Với diện tích 425 km2 và cách trung tâm Thủ đô khoảng 60 km, Ba Vì là huyện lớn nhất Hà Nội.
Đây là một huyện bán sơn địa, nằm ở phía Tây Bắc của Hà Nội.
Theo thông tin từ Cổng TTĐT huyện Ba Vì, địa phương này tiếp giáp với các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình lần lượt theo hướng Bắc, Đông, Nam. Toàn huyện có 31 xã và thị trấn, trong đó có bảy xã miền núi, một xã giữa sông Hồng.
Địa hình huyện Ba Vì có hướng thấp dần từ Tây Nam xuống Đông Bắc, từ Tây sang Đông và phân chia thành 3 tiểu vùng khác nhau gồm vùng núi, vùng đồi gò và vùng đồng bằng sông Hồng.
Có thể nói, huyện Ba Vì có sắc thái riêng về điều kiện tự nhiên cũng như khả năng đa dạng hóa trong phát triển sản xuất nông nghiệp và phát triển du lịch.
Do nằm sát phía Tây Bắc vùng châu thổ sông Hồng nên Ba Vì chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh.
Một là, huyện Ba Vì là một vùng địa linh nhân kiệt thuộc xứ Đoài, địa danh được biết đến gắn liền với truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh.
Hai là, vùng đất này có truyền thống văn hóa lâu đời, độc đáo, đặc trưng bởi 3 dân tộc Kinh – Mường – Dao, trong đó 2 dân tộc thiểu số chủ yếu là Mường và Dao với tổng số khoảng 30 nghìn người. Vì thế địa phương này có những phong tục, tập quán, nét văn hóa riêng biệt.
Ba là, Ba Vì có ngọn núi Ba Vì mang nhiều ý nghĩa lịch sử. Đây không chỉ là ngọn núi huyền thoại Sơn Tinh - Thủy Tinh mà còn là ngọn núi linh của xứ Đoài, của nước Đại Việt.
Dãy núi Ba Vì có ba ngọn, đỉnh cao nhất là đỉnh Vua, cao 1.296 m. Đỉnh giữa là đỉnh Tản Viên, cao 1.281m. Đỉnh thứ ba là đỉnh Ngọc Hoa, cao 1.120 m.
Trên đỉnh ngọn núi nổi tiếng nhất là Tản Viên có đền Thượng thờ Thánh Tản – một trong “Tứ Bất Tử” theo tín ngưỡng của người Việt. Còn trên đỉnh núi Vua là nơi Đền thờ Bác Hồ được xây dựng.
Bốn là, Ba Vì nổi tiếng có vườn quốc gia Ba Vì, nơi hội tụ nhiều cảnh quan thiên nhiên, hệ động thực vật phong phú. Bên cạnh đó, khu vực này còn phát triển nhiều trang trại, tạo ra những sản phẩm nông nghiệp giá trị.
Vườn quốc gia Ba Vì cách trung tâm Hà Nội 50km về phía Tây. Ở đây không khí vô cùng trong lành và mắt mẻ nên từ lâu đã trở thành đia điểm du lịch ưa thích của du khách trong nước và nước ngoài.
Năm là, Ba Vì có Khu di tích K9. Khu di tích này nằm trên đồi Đá Chông, thuộc xã Minh Quang, huyện Ba Vì.
Đây là nơi được Bác Hồ chọn làm căn cứ của Trung ương (1960-1969). Sau này Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương chọn làm nơi giữ gìn thi hài Bác trong những năm chiến tranh (1969-1975) đã trở thành một di tích có giá trị rất lớn về lịch sử-văn hóa.
Năm 2022, trong bối cảnh nền kinh tế trong nước và Thủ đô nói chung, huyện Ba Vì nói riêng vẫn chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, song thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện vẫn đạt vượt kế hoạch với tổng nguồn thu đạt 539,269 tỷ đồng.
Mặt khác, Ba Vì đã tăng cường các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư, đấu giá quyền sử dụng đất vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Kinh tế du lịch phục hồi mạnh mẽ sau ảnh hưởng của đại dịch, doanh thu vượt 35% kế hoạch đề ra.
Huyện Ba Vì đã tích cực triển khai thực hiện nhiệm vụ Quy hoạch xây dựng vùng huyện Ba Vì đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050; chỉ đạo thực hiện nghiêm túc công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch trên địa bàn huyện. Bên cạnh đó, huyện kịp thời giải quyết các vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án, với tổng diện tích bàn giao mặt bằng là 34,5ha. Đến hết tháng 11/2022, đã tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất tại 14 điểm đấu giá, trên tổngdiện tích 12.469,7m2, hiện nay tiếp tục đang triển khai đấu giá thêm một số điểm, dự kiến tổng số tiền thu từ đấu giá quyền sử dụng đất năm 2022 đạt trên 250 tỷ đồng.
Với thế mạnh và tiềm năng nổi trội, nhất là du lịch văn hóa, sinh thái, tâm linh, lịch sử, năm 2022 huyện đặc biệt chú ý khai thác tiềm năng du lịch - dịch vụ nhằm sớm đưa du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của huyện.
Cụ thể, huyện đã tổ chức thành công khai trương du lịch Ba Vì, chỉ đạo tổ chức tốt các hoạt động xúc tiến quảng bá du lịch. Du lịch Ba Vì vươn lên phục hồi mạnh mẽ sau ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, ước đón khoảng 2 triệu lượt khách, doanh thu đạt 310,7 tỷ đồng, vượt 35% kế hoạch năm.