số lượng khách du lịch Australia đến Việt Nam tăng đều qua các năm, các hãng hàng không hai nước đã nối lại các đường bay thẳng sau Covid-19 với tần suất 17 chuyến trực tiếp/tuần: năm 2019 có gần 390.000 lượt khách Australia tới Việt Nam (đứng thứ 6/10 thị trường hàng đầu); tạm ngừng do tình hình đại dịch Covid-19 từ tháng 4/2020 và được nối trở lại từ tháng 3/2022. Số khách du lịch Việt Nam đến Australia vẫn tăng đều đặn qua các năm, đạt 125.000 lượt (2019), đứng thứ 18/57 thị trường có khách du lịch đến Australia.