NSND Minh Châu sinh ra trong gia đình có 10 người anh chị em. Dù đông con nhưng tất cả 10 anh chị em nhà nữ nghệ sĩ đều được cha mẹ giáo dục một cách kỹ lưỡng, có lẽ nhờ vậy mà ai cũng thành danh.
Năm lên 10 tuổi, bố của NSND Minh Châu mất, anh cả là người hướng dẫn nữ nghệ sĩ đi theo nghề diễn viên. Sau đó, NSND Minh Châu trúng tuyển vào học trường Sân khấu - Điện ảnh. Ra trường, Minh Châu được phân ngay về hãng Phim truyện Việt Nam.
Minh Châu khóc nhiều trên phim và được gọi là "người đàn bà khóc" của làng điện ảnh Việt. Từ cô Nhân lỡ dở hạnh phúc của Bến không chồng, Nguyệt - gái bán hoa trong Cô gái bên sông cho tới Liên - người phụ nữ bị chồng tra tấn đến mức hóa điên trong Người đàn bà nghịch cát... Nghệ sĩ Minh Châu nói, trong mỗi phụ nữ ấy đều có một phần con người bà. Khóc, cười, buồn vui, cay đắng của họ cũng ít nhiều thấp thoáng cuộc đời Minh Châu trong đó.
NSND Minh Châu nổi tiếng thời gian đầu với vai Nguyệt trong bộ phim Cô gái trên sông của đạo diễn Đặng Nhật Minh. Phim xoay quanh Nguyệt – một cô gái giang hồ trên sông Hương thời chiến tranh đi tìm lại người cán bộ kháng chiến mà cô đã cứu thoát khỏi cuộc săn lùng của đối phương với hy vọng gặp lại anh ta sau ngày miền Nam được giải phóng.
Nhưng niềm tin của cô đã tan vỡ khi anh ta cố trốn tránh cô. Phim đã giành giải Bông sen bạc cho Phim truyện điện ảnh cũng như giải Bông sen vàng cho nữ diễn viên chính (NSND Minh Châu) tại Liên hoan phim Việt Nam 1988.
Nhớ về vai Nguyệt, NSND Minh Châu trải lòng: “Khi đóng những cảnh nóng trong hai phim Cô gái trên sông, tôi nghĩ mọi việc rất đơn giản, không quá nghiêm trọng, nhưng khán giả và người nhà thì không nghĩ thế. Và những bình luận đến khiến tôi phải sống trong cảm giác căng thẳng với câu hỏi thường trực: Mình đã làm gì sai để phải chịu đựng những điều như vậy?".
NSND Minh Châu nhớ lại khi đó ông xã - nghệ sĩ, kiến trúc sư Kiều Tuấn thời điểm đó là phó đạo diễn phim Cô gái trên sông và cũng là người trực tiếp dàn dựng phim Dòng sông vàng. "Anh Kiều Tuấn sống rất truyền thống nên không thích vợ để lộ thân thể trên màn ảnh nên những ngày quay phim là biết bao khó khăn mà tôi phải vượt qua. Không chỉ vậy, tôi còn phải đối diện với sự im lặng đầy lạnh lẽo từ những người thân của mình" - NSND Minh Châu từng trải lòng.
NSND Minh Châu không chỉ thành công trong Cô gái trên sông, bà còn thành danh với Dòng sông vàng, Người đàn bà nghịch cát. Với Người đàn bà nghịch cát, ít ai biết rằng, có một sự trùng hợp khi Liên hóa điên trong Người đàn bà nghịch cát có những điểm tương đồng với Minh Châu ngoài đời. Tại thời điểm đóng phim này, bà đang gặp biến cố lớn, một cú sốc tâm lý đến độ đoàn làm phim phải thường xuyên mua thuốc an thần để cho bà uống.
Vai Liên trong phim Người đàn bà nghịch cát tiếp tục mang đến cho NSND Minh Châu một giải thưởng Bông sen vàng thứ 2. Không những thế, bà còn nổi danh ở một số phim truyền hình và giành được một giải Cánh diều vàng cho Nữ diễn viên chính xuất sắc cho vai bà Thường trong phim Bí thư tỉnh ủy năm 2010.
Với điện ảnh, Minh Châu vẫn luôn nghĩ rằng, mỗi một người khi đã được ông trời định đoạt cho một số phận, thì có nghĩa là người ta phải yêu và đam mê nó, sống cùng nó như duyên nghiệp cho dù với cái nghề và cái nghiệp ấy, bà gặp phải nhiều thăng trầm biến cố. NSND Minh Châu khẳng định, nếu được làm lại cuộc đời, bà vẫn chọn con đường đi trải đủ cả hoa hồng và chông gai của nghệ thuật ấy, để được nếm trải đủ dư vị của cuộc sống, thứ mà không phải đời người nào cũng được nếm trải.
Thời gian gần đây, NSND Minh Châu gần như vắng bóng, không đóng phim. Lý do là NSND Minh Châu cảm thấy chưa thực sự hứng thú với bộ phim nào. Dù đã bước sang tuổi U70 nhưng bà vẫn là một nữ diễn viên xinh đẹp và nổi tiếng, là gương mặt rất đỗi quen thuộc đối với màn ảnh Việt Nam.
Tình duyên lận đận và cuộc sống độc thân tuổi xế chiều
NSND Minh Châu thành công trong nghề nhưng cuộc sống riêng tư của bà lại khá lận đận. Bước qua tuổi 60, bà sống bình lặng một mình bên một chú chó nhỏ và cô con gái duy nhất. Được biết, khi tuổi còn trẻ, NSND Minh Châu kết hôn cùng kiến trúc sư Kiều Tuấn, cũng là phó đạo diễn của phim Cô gái trên sông. Thời điểm ấy, NSND Minh Châu được đánh giá rất cao về nghề và phải đi quay phim nhiều. Đó cũng là một phần lý do chuyện tình cảm của nữ nghệ sĩ gặp trắc trở.
Xa cách, không có thời gian chăm sóc nhau nên tình cảm của bà và kiến trúc sư Kiều Tuấn không còn bền chặt. Khi hôn nhân nảy sinh những mâu thuẫn, NSND Minh Châu quyết định dừng lại. Bà dắt con gái 7 tuổi ra khỏi nhà với lòng kiêu hãnh cùng đôi bàn tay trắng. Lúc ấy, họ mới ly thân không ly hôn nhưng cũng không quay về với nhau. 9 năm sau, NSND Minh Châu chứng kiến nỗi đau kiến trúc sư Kiều Tuấn đột ngột qua đời.
Khi chồng mất, NSND Minh Châu vẫn lo toan chu tất cho người đã khuất. Sau đó, bà kiên định với cuộc sống tự do của mình. Nhiều khi NSND Minh Châu nói vui bà mãi mãi là "người đàn bà tự do". Trong suốt thời gian đó, NSND Minh Châu cũng trải qua chuyện tình yêu nhưng không người đàn ông nào đủ dũng cảm để hy sinh và bước vào cuộc đời nữ nghệ sĩ. Vậy nên đến hiện tại, NSND Minh Châu vẫn sống một mình.
Dù sống độc thân ở tuổi xế chiều nhưng NSND Minh Châu hài lòng với những gì mà mình có. Bà hạnh phúc khi nhìn con gái khôn lớn trưởng thành. Cũng có thời điểm, con gái bà muốn về sống cùng mẹ nhưng vì lý do công việc nên 2 mẹ con vẫn xa nhau. Nói về cảm xúc sống một mình ở tuổi U70, NSND Minh Châu cho biết, mọi thứ đã trở thành thói quen. Và đôi khi bà còn không cảm thấy cô đơn vì xung quanh luôn có gia đình, bạn bè. Nữ nghệ sĩ gạo cội tâm sự, có lúc còn chẳng có thời gian mà buồn vì hết gặp người này đến người khác.
Ngoài theo nghề diễn, thời gian trước NSND Minh Châu còn kinh doanh bất động sản. Và cũng nhờ nghề này, NSND Minh Châu mới nuôi nổi đam mê nghệ thuật.
Bên cạnh thời gian cho bạn bè, NSND Minh Châu còn có sở thích nuôi chó. Nói về sở thích này, NSND Minh Châu tâm sự: "Tôi từng nuôi rất nhiều chó và mỗi lần chúng rời xa, tim tôi như thắt lại với bao nước mắt. Ân tình của những chú cún dành cho tôi ở cuộc đời này đôi khi còn hơn cả một người tri kỷ". Hiện tại, nhờ sở thích này, NSND Minh Châu cũng bớt đi phần nào nỗi cô quạnh của tuổi xế chiều.