Mới đây, Bộ GDĐT đã có công văn đề nghị Sở GDĐT Hà Nội chỉ đạo việc tuyển sinh vào trường THPT chuyên đúng quy định. Cụ thể, Bộ GDĐT cho biết, căn cứ khoản 1 Điều 62 Luật Giáo dục 43/2019/QH14 ngày 14/6/2019, trường chuyên được thành lập ở cấp THPT, vì vậy không có cấp THCS trong trường chuyên. Nếu chiếu theo đó, hệ THCS trong Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam có thể sẽ phải dừng tuyển sinh, thậm chí không tồn tại.
Nói về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ GDĐT cho hay, Luật Giáo dục 2005 đã quy định trường chuyên chỉ có ở cấp THPT. Nội dung này cũng được giữ nguyên ở Luật Giáo dục 2019. Mô hình khối THCS trong trường chuyên không nằm trong quy định pháp lý nào. Tuy nhiên, do tồn tại lịch sử để lại, hiện vẫn có hai trường là Trường Chuyên Trần Đại Nghĩa (TP.HCM) và Trường Chuyên Hà Nội - Amsterdam tồn tại khối THCS không chuyên.
Năm 2023, Bộ GD-ĐT cũng có Thông tư số 05/2023/TT-BGDĐT ban hành quy chế tổ chức và hoạt động của trường THPT chuyên. Theo đó, các trường THPT chuyên sẽ không còn lớp không chuyên. Như vậy, đương nhiên, các lớp THCS không chuyên trong các trường chuyên cũng phải ngừng tuyển sinh.
Thông tư này đã ban hành được 1 năm nhưng có hiệu lực từ mùa tuyển sinh đầu cấp năm nay. Cũng vì vậy mà mùa tuyển sinh đầu cấp năm ngoái, các lớp không chuyên của hai trường trên vẫn được thực hiện. Việc duy trì hay ngừng tuyển sinh lớp 6 của Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam và Trường THPT Chuyên Trần Đại Nghĩa không phải là việc Bộ GD-ĐT muốn cho phép hay không cho phép mà quy định đã ban hành có hiệu lực thì phải thực thi.
Việc phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi, tạo nguồn cho trường THPT chuyên thực chất là nhiệm vụ của tất cả các trường THCS chứ không phải chỉ là nhiệm vụ của riêng một số trường THCS có chất lượng cao. Trên thực tế, có một số học sinh đỗ cao trong các kỳ thi, đoạt giải học sinh giỏi quốc gia, quốc tế và khu vực chỉ học ở các trường bình thường thuộc vùng có điều kiện kinh tế - xã hội không phát triển.
Vụ Giáo dục Trung học cũng sẽ lắng nghe ý kiến của các địa phương và tham mưu với lãnh đạo Bộ GDĐT để cùng với địa phương có hướng tháo gỡ vướng mắc hiện nay.
Mặc dù theo quy định không được tuyển sinh lớp 6 Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, tuy nhiên, lãnh đạo Sở GDĐT Hà Nội cho biết, đơn vị sẽ đề xuất phương án giữ ổn định việc tuyển sinh lớp 6 của nhà trường trong năm học tới.
Sở dĩ có đề xuất này là căn cứ pháp lý, trong đó hệ THCS chất lượng cao và đào tạo nguồn học sinh chuyên tại trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam được thực hiện theo Luật Thủ đô.
Cụ thể, Điều 12, Luật thủ đô đã chỉ đạo rõ: "Xây dựng một số cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Thủ đô theo các tiêu chí về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, chương trình, phương pháp giảng dạy và dịch vụ giáo dục. Việc theo học tại các cơ sở giáo dục chất lượng cao theo nguyên tắc tự nguyện".
Ngoài ra, Hà Nội cũng dẫn một căn cứ khác nữa đó là, Quyết định số 5029/QĐ-UBND ngày 29/9/2009 của UBND thành phố Hà Nội về việc thí điểm hệ THCS đào tạo trình độ cao và đào tạo nguồn học sinh chuyên tại Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam.
Tờ trình Liên Sở gồm GDĐT, Tài chính, Nội vụ, Kế hoạch và đầu tư về việc phê duyệt Đề án thí điểm hệ THCS theo hướng đào tạo trình độ cao, chất lượng cao của Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam. Mô hình Đề án xây dựng thí điểm hệ THCS theo hướng đào tạo trình độ, chất lượng cao và đào tạo nguồn học sinh chuyên tại Trường THPT Chuyên Hà Nội Amsterdam đã được phê duyệt năm 2009.
Cũng theo Sở GDĐT, ngoài cơ sở pháp lý, về mặt thực tiễn, ngôi trường chuyên này có 39 năm hoạt động và có nhiều năm đào tạo hệ THCS. Đơn vị đánh giá, hệ THCS đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ là hệ tạo nguồn chủ yếu cho các lớp chuyên THPT đạt thành tích rất ấn tượng trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế. Đó là việc đổi mới cách dạy học và phát hiện, bồi dưỡng sớm nhân tài nhằm chuẩn bị lực lượng tạo nguồn, sẵn sàng cho việc đào tạo học sinh tham gia vào các đội tuyển thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế ở hệ THPT.
Số giải học sinh giỏi các cấp luôn được duy trì ổn định ở mức cao. Nhà trường tận dụng được đội ngũ giáo viên giỏi, tận dụng tối đa công suất hoạt động của cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi để ứng dụng công nghệ dạy học hiện đại và vận dụng các mô hình giáo dục tiên tiến trên thế giới để phát triển thành mô hình giáo dục phù hợp trong điều kiện hiện nay của Việt Nam.
Đào tạo được các học sinh hệ THCS theo hướng nuôi dưỡng và đào tạo học sinh năng khiếu nhằm chuẩn bị lực lượng tạo nguồn, sẵn sàng cho việc đào tạo học sinh tham gia vào các đội tuyển thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế ở hệ THPT.
Phụ huynh đứng ngồi không yên
Chia sẻ với PV báo Dân Việt, anh Bùi Ngọc Phúc, đồng tác giả sách “Cùng con bước qua các kỳ thi” nêu quan điểm: “Bộ GDĐT “tuýt còi” việc tuyển sinh lớp không chuyên của Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam" vì không có cấp THCS trong trường chuyên" khiến nhiều phụ huynh có con chuẩn bị thi chuyển cấp đứng ngồi không yên, đa phần phụ huynh đều bày tỏ sự tiếc nuối.
Hiện nay việc có tiếp tục được tuyển sinh tiếp hay không chắc phải đợi các cơ quan chức năng ngồi lại với nhau. Không thể phủ nhận một điều, học sinh trúng tuyển vào lớp 6 Trường THPT Hà Nội - Amsterda đều là những em có học lực giỏi và xuất sắc.
Việc yêu cầu dừng tuyển sinh của Bộ là đúng quy định nhưng sẽ thiệt thòi cho các em, bởi vì cùng một chương trình, dù không học vượt lớp, những học sinh này đều hoàn thành trong thời gian rất ngắn. Giáo dục đại trà dành cho số đông, nhưng cần có một môi trường cho những em thật sự giỏi, quan trọng là phải thay đổi phương thức tuyển sinh. Thậm chí tách hẳn thành trường THCS chất lượng cao, việc này cần sự đồng thuận của thành phố và ngành giáo dục thủ đô. Hy vọng ngành giáo dục thủ đô sớm có quyết định”.
Còn theo PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GDĐT, ngành giáo dục cần có chính sách lâu dài, ổn định trong tuyển sinh để phụ huynh yên tâm, an lòng. Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam năm nào cũng tuyển sinh lớp 6 rất căng thẳng, tỉ lệ chọi cao, áp lực cho học sinh luyện thi rất lớn. “Do đó, theo luật và cả thực tiễn, tôi cho rằng việc dừng tuyển sinh bậc THCS là đúng và việc này cần phải làm từ rất lâu rồi”, PGS Nhĩ nói.