Khiếu nại xảy ra ở tất cả các gói thầu của dự án metro số 1
Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR), chủ đầu tư dự án metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), việc gửi các khiếu nại đến chủ đầu tư là quyền của nhà thầu trong quá trình thực hiện dự án theo Hợp đồng quốc tế FIDIC đã ký kết.
Khiếu nại là việc rất phổ biến
Tại buổi họp báo thường kỳ diễn ra chiều tối 6/6 tại TP.HCM, MAUR có văn bản phản hồi các vấn đề liên quan đến vụ việc nhà thầu Hitachi khiếu nại đòi chi phí phát sinh gần 4.000 tỷ đồng.
Hợp đồng FIDIC là các hợp đồng xây dựng được phát triển bởi Liên minh Quốc tế các Nhà thầu Xây dựng (FIDIC), một tổ chức quốc tế chuyên về lĩnh vực xây dựng.
MAUR cho biết trong dự án này, việc khiếu nại xảy ra ở tất cả các gói thầu trong suốt quá trình thực hiện từ trước đến nay. Theo cơ quan này, việc khiếu nại trong các dự án áp dụng mẫu của hợp đồng FIDIC là rất phổ biến trên thế giới và việc xử lý các khiếu nại luôn được quy định rõ trong các hợp đồng.
MAUR cũng khẳng định, các hợp đồng áp dụng triển khai thi công dự án metro số 1 là Hợp đồng mẫu FIDIC.
Tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên tại TP.HCM. Ảnh tư liệu
Theo trình tự được quy định trong hợp đồng, tư vấn chung (với vai trò đại diện chủ đầu tư và kỹ sư) sẽ đánh giá các khiếu nại của nhà thầu về tính hợp lý và chi phí. Hiện nay, đa phần các khiếu nại của nhà thầu đã được tư vấn chung bác bỏ do không có đủ căn cứ pháp lý.
Tuy nhiên, trong trường hợp không hài lòng, theo hợp đồng, nhà thầu có quyền đề nghị thành lập Ban xử lý tranh chấp hoặc đề nghị Trọng tài thương mại xem xét theo đúng các điều khoản đã ký trong hợp đồng cho các nội dung khiếu nại.
MAUR cho biết sau khi tư vấn chung đánh giá, MAUR trong vai trò chủ đầu tư đã tiến hành giải quyết thanh toán cho các nhà thầu.
Đối với những khiếu nại mà nội dung chưa thống nhất được, các bên vẫn đang giải quyết theo quy định hợp đồng thông qua Trung tâm trọng tài để xem xét. Gần đây, MAUR và nhà thầu đang bàn bạc thêm một giải pháp giải quyết thông qua ban xử lý tranh chấp.
Thông tin ở dạng "mật"
Liên quan đến quá trình xử lý của tuyến metro số 1 tại Trung tâm trọng tài, MAUR cho biết, đây là các nội dung đang triển khai và thông tin ở dạng “mật” nên MAUR không thể cung cấp thông tin chi tiết. Tuy nhiên, toàn bộ quá trình thực hiện và tiến độ đều được MAUR báo cáo đầy đủ đến cấp có thẩm quyền để theo dõi, chỉ đạo.
MAUR giải thích thêm rằng việc gửi các khiếu nại đến chủ đầu tư là quyền của nhà thầu trong quá trình thực hiện dự án theo Hợp đồng quốc tế FIDIC đã ký kết. Việc giải quyết các khiếu nại luôn diễn ra song song với quá trình triển khai thực hiện dự án, do đó công tác thi công dự án vẫn được thực hiện theo tiến độ thống nhất với phía các nhà thầu và tư vấn của Nhật Bản.
Trước đó, nhà thầu Hitachi của Nhật Bản đòi các chi phí phát sinh cho việc gia hạn thời gian hoàn thành tuyến metro số 1 gần 4.000 tỷ đồng. Nhà thầu cho rằng khoản kinh phí tạm tính từ thời điểm ký Hợp đồng năm 2013 không đủ để thực hiện công việc hiện tại của dự án.
3 vụ kiện trong dự án
Trước đó, Công hàm ngày 2/5 của Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam gửi Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi có nêu quan điểm của Chính phủ Nhật Bản, JICA và các Nhà thầu là sẽ hoàn thành công tác thi công metro số 1 trong năm 2024.
Cụ thể: "Phía Nhật Bản tin rằng có thể bắt đầu việc vận hành thương mại của tuyến metro số 1 trước khi kết thúc năm, như chúng tôi nhắm tới, tức là chúng tôi sẽ hoàn thành công tác ITC (thử nghiệm liên động) vào cuối tháng 7, thực hiện công tác đào tạo vào tháng 8 và tháng 9, tổ chức chạy thử tàu trong tháng 10, tháng 11 và nhận chứng nhận an toàn mà không bị chậm trễ".
Hiện, ngoài vụ kiện với nhà thầu Hitachi, metro số 1 còn vướng thêm 2 vụ kiện khác. Cụ thể vụ kiện tranh chấp giữa chủ đầu tư là MAUR (bị đơn) với các nhà thầu chính (nguyên đơn) bao gồm Liên danh Sumitomo – Cienco 6 (Liên danh SCC).
Hành khách trải nghiệm đi metro số 1 hồi tháng 12/2023. (Ảnh: Báo NLĐ)
Tổng số khiếu nại của các nhà thầu khoảng 300 khiếu nại với tổng giá trị khiếu nại khoảng hơn 30 ngàn tỉ đồng, chiếm khoảng 70% giá trị tổng mức đầu tư điều chỉnh.
Nhằm giải quyết các vấn đề, UBND TP.HCM đã chấp thuận chủ trương và biện pháp cần thiết và giao MAUR tiến hành giải quyết với Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) và thực hiện những hành động, biện pháp có thể trong phạm vi thẩm quyền và chủ trương được Ban Cán sự đảng UBND TP.HCM chấp thuận.
Trung tâm Trọng tài Quốc tế tại Việt Nam (VIAC) được thành lập vào ngày 28/04/1993 theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam trên cơ sở hợp nhất Hội đồng Trọng tài Ngoại thương (thành lập năm 1963) và Hội đồng Trọng tài Hàng hải (thành lập năm 1964), hoạt động theo quy định của Pháp lệnh Trọng tài thương mại năm 2003, Luật Trọng tài thương mại năm 2010.
Đây cũng chính là Trung tâm trọng tài được quy định trong các Hợp đồng của Dự án xây dựng tuyến metro số 1, để giải quyết các vấn đề không thống nhất giữa các bên tham gia hợp đồng.
