Cha mẹ đừng coi thường trầm cảm ở tuổi vị thành niên

Các chuyên gia cảnh báo rằng nhiều thanh niên trẻ ở tuổi teen đang đối mặt với sự suy giảm về sức khỏe tinh thần mà không được phát hiện và không nhận được sự giúp đỡ cần thiết.

“Chúng ta thường quan tâm đến các bé gái, và điều đó không sai. Nhưng tôi không bao giờ muốn chúng ta quên mất sự thật là các bé trai cũng đang trải qua khó khăn", Kathleen Ethier, giám đốc Bộ phận Sức khỏe Vị thành niên và Trường học tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ cho biết.

Ethier và các chuyên gia khác cho biết, trầm cảm ở trẻ trai có thể không được chú ý vì các em thường không biểu hiện nó thông qua các dấu hiệu u uất điển hình ở trẻ gái.

“Chúng ta có một cách hiểu rất cổ điển về trầm cảm là buồn bã, hay khóc, ăn uống ít và sụt cân. Nhưng đó không phải là cách căn bệnh này biểu hiện ở nhiều bé trai", Tiến sĩ Lauren Teverbaugh, bác sĩ nhi khoa và bác sĩ tâm thần trẻ em tại Đại học Tulane ở New Orleans cho biết.

Cha mẹ đừng coi thường trầm cảm ở tuổi vị thành niên

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nhi khoa Hoa Kỳ cho thấy, trong khi các đơn thuốc chống trầm cảm đã tăng mạnh đối với các cô gái tuổi teen và phụ nữ ở độ tuổi 20, tỷ lệ kê đơn như vậy cho nam thanh niên “giảm đột ngột trong tháng 3/2020 và không có dấu hiệu phục hồi trở lại.”

Tiến sĩ Kao-Ping Chua, bác sĩ nhi khoa tại Trung tâm Đánh giá và Nghiên cứu Sức khỏe Trẻ em Susan B. Meister thuộc Đại học Michigan, Hoa Kỳ đã dẫn đầu nghiên cứu. Ông nói rằng phát hiện của ông về việc các bé trai không sử dụng thuốc chống trầm cảm khi đại dịch bùng phát thật sự “khó hiểu”.

Kao-Ping Chua nói: “Về mặt lý thuyết, ở nam giới, có thể điều này phản ánh sức khỏe tâm thần được cải thiện, nhưng tôi đang gặp khó khăn với lời giải thích đó. Do sức khỏe tâm thần của tất cả mọi người đều trở nên tệ hơn theo thời gian, tôi đã dự đoán rằng việc kê đơn thuốc chống trầm cảm cho các bé trai ít nhất sẽ duy trì ổn định chứ không giảm".

Theo kinh nghiệm của Chua với tư cách là một bác sĩ nhi khoa, lời giải thích hợp lý hơn là các bé trai đã ngừng tìm kiếm sự hỗ trợ từ hệ thống chăm sóc sức khỏe nói chung trong thời kỳ đại dịch, dẫn đến việc sức khỏe tâm thần ở nam giới không được phát hiện đầy đủ và do đó, không được điều trị kịp thời.

“Có điều gì đó đang xảy ra khiến nam thanh niên không đến gặp bác sĩ. Họ đã bỏ qua các cuộc kiểm tra sức khoẻ", Chua nói.

Trầm cảm ở bé trai trông như thế nào?

Các bé trai đang gặp khó khăn với sức khỏe tinh thần có xu hướng biểu hiện điều đó bằng sự nóng nảy: Các em dễ bị kích động, bực bội hoặc tỏ ra hung hăng.

“Nhiều lần, các bậc cha mẹ có con trai bị trầm cảm nói rằng họ phải hết sức dè chừng, nhẹ nhàng với các con vì họ không biết điều gì sẽ khiến con nổi giận", Tiến sĩ Mai Uchida, bác sĩ tâm thần nhi khoa và giám đốc Chương trình Trầm cảm Trẻ em tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, Hoa Kỳ nói.

Uchida cho biết, các bậc cha mẹ, bác sĩ nhi khoa và thậm chí cả bác sĩ tâm thần có thể không nhận ra các vấn đề sức khỏe tâm thần ở các bé trai, bởi vì "các em không phù hợp với hình ảnh khuôn mẫu của bệnh trầm cảm".

Phụ nữ từ lâu đã có nhiều khả năng được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm hơn nam giới. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2013 cho thấy khi “khó chịu, dễ cáu gắt” được coi là triệu chứng chính, tỷ lệ trầm cảm thực sự đã gần như cân bằng giữa hai giới: 30,6% nam và 33,3% nữ.

Ngoài tính khí thất thường, các triệu chứng trầm cảm ở bé trai có thể bao gồm bốc đồng, chấp nhận các hành vi mạo hiểm và hay tranh cãi hơn bình thường.

Tiến sĩ Willough Jenkins, bác sĩ tâm thần và giám đốc y tế của khoa tâm thần cấp cứu và tâm thần liên lạc tại Bệnh viện Nhi Rady ở San Diego, Hoa Kỳ cho rằng một phần của vấn đề là do xã hội bình thường hóa sự lo lắng và cáu kỉnh ở tuổi thiếu niên.

Việc phong tỏa do Covid-19 càng làm cho tình hình trở nên tồi tệ hơn

Năm 2023, một báo cáo từ CDC cho thấy các bé gái đã trải qua mức độ buồn bã và tuyệt vọng chưa từng có trong giai đoạn đầu của đại dịch. Nghiên cứu có thể cho thấy rằng các bé trai không cần mức độ chăm sóc sức khỏe tâm thần giống như các bé gái. Nhưng các chuyên gia khẳng định điều đó là sai.

“Cả bé trai và bé gái đều đang gặp khó khăn. Nhiều thiếu niên đang phải đối mặt với nguy cơ trầm cảm nghiêm trọng", Jenkins nói.

“Sự tức giận do buồn bã gây ra”

Noah Power, 18 tuổi, sống ở Yukon, Canada, cho biết anh bắt đầu vật lộn với lo lắng và trầm cảm khi khoảng 12 tuổi. Ngoài liệu pháp tâm lý dài hạn và thuốc men, Power đã dựa vào các hoạt động thể chất để giải tỏa lo lắng và trầm cảm. Anh chia sẻ chạy bộ là chìa khóa.

“Có thể chạy và giải phóng hết năng lượng của mình là điều hữu ích nhất đối tôi", anh nói.

Uchida của Mass General - một bà mẹ có ba con trai nhỏ - khuyến khích các bậc cha mẹ cho phép con trai thể hiện nỗi buồn và sự thất vọng của mình.

Power nói rằng, việc có cha mẹ luôn lắng nghe mọi chuyện một cách bình tĩnh, ngay cả trong lúc lũ trẻ nóng giận, là điều hữu ích. “Điều mà chúng tôi thực sự, thực sự đánh giá cao là việc lắng nghe và có thể trút bầu tâm sự. Chỉ cần nói ra được mọi thứ đã là một sự giải tỏa lớn.”