Lớp học cho những người từng lầm lỡ giữa mênh mông hồ Thác Bà

Những ngày đầu tháng 7, chúng tôi đến thăm một lớp học xóa mù chữ tại Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Yên Bái nằm trên một hòn đảo giữa lòng hồ Thác Bà (thuộc huyện Yên Bình). Cả lớp có 26 học viên với nhiều độ tuổi, dân tộc khác nhau, có những người tóc đã điểm bạc vẫn đang miệt mài đánh vần những chữ cái đầu tiên. Điểm chung của những con người này đa phần có hoàn cảnh khó khăn, chưa từng đi học, vì thiếu hiểu biết nên mắc nghiện ma túy.

Mắc nghiện vì thiếu hiểu biết

Học viên Thào A Tu (SN 1992, người dân tộc Mông, ở xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái) được đưa vào cơ sở cai nghiện từ cuối năm 2023. Do hoàn cảnh gia đình khó khăn nên Thào A Tu không được đi học, bạn bè rủ dùng ma túy thì dùng theo, mắc nghiện từ khi nào không hay.

Được Ban quản lý cơ sở cai nghiện tạo điều kiện cho tham gia lớp xóa mù chữ, được dạy tiếng phổ thông, dạy các phép tính đơn giản, Thào A Tu rất phấn khởi, coi đây là cơ hội để sau này có thể làm lại cuộc đời.

Anh Tào A Tu bộc bạch, hơn 30 tuổi nhưng không biết chữ nên làm gì cũng khó khăn, biển quảng cáo hay những pano tuyên truyền chính sách pháp luật cũng không đọc được. Đến cai nghiện tại đây, có lớp xóa mù chữ nên anh tham gia cùng nhiều học viên khác với hi vọng sẽ biết đọc, biết viết. Sau khi hoàn thành thời gian cai nghiện, trở về quê sẽ tìm được việc làm để làm lại cuộc đời.

Trong lớp học xóa mù chữ này có 8 học viên là phụ nữ, họ đều là người dân tộc Mông, ở các huyện vùng cao như Trạm Tấu, Mù Cang Chải. Giáo viên hướng dẫn nắn nót cách cầm phấn, viết những chữ cái lên tấm bảng nhỏ, rồi tập đọc, đánh vần. Trong khóa học, giáo viên sẽ dạy thêm cả các phép tính cộng, trừ, nhân, chia đơn giản.

Giàng Thị Máy (ở xã Nậm Khắt, huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái) năm nay vừa tròn 30 tuổi, thế nhưng đã mắc nghiện ma túy nhiều năm nay. Giống như nhiều học viên khác, Giàng Thị Máy được giáo viên dạy chữ phổ thông và dạy các phép tính cộng trừ. Mục đích chính là sau khi kết thúc khóa học, biết đọc, biết viết và tính toán sẽ giúp ích cho cuộc sống của họ có sự thay đổi tốt hơn.

Máy trần tình, trước đây ở bản nghèo, cuộc sống vất vả nên chị không được đi học. Khi đi chơi theo bạn bè thì được rủ dùng thử ma túy, sau nhiều lần thì nghiện không bỏ được. Đầu năm 2024, chị được ngành chức năng địa phương đưa đến cai nghiện bắt buộc tại Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Yên Bái.

Tại đây, Giàng Thị Máy trải qua các giai đoạn như điều trị cắt cơn, giải độc, điều trị các bệnh nhiễm trùng; giáo dục, tư vấn, phục hồi hành vi; lao động, trị liệu, học nghề. Đặc biệt, được tham gia lớp xóa mù chữ dành cho các học viên chưa từng được đi học. Máy bảo, Máy sẽ cố gắng rèn luyện để biết đọc, biết viết để khi về địa phương có thể lao động giúp đỡ gia đình bớt khổ hơn.

Biết chữ để tìm tương lai sáng hơn

Vừa hướng dẫn học viên đọc, chốc lát thầy giáo Nguyễn Hồng Phong - cán bộ của Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Yên Bái (được phân công chủ nhiệm lớp học) dừng lại nhắc học viên đọc các chữ cái cho dứt khoát, không kéo dài ra.

Thầy Phong chia sẻ, có những điều rất nhỏ nhưng nhắc cả chục lần, học viên vẫn quên. Vừa dạy chữ, anh vừa động viên tinh thần, giúp các học viên vượt qua mặc cảm, tự ti của bản thân để học lấy cái chữ giúp ích cho bản thân mình.

"Những bài học trong lớp học đặc biệt này đáng lẽ mọi người đã được học từ lúc lên 3, lên 5. Ấy vậy, ở đây có nhiều người trên đầu đã 2 thứ tóc vẫn đang đánh vần i tờ. Có lẽ cũng chính bởi sự ít học, thiếu hiểu biết họ mới dễ lầm đường lạc lối. Dạy xóa mù chữ cho những người bình thường đã khó, dạy cho những người đã từng một thời lầm lỗi, vướng vào tệ nạn ma túy lại càng khó hơn. Một phần họ ngại do lớn tuổi rồi vẫn đi học, phần khác họ luôn mặc cảm, tự ti với chính mình" - thầy Phong cho hay.

Ông Lê Công Huấn, Giám đốc Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Yên Bái cho biết, việc mở các lớp xóa mù chữ cho người nghiện nhằm giúp các học viên biết đọc, biết viết, có thể ghi được tên, tuổi của mình. Từ đó sẽ thuận lợi hơn trong việc tiếp cận các kiến thức được tuyên truyền, phổ biến tại Cơ sở cai nghiện. Sau khi về địa phương, họ có thể tái hòa nhập cộng đồng, tiếp thu được thông tin tuyên truyền trong lao động sản xuất, phát triển kinh tế tại nơi mình sinh sống.

Từ năm 2023 đến nay, Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Yên Bái đã tổ chức được 2 lớp học xóa mù chữ cho hơn 50 học viên. Mỗi khóa học sẽ kéo dài 3 tháng, sau khi kết thúc sẽ xếp loại học viên theo các loại tốt, khá, trung bình, yếu.

Nhìn chung sau những lớp học xóa mù chữ, 100% học viên biết đọc, biết viết, biết làm phép tính cộng, trừ đơn giản. Có người đã tái hòa nhập cộng đồng, có người vẫn đang hằng ngày miệt mài học tập, đánh vần với các con chữ. Chính từ nơi đây đã thắp sáng hy vọng, niềm tin cho những con người đã một thời lầm lỗi, trở về xã hội có được một tương lai tươi sáng hơn.