Tham vọng thống trị ngành công nghiệp game của Arab Saudi

Giấc mơ "trung tâm toàn cầu"

18 tháng qua, Arab Saudi đã chi tổng cộng gần 8 tỉ để thâu tóm cổ phần của hàng loạt công ty game trên toàn thế giới. Đó là một phần trong kế hoạch tăng cường đầu tư nhằm mục tiêu trở thành một thế lực thống trị ngành công nghiệp giải trí đang phất lên nhanh chóng.

Savvy Games là cái tên lãnh xướng làn sóng đầu tư này. Tập đoàn được hậu thuẫn bởi Arab Saudi này đã mua cổ phần của VSPO (Trung Quốc), Embracer (Thuỵ Điển) và mới nhất là Scopely (Mỹ). Động thái diễn ra trong bối cảnh chính quyền Riyadh chi tiền mạnh tay để đa dạng hoá nền kinh tế.

Được khởi động vào tháng 1/2022, Savvy hoàn toàn thuộc sở hữu của Quỹ Đầu tư công (PIF) quy mô 650 tỉ USD của Arab Saudi, Chủ tịch quỹ chính là Hoàng thái tử Mohammed bin Salman. Ông từng tuyên bố sẽ biến vương quốc của mình thành "trung tâm của thế giới về lĩnh vực game và thể thao điện tử (e-sport)" chỉ trong vòng 7 năm.

Để hỗ trợ cho những kế hoạch đầy tham vọng đó, Savvy được trao cho khoản tiền 38 tỉ USD.

"Đây là hướng tiếp cận mạnh mẽ", Piers Harding-Rolls, chuyên gia phân tích game đến từ Ampere Analysis, cho hay. "Ngành công nghiệp này ở Arab Saudi vẫn còn non trẻ: họ phải xây dựng nó từ con số 0 đúng theo nghĩa đen".

Vương quốc này đặt mục tiêu trở thành nhà của 250 công ty và studio game, đồng thời tạo 39.000 việc làm trong ngành công nghiệp, đóng góp khoảng 1% GDP vào năm 2030. Kế hoạch của họ bao gồm cả việc thâm nhập vào lĩnh vực e-sport thông qua quan hệ hợp tác với VSPO.

Giới chức Arab Saudi cho hay sẽ có thêm nhiều thoả thuận được công bố trong thời gian tới. Họ nói rằng tập trung đầu tư cho game là một phần trong kế hoạch tổng thể nhằm đa dạng hoá nền kinh tế đất nước vượt khỏi dầu khí, hướng Arab Saudi đầu tư vào nhiều ngành công nghiệp đang tăng trưởng, như sản xuất xe điện.

Nỗ lực này phù hợp với kế hoạch tăng cường quyền lực mềm của Arab Saudi, khi vương quốc này chi mạnh tay vào các bộ môn thể thao như bóng đá và golf.

Chiến lược của nước này đã làm nổi sóng ngành công nghiệp game khi Riyadh đối đầu với những "gã khổng lồ" như Tencent, Microsoft trong cuộc tranh giành nhân tài và tài sản trí tuệ.

"Arab Saudi đang tạo dựng dấu ấn của họ trong ngành công nghiệp game và đà tăng trưởng của toàn ngành này trên toàn cầu", Vincent Wang, quản lý xuất bản toàn cầu và e-sport của Tencent Games, nhận định.

Kế hoạch tham vọng

Game đã trở nên rất phổ biến ở Arab Saudi, nơi có đến 70% trên tổng dân số 36 triệu người ở độ tuổi dưới 35. Một tỷ lệ tương tự công dân của họ tự nhận là game thủ, theo giới chức nước này. Bản thân Hoàng thái tử Mohammed cũng là một game thủ có tiếng.

"Họ là một thị trường và đối tác cực kỳ thú vị đối với chúng tôi", Danny Tang, giám đốc tài chính kiêm giám đốc chiến lược toàn cầu của VSPO, cho hay. "Arab Saudi là một quốc gia rất trẻ với cộng đồng chơi game gắn kết".

Ngoài các thoả thuận của Savvy, PIF còn mua 8% cổ phần của Nintendo, giúp họ trở thành nhà đầu tư bên ngoài lớn nhất của công ty Nhật Bản này. PIF cũng nắm giữ cổ phần tại các hãng game nổi tiếng như Activision Blizzard và Ubisoft.

Giới chức nước này cho hay họ muốn tận dụng đòn bẩy tài chính để tạo dựng cổ phần đáng kể trong lĩnh vực game – theo NewZoo có trị giá khoảng 200 tỉ USD. Một báo cáo mà PwC công bố trong năm ngoái dự báo rằng doanh thu từ game trên toàn cầu có thể vượt 300 tỉ USD, và chiếm hơn 1/10 tổng chi tiêu cho ngành giải trí và truyền thông trên toàn cầu vào năm 2026.

Sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng khiến một số nhà phân dự báo rằng game sẽ vượt qua TV truyền thống để trở thành nguồn doanh thu giải trí lớn nhất trong những năm tới.

"Khu vực này có nhân khẩu học có lợi cho chúng tôi", Brian Ward, CEO của Savvy, nói. "Khi xét về chiến lược quốc gia...và mong muốn đa dạng hoá nền kinh tế khỏi dầu khí, thật tự nhiên khi Arab Saudi đưa ra nhiều khoản đầu tư vào game".

Chính phủ các nước và khu vực trên thế giới từ lâu đã đưa ra các biện pháp ưu đãi thuế, rót vốn cho startup cùng nhiều ưu đãi khác để thu hút nhân tài cho ngành game – bởi ngành này thường đem lại nhiều sáng tạo và đổi mới trong công nghệ.

Bạo chi

Một số ý kiến trong ngành cho rằng chỉ riêng tiền là chưa đủ để giành được những nhà phát triển mà Savvy đang thèm muốn.

Đối với một số người trong ngành, khoản tiền 5 tỉ USD để mua Scopely chỉ cho thấy Savvy sẵn sàng chi nhiều tiền hơn để giành các thoả thuận. "Cái giá mà họ đưa ra không ai có thể tin nổi", một người lâu năm trong ngành nói. "Họ nhận thức rõ điều này: mọi thứ gắn liền với họ đều đắt giá".

PIF cũng đầu tư mạnh tay vào một số bộ môn thể thao, chi 305 triệu bảng Anh để mua lại CLB Newcastle của Giải Ngoại hạng và mới trong tuần trước, họ ký thoả thuận ước tính trị giá 3 tỉ USD để khép lại vụ sáp nhập giữa LIV Golf và giải PGA Tour của Mỹ.

"Tôi không nghĩ họ là một bên mua khao khát đối với hầu hết các studio game", một nhà đầu tư cho hay. "Tôi không chắc họ có thể tạo ra được môi trường sáng tạo cho các công ty mà họ mua".

Việc vương quốc này chi hàng tỉ USD xuất hiện trong một bối cảnh quan trọng. Đà tăng trưởng trong ngành công nghiệp game đang chậm lại ở mức 1 con số và không thể sánh bằng sự thành công của smartphone, giờ đang chiếm khoảng một nửa doanh thu của ngành, trong khi chi phí tiếp thị cũng tăng mạnh.

Các studio game tư nhân có thể thích tự bán mình cho Savvy hơn là đi theo con đường khó khăn để hướng tới IPO, thậm chí cộng đồng doanh nghiệp vẫn còn nhiều e ngại khi làm ăn với chính quyền Arab Saudi sau một số vụ bê bối.

"Tôi dám chắc sẽ còn nhiều công ty khác làm như Scopely", một nhà đầu tư nói.