Viêm não tự miễn hiếm gặp do mắc u quái buồng trứng
Tình trạng co giật của bệnh nhân khi mới nhập viện. Ảnh: BVCC-
Bệnh nhân nữ (45 tuổi, cư trú tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) có hoàn cảnh khó khăn, một mình nuôi con ăn học, áp lực nặng nề kinh tế, gia đình. 3 tháng trước khi nhập viện, người bệnh thường xuyên mất ngủ, kèm với đó là những hành vi bất thường như tự cười, nói những câu vô nghĩa một mình, ít giao tiếp hơn với mọi người xung quanh.
Bệnh ngày một trầm trọng, người bệnh bắt đầu la hét, khóc cười nhiều hơn, không còn giao tiếp được với gia đình và xuất hiện các cơn co giật. Dù đã được đưa đi khám ở các cơ sở y tế với chẩn đoán ban đầu theo dõi tình trạng loạn thần do stress nhưng kết quả điều trị vẫn không khả quan.
Khi vào viện cấp cứu tại Bệnh viện Quân y 175, bệnh nhân đã suy giảm ý thức, mất tự chủ, la hét, hoảng loạn, các bác sĩ Khoa tâm thần đã nhanh chóng hội chẩn chuyển người bệnh sang Khoa Nội thần kinh.
Ngay tại thời nhập Khoa Nội thần kinh, các bác sĩ tại đây đã nhận định người bệnh có các đặc điểm của bệnh lý viêm não tự miễn. Tuy nhiên, việc tìm ra các bằng chứng để chứng minh chẩn đoán này lại không hề đơn giản.
ThS.BS Huỳnh Thị Như Ý – Trưởng nhóm bệnh lý Thần Kinh tự miễn, Khoa Nội thần kinh cho biết: "Chỉ chưa đầy 24 giờ, chúng tôi đã ghi nhận các bất thường khác như kết quả điện não có sóng bất thường rất phù hợp với đặc điểm co giật của người bệnh, kèm thêm kết quả xét nghiệm dịch não tủy giúp chẩn đoán sơ bộ bệnh lý viêm não tự miễn kháng thể kháng thụ thể NMDA".
Sau khi người bệnh được truyền các thuốc điều trị đặc hiệu nhằm nhanh chóng làm giảm các tác động gây hại của kháng thể đến các tế bào thần kinh, hai chuyên Khoa Nội thần kinh và Hồi sức tích cực đã cùng hội chẩn, phát hiện khối u ở buồng trứng. Kết quả sinh thiết tế bào dưới kính hiển vi cho thấy đây là u quái buồng trứng, một trong các nguyên nhân gây bệnh viêm não tự miễn kháng thể kháng thụ thể NMDA ở phụ nữ.
Sau khi điều trị loại bỏ các kháng thể tích cực và tình trạng người bệnh ổn định hơn, việc phẫu thuật cắt bỏ u để ngăn chặn bệnh diễn tiến được lên kế hoạch chi tiết cùng với chuyên khoa Sản phụ khoa.
Thông thường, người bệnh sau 5 lần thay huyết tương có thể được loại bỏ gần hoàn toàn các kháng thể gây bệnh lưu hành trong máu, tuy nhiên tình trạng người bệnh không cải thiện, vẫn còn những cơn co giật và tri giác chưa thể phục hồi. Do đó, sau khi hội chẩn, các y bác sĩ đã quyết định tiếp tục bổ sung thay huyết tương cho người bệnh thêm 2-5 lần và phẫu thuật cắt bỏ u quái buồng trứng sớm nhất có thể.
Cuối cùng sau 7 lần thay huyết tương, người bệnh được phẫu thuật nội soi cắt u quái. Ca mổ diễn ra an toàn và thành công. Sau 3 ngày, người bệnh đã không còn cơn co giật, dần khôi phục lại nhận thức, bắt đầu nói chuyện trong 2 tuần tiếp theo. Sau hơn 1 tháng điều trị, bệnh nhân đã hồi phục tốt, ngoài mong đợi của các bác sĩ.
Viêm não tự miễn là một bệnh lý hiếm gặp, những người mắc bệnh này có biểu hiện rất đa dạng từ nhẹ như mất ngủ, mệt mỏi, thay đổi tính tình, hay nặng hơn là co giật, la hét, mất kiểm soát bản thân, thậm chí có thể hôn mê sâu.
Nguyên nhân cho đến nay đươc biết là do các tự kháng thể bất thường được sinh ra trong cơ thể người bệnh. Bình thường các kháng thể có vai trò bảo vệ cơ thể, giúp cơ thể chống chọi lại những tác nhân nguy hại từ môi trường như virus, vi khuẩn… Tuy nhiên ở một số trường hợp bất thường bệnh lý, các kháng thể này lại tấn công chính các tế bào thần kinh, gây ra thương tổn ở não bộ.
Viêm não tự miễn diễn biến phức tạp, đa dạng, nên việc nhận ra và chẩn đoán không hề đơn giản. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm não tự miễn sẽ để lại các biến chứng, di chứng nặng nề về thần kinh, thậm chí hôn mê và tử vong.
