Liên quan đến việc triển khai các dự án nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu an cư của người lao động, công nhân, Hội đồng Nhân dân TP.HCM (HĐND) ngày 25/10 đã có buổi giám sát việc triển khai, thực hiện các dự án nhà ở xã hội (NOXH) trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2016 – 2025 đối với các sở ngành.
Đại diện Sở Xây dựng TP.HCM cho hay giai đoạn 2016 – 2020, thành phố đã có 19 dự án NOXH đã hoàn thành và đưa vào sử dụng trong giai đoạn này, 1 dự án nhà lưu trú công nhân.
Sở Xây dựng đánh giá kết quả phát triển NOXH của thành phố trong thời gian qua chưa thể đáp ứng hết nhu cầu rất lớn về nhà ở của các nhóm đối tượng có nhu cầu về NOXH.
Thực tế, vẫn còn bất cập, vướng mắc cần tháo gỡ để các dự án NOXH… Đối với các dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất trên 10 ha, tuy đã xác định quỹ đất 20% xây dựng NOXH, nhưng chủ đầu tư dự án chậm triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng hoặc đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, nên chưa triển khai đầu tư xây dựng NOXH.
Giai đoạn 2021 – 2025 (đến hết quý II/2023), TP đã hoàn thành đưa vào sử dụng 2 dự án với diện tích đất 18.459,6m2, diện tích sàn xây dựng 59.893 m2, quy mô 623 căn hộ; có 7 dự án NOXH và nhà lưu trú công nhân đang thi công với quy mô 4.996 căn hộ, tổng diện tích sàn 383.258 m2, trong đó có 6 dự án NOXH với quy mô 3.956 căn hộ, tổng diện tích sàn 289.326 m2; và 1 dự án nhà lưu trú công nhân với 1.040 căn, tổng diện tích sàn 93.932 m2; có 82 dự án đang được thống kê để theo dõi trong kế hoạch phát triển NOXH.
Về bồi thường, giải phóng mặt bằng, quy định đối với dự án NOXH được miễn tiền sử dụng đất, nhưng thực tế các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng NOXH đã tạo lập quỹ đất bằng cách tự thỏa thuận với người dân chi phí để giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, hiện nay chưa có hướng dẫn đưa chi phí này vào giá thành thực tế triển khai dự án.
Bên cạnh đó, quỹ đất để phát triển NOXH hiện nay chủ yếu từ quỹ đất 20%, chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại phải bàn giao, và đất do các doanh nghiệp tự bồi thường, giải phóng mặt bằng để đầu tư xây dựng.
Ngoài ra, loại hình NOXH chưa đa dạng, các loại căn hộ có diện tích nhỏ từ 25 đến 30 m2 và giá bán từ 300 đến 400 triệu đồng/căn và NOXH để cho thuê, thuê mua còn ít chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế; chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại chậm bàn giao quỹ đất 20% tại dự án cho Nhà nước hoặc chậm triển khai dự án NOXH trên phần đất 20% này.
Đặc biệt về vốn nguồn, đại diện Sở Xây dựng cho rằng nguồn vốn dài hạn để hỗ trợ các chủ đầu tư vay thực hiện dự án NOXH, vay vốn xây dựng, các đối tượng được hưởng chính sách NOXH vay vốn mua nhà chưa ổn định.
Theo quy định, các dự án NOXH phải dành tối thiểu 20% số căn hộ của dự án để cho thuê, sau 5 năm mới được bán, làm chậm thu hồi vốn, dẫn đến kém hấp dẫn đối với các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, thành phố đã có chính sách cho vay đối với các đối tượng thu nhập thấp (hưởng lương từ ngân sách) thông qua Quỹ Phát triển nhà ở TP (được vay tối đa 900 triệu đồng với lãi suất ưu đãi 4,7%/năm).
Tuy nhiên, mức vay này còn thấp so với giá trị căn nhà và đối tượng được vay còn hạn chế. Do đó, thành phố cần tăng mức cho vay và mở rộng đối tượng được vay vốn.
Đại diện Sở Xây dựng TP kiến nghị Trung ương cần ban hành văn bản hướng dẫn, thống nhất quy trình thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở nói chung và NOXH nói riêng để các địa phương triển khai thực hiện theo hướng cắt giảm hoặc liên thông các thủ tục, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, chi phí thực hiện trong hoạt động đầu tư xây dựng.
Cần tạo nguồn vốn dài hạn, ổn định với lãi suất ưu đãi để hỗ trợ cho chủ đầu tư vay để thực hiện dự án nhà ở xã hội và các đối tượng được hưởng chính sách về nhà ở được vay mua nhà; Cho phép thành lập doanh nghiệp chuyên biệt trực thuộc thành phố để đầu tư, phát triển, quản lý NOXH trên địa bàn.
Lãnh đạo HĐND TP.HCM đã đề nghị tăng cường công tác phối hợp giữa các đơn vị thực hiện chưa thực sự chặt chẽ. Đơn cử như việc xác định nguồn tiền tương đương quỹ đất 20% trong các dự án nhà ở thương mại, trong diện phải đóng tiền để xây dựng nhà ở xã hội. Từ đó, ảnh hưởng đến việc bố trí nguồn vốn để xây dựng các dự án nhà ở xã hội đối với các khu đất công, khu đất sạch.
HĐND yêu cầu Sở Xây dựng rà soát những nội dung vướng mắc, đánh giá cụ thể, theo dõi tiến độ và có đề xuất triển khai thực hiện các dự án chậm hoặc chưa triển khai.