Bí mật chưa tiết lộ về điệp viên “ba mang” nổi tiếng thế giới
PV
15/10/2023 10:31 GMT+7
Oleg Penkovsky được biết đến là điệp viên ba mang nổi tiếng lịch sử thế giới. Là sĩ quan tình báo của Liên Xô, ông Penkovsky đã làm việc cho cả Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và Cục Tình báo Mật của Anh.
Sinh ngày 23/4/1919 tại thành phố Vladikavkaz, Nga, điệp viên "ba mang" Oleg Penkovsky gia nhập Hồng quân Liên Xô vào năm 1937. Trong Thế chiến II, ông hoạt động trong vai trò sĩ quan pháo binh.
Sau khi bị thương trong một trận chiến năm 1944, ông Penkovsky rời quân đội và theo học tại Học viện Quân sự Frunze rồi tốt nghiệp vào năm 1948. Sau đó, ông tiếp tục học tại Học viện Ngoại giao Quân sự từ năm 1949 - 1953 trước khi chính thức trở thành sĩ quan thuộc cơ quan tình báo của quân đội Liên Xô (GRU). Khi ấy, điệp viên Liên Xô được sắp xếp làm việc tại Moscow.
Vào năm 1960, điệp viên Penkovsky trở thành đại tá tình báo, giữ chức phó giám đốc bộ phận nước ngoài thuộc Ủy ban Điều phối Nghiên cứu Khoa học của Liên Xô trong vòng 2 năm.
Trên cương vị này, ông Penkovsky chịu trách nhiệm thu thập và đánh giá thông tin khoa học và kỹ thuật nội bộ của phương Tây. Khoảng thời gian này được cho chính là lúc ông bắt đầu đi "sai đường" vì bất mãn với chính phủ Liên Xô.
Bởi lẽ, trong năm 1960, ông Penkovsky đã bí mật gửi một thông điệp cho Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) thông qua hai du khách Mỹ nói về việc muốn cung cấp tin tình báo cho nước này.
Không những vậy, ông Penkovsky còn tiếp xúc với Greville Wynne, một doanh nhân người Anh được Cục Tình báo Mật của Anh (MI6 lúc này có tên SIS) tuyển để làm nhiệm vụ xâm nhập vào Ủy ban Khoa học và Công nghệ Nhà nước Liên Xô. Theo đó, Penkovsky cung cấp cho phía Anh một số tài liệu, thông tin tình báo của Liên Xô.
Với bí danh "Hero" (Người hùng), gián điệp "ba mang" Penkovsky đã âm thầm cung cấp cho CIA và MI6 nhiều tài liệu tuyệt mật, kế hoạch chiến tranh, chương trình quân sự... của Liên Xô.
Dựa vào những tin tức tình báo mà Penkovsky cung cấp, Mỹ và Anh đã phân tích, kiểm tra tính xác thực cũng như đánh giá năng lực quân sự của Liên Xô.
Ban đầu, Liên Xô không nghi ngờ Penkovsky làm gián điệp cho phương Tây bởi công việc của ông đòi hỏi phải di chuyển thường xuyên tới Anh. Tuy nhiên, về sau, tình báo Liên Xô nghi ngờ có người tiết lộ một số thông tin cơ mật nên đã điều tra các điệp viên trong tổ chức.
Vì vậy, cuối cùng, thân phận điệp viên "ba mang" của Penkovsky bị bại lộ vào tháng 10/1962. Phiên tòa công khai xét xử ông diễn ra vào tháng 5/1963. Tại Liên Xô, gián điệp là một trong tội. Vì vậy, Penkovsky phải nhận án tử hình nhưng không ai rõ ông bị xử tử khi nào.