Luật sư lý giải vụ bán đất 21 tỷ đồng nhưng khai 460 triệu đồng, cả người bán và người mua đều bị khởi tố

Cả bên mua, bên bán bất động sản đều bị khởi tố

Ngày 13/1, Công an tỉnh Quảng Nam cho biết Cơ quan CSĐT Công an huyện Thăng Bình (tỉnh Quảng Nam) đã ra quyết định khởi tố bổ sung tội danh "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" đối với bị can Lê Văn Thành (SN 1979; trú phường Cẩm Nam, TP Hội An, tỉnh Quảng Nam). Trước đó, tháng 9/2023, ông Thành đã bị Cơ quan CSĐT Công an huyện Thăng Bình khởi tố về tội "Trốn thuế".

Công an tỉnh Quảng Nam, năm 2018, ông Thành môi giới cho bà T.T.K.X (trú TP Hội An) mua thửa đất tại xã Bình Dương (huyện Thăng Bình) của ông P.M.T (trú TP Đà Nẵng) với số tiền 8,5 tỉ đồng. Bà X. đặt trước cho bên bán 8,3 tỉ đồng thông qua ông Thành.

Sau đó, Thành được các bên tin tưởng giao làm các thủ tục biến động để hai bên ký hợp đồng chuyển nhượng.

Quá trình đo đạc lại thửa đất đã phát sinh phần diện tích tăng thêm so với thỏa thuận ban đầu. Biết thông tin này, Thành nảy sinh lòng tham nên sử dụng các thủ đoạn gian dối, đưa thông tin sai sự thật để bà X. và ông T. không thực hiện được thỏa thuận như ban đầu.

Thời điểm đó, xảy ra tình trạng "sốt đất" tại xã Bình Dương và khu vực lân cận, giá thửa đất tăng nhiều lần. Bằng thủ đoạn gian dối, Thành đã bán được thửa đất trên cho ông Phùng Anh Tuấn (SN 1969, trú TP HCM) số tiền 21 tỉ đồng nhưng che giấu cả bà X. và ông T.

Bán đất được số tiền lớn nhưng ông Thành đem sử dụng mục đích cá nhân và không trả lại 8,3 tỉ đồng cho bà X.

Cùng với việc khởi tố bổ sung tội danh đối với ông Thành, quá trình mở rộng điều tra vụ án, Cơ quan CSĐT Công an huyện Thăng Bình đã ra quyết định khởi tố bị can, cấm đi khỏi nơi cư trú đối với ông Phùng Anh Tuấn về hành vi "Trốn thuế".

Tài liệu điều tra xác định ông Tuấn đã ký hợp đồng chuyển nhượng thửa đất trên với ông Thành số tiền 460 triệu đồng, trong khi giá chuyển nhượng thực tế là 21 tỉ đồng. Từ đó, ông Tuấn "giúp sức" cho ông Thành trốn thuế.

Theo quy định số tiền thuế, lệ phí chuyển nhượng phải nộp là hơn 525 triệu đồng nhưng thực tế đối tượng chỉ nộp hơn 11 triệu đồng vào ngân sách Nhà nước, gây thất thoát gần 514 triệu đồng. Đến nay, các đối tượng đã khắc phục hậu quả hơn 170 triệu đồng.

Qua vụ việc trên, Cơ quan CSĐT Công an huyện Thăng Bình khuyến cáo người dân để tránh hậu quả pháp lý về sau, khi thực hiện chuyển nhượng bất động sản phải thực hiện đúng quy định pháp luật, mọi hành vi kê khai, giúp sức cho việc kê khai giá chuyển nhượng thấp hơn thực tế để trốn thuế là vi phạm pháp luật.

Cố ý trốn thuế, sẽ bị xử lý 

Luật sư Hoàng Ngọc – Đoàn Luật sư TP. Hà Nội, Văn phòng Luật sư Nhiệt Tâm và Cộng sự phân tích: "Thông thường, trong giao dịch bất động sản có thể nhiều người không biết, ký hợp đồng với giá mua bán thấp hơn giá trị thực của tại thửa đất, dẫn tới vi phạm pháp luật. Nhiều người nghĩ đơn giản, cùng lắm là tôi hoàn thuế lại, không nghĩ tới việc phải chịu trách nhiệm hình sự. Tất nhiên, không loại trừ nhiều trường hợp là cố tình giao dịch với 2 hợp đồng, trong đó có hợp đồng là để công chứng và tính thuế, hợp đồng còn lại chỉ 2 bên giao dịch với nhau và cất đi nhằm mục đích để trốn thuế".

Tội trốn thuế được quy định tại Điều 200 của Bộ Luật hình sự năm 2015 (sửa đổi năm 2017), theo đó ngoài phạt tiền còn có mức phạt tù từ 1 cho tới mức cao nhất là 7 năm tù. Trường hợp trên là gây thất thoát hơn 500 triệu đồng tiền thuế có thể bị xử lý ở Khoản 2, Điều 200 của Bộ Luật hình sự năm 2015 (sửa đổi năm 2017). 

Cụ thể, Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm: Có tổ chức; Số tiền trốn thuế từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; Phạm tội 02 lần trở lên; Tái phạm nguy hiểm….

Cũng theo Luật sư Hoàng Ngọc, căn cứ Điều 113 và Điều 114 Luật Đất đai 2013 thì ở nước ta có Khung giá đất và Bảng giá đất. Về cơ quan ban hành khung giá đất là Chính phủ; Cơ quan ban hành bảng giá đất là UBND cấp tỉnh và trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua trước khi ban hành. Do đó, các giao dịch bất động sản thường dựa vào Khung giá đất của Nhà nước và Bảng giá đất do UBND các tỉnh, Thành phố ban hành hoặc lấy giá trúng đấu giá nếu là đất đấu giá làm căn cứ để giao dịch.

Tuy nhiên, theo luật sư, trên thực tế Khung giá đất do Nhà nước ban hành là có thời hạn 5 năm còn Bảng giá đất do UBND các tỉnh, Thành phố ban hành lại thường có độ trễ nên thường là giá trị đất thực tế còn một khoảng cách rất xa, thậm chí có khu vực giá đất trên thị trường còn có khoảng cách gấp nhiều lần. Tuy nhiên, rõ ràng là có người bán đất theo 1 hợp đồng căn cứ khung giá đất của địa phương nhưng lại đang "che giấu" một giao dịch khác có giá trị cao nhiều lần nhằm mục đích là "Trốn thuế".