Nghệ sĩ Ưu tú Trịnh Mai Nguyên sinh năm 1975. Nam nghệ sĩ là người gốc Thanh Hoá, lớn lên và sinh sống tại Hà Nội. Tính đến thời điểm hiện tại, anh đã có hơn 20 năm theo đuổi sự nghiệp diễn xuất.
Vào năm 2019, anh được giao nhiệm vụ làm trưởng Đoàn kịch Đương Đại của Nhà hát Kịch Việt Nam. Trên sân khấu kịch, anh ghi dấu ấn với nhiều tác phẩm như: Nghêu Sò Ốc Hến, Kiều, Lâu đài cát, Lão hà tiện, Chuyện chàng dũng sĩ, Hamlet, Thế sự, Đám cưới con gái chuột,...
NSƯT Trịnh Mai Nguyên cũng là gương mặt đình đám của phim truyền hình phía Bắc. Anh quen mặt với khán giả qua nhiều vai phản diện, nhất là vai ông chồng gia trưởng tên Hưng trong Bí mật Eva. Vai diễn đó của anh khó chịu đến mức khán giả phải thốt lên: “Mỗi lần Hưng - chồng cô Minh Tâm xuất hiện là chỉ muốn đấm cho bõ ghét”.
NSƯT Trịnh Mai Nguyên cũng được công chúng yêu mến qua vai chủ tịch Khang của Hương vị tình thân. Nhân vật của anh được người xem yêu quý bởi hình ảnh một doanh nhân thành đạt trên thương trường, đồng thời là người con trưởng thành có hiếu với mẹ, một người chồng, người cha yêu thương vợ con.
Trong phim Đấu trí nằm trong series phim Cảnh sát hình sự NSƯT Trịnh Mai Nguyên vào vai chủ tịch Đoàn Phát của tỉnh Đông Bình.Trong phim, ông Phát là một vị chủ tịch hãnh tiến, tham danh lợi và luôn muốn kiểm soát mọi việc trong lòng bàn tay. Nhân vật đem đến nhiều biến số cho phim và những bất ngờ cho khán giả.
Trong giới nghệ sĩ, Trịnh Mai Nguyên được đánh giá là người đa tài. Anh không muốn bản thân mình bị "đóng đinh" trong một hình mẫu nhân vật. Vì thế, trong sự nghiệp diễn xuất của mình, anh thường xuyên biến hóa như "tắc kè hoa" và được khán giả đón nhận.
Ngoài việc là một diễn viên truyền hình, nghệ sĩ Mai Nguyên còn là một đạo diễn, diễn viên sân khấu được khán giả yêu mến với nhiều vở diễn chất lượng.
Nhắc đến sự nghiệp diễn xuất của NSƯT Mai Nguyên thì không thể không nhắc đến 4 lần được vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đây cũng là những vai diễn giúp khán giả sân khấu nhớ mặt Trịnh Mai Nguyên.
Năm 2002, đạo diễn người Pháp Marco Pico đến Việt Nam để thực hiện bộ phim Tuyết đông dương. Để chọn diễn viên vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp giai đoạn ngoài 30 tuổi, có rất nhiều diễn viên casting nhưng không ai lọt vào “tầm ngắm” của đạo diễn Marco Pico. Khi ấy, anh đã có 6 năm công tác tại Nhà hát Kịch Việt Nam, và từng đảm nhận nhiều vai chính trong vở kịch của các đạo diễn nổi tiếng như: Doãn Hoàng Giang, Lê Hùng, Phạm Nhật Thành...
Trong lúc dường như cả đoàn làm phim “bế tắc” vì không chọn được diễn viên vào vai này, qua sự giới thiệu của đạo diễn Tất Bình, NSƯT Trịnh Mai Nguyên đến gặp đạo diễn để thử vai.
Dường như có một sợi dây tình cảm vô hình giữa đạo diễn Marco Pico và NSƯT Trịnh Mai Nguyên nên khi vừa nhìn thấy anh, Marco Pico phỏng vấn NSƯT Trịnh Mai Nguyên bằng tiếng Pháp và ông không ngờ, diễn viên này trả lời khá suôn sẻ.
Cảm nhận được khả năng diễn xuất của NSƯT Trịnh Mai Nguyên nên không cần phỏng vấn nhiều, đạo diễn Marco Pico đã đồng ý để anh vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Khi được tin mình đã casting thành công cho vai diễn Đại tướng Võ Nguyên Giáp, NSƯT Trịnh Mai Nguyên xúc động vô cùng. Thời điểm đó, anh 27 tuổi và lần đầu tiên trong cuộc đời làm nghệ thuật được vào vai một vị Đại tướng lừng danh của Việt Nam và thế giới.
Năm 2003, trong màn kịch cách mạng của chương trình Đêm hội mừng 350 năm Khánh Hòa do đạo diễn Phạm Nhật Thành dàn dựng, NSƯT Trịnh Mai Nguyên được giao đảm nhận vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Dù xuất hiện không nhiều nhưng đây cũng là vai diễn mà anh thể hiện thành công hình tượng Đại tướng.
Vào năm 2011, NSƯT Trịnh Mai Nguyên tiếp tục được vào vai diễn Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong tác phẩm sân khấu được phát sóng trên truyền hình Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bản giao hưởng Điện Biên của nhà văn Nguyễn Quang Vinh.
Vở diễn đã được truyền hình trực tiếp nên khi vào vai đòi hỏi người nghệ sĩ phải nhuần nhuyễn từng cử chỉ, hành động, giọng nói... Hơn nữa, phải lột tả được sự quyết đoán, tài thao lược của Đại tướng.
Đây là vai diễn mà anh cảm thấy tâm đắc nhất, nhân vật Đại tướng là trung tâm của vở. Có những đoạn miêu tả hình ảnh Đại tướng nhiều đêm thức trắng để đưa ra quyết định có lợi cho dân, cho nước.
Năm 2015, anh tiếp tục tham gia đóng vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong phim Cao hơn bầu trời.