Cấp bách lo cho dân vùng bão lũ, nhìn từ thông điệp của Thủ tướng

LTS: Ngày 21/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có bài viết: Khẩn trương khắc phục hậu quả bão lũ, nhanh chóng ổn định đời sống nhân dân, tích cực khôi phục sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát.

Trong đó, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương khắc phục hậu quả sau bão lũ, nhanh chóng ổn định đời sống nhân dân được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, đặc biệt là đối với các cấp uỷ đảng, chính quyền, các lực lượng chức năng ở cơ sở. Tập trung tìm kiếm người mất tích; kịp thời cứu chữa người bị thương; thăm hỏi, chia sẻ, động viên, hỗ trợ hậu sự cho người đã mất; kiểm tra, tiếp cận bằng được những nơi còn bị chia cắt nhằm hỗ trợ kịp thời, hiệu quả cho người dân. Cung cấp lương thực, thực phẩm, nước sạch, chỗ ở cho những người dân bị mất nhà ở; rà soát, thực hiện việc tái định cư cho các hộ gia đình bị mất nhà ở, bảo đảm hoàn thành sớm nhất có thể, trước ngày 31/12/2024 với điều kiện sống tốt hơn nơi ở cũ. 

PV Báo NTNN/Điện tử Dân Việt đã quay lại những nơi đau thương sau bão lũ ở tỉnh Lào Cai – địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất, để ghi nhận việc ổn định đời sống nhân dân, khôi phục sản xuất.

Nơi đây, tinh thần "một người làm việc bằng hai", "làm điều không thể thành có thể" đang được chính quyền, người dân địa phương và những tấm lòng hảo tâm từ khắp nơi thể hiện một cách rõ nét nhất.

Khởi công "đại công trình" không cờ hoa, không vỗ tay chúc mừng (Bài 1)

Hai ngày, ba buổi khởi công đặc biệt được tổ chức ở những nơi xa tít mù tắp của tỉnh Lào Cai. Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng – những địa danh biểu hiện cho sự mất mát, đau thương đang được chữa lành từng giây từng phút.

Sẻ chia kịp thời

Sáng hôm qua (22/9), Trưởng thôn Lý A Hải tất tả đưa 15 hộ gia đình bị sạt lở mất hết nhà cửa trong xóm Bản Cái, thôn Nậm Tông đến bãi đất trống mới được san vội lên đỉnh đồi. Tại đây, trong 3 tháng nữa sẽ mọc lên những ngôi nhà để họ sinh sống.

Sau bão lũ, người Bản Cái mất hết nhà cửa. 14 người chết, 4 người mất tích, 11 người bị thương. Những ngày qua họ ở lán tạm do chính quyền dựng lên, sống tạm qua lúc khó khăn.

Ông Lý Seo Di lom khom dắt tay đứa cháu gái lên đỉnh đồi. Trong nhóm 15 gia đình, ông Di có dáng người nhỏ thó lại trở nên nổi bật vì ông thuộc "thiểu số" đàn ông.

Các gia đình khác chủ yếu là người già, phụ nữ và trẻ nhỏ đến dự. Hộ ông Di, nhà chẳng còn ai khác đại diện. Nhà 8 người, có đến 6 người mất sau trận sạt lở đất ở thôn Nậm Tông, còn lại hai ông cháu.

Ông Di cũng như nhiều người dân khác, thấy yên lòng hơn khi Nhà nước đã chọn khu vực cao ráo, an toàn để xây dựng khu tái định cư.

Trên đường chở tôi bằng xe máy vào Nậm Tông, ông Sầm Phượng Long – Chủ tịch UBND xã Nậm Lúc tóm tắt ngắn gọn: "Nậm Tông có 72 hộ dân, chia làm 3 cụm. Xóm Bản Cái có 15 hộ, 80 nhân khẩu. Đợt lũ vừa qua vùi lấp hoàn toàn 8 nhà".

Đường vào Nậm Tông đi dọc sông Chảy, nước vẫn đục ngầu sau lũ. Trên những đoạn đường mới được san gạt, UBND xã đã cùng người dân rải trấu để chống trơn trượt. Đang đi trời đổ mưa, ông Chủ tịch xã phải nhìn trước ngó sau, vừa chăm chăm vào đường lầy lội, vừa căng mắt lên vách taluy đồi vì lo sạt lở.

"Trung ương, tỉnh, huyện quyết rất nhanh, mong bà con sớm có nhà ở, còn phát triển kinh tế. May đợt lũ vừa qua, cây quế vẫn còn, vẫn có kế sinh nhai", ông Chủ tịch xã sinh năm 1981 chia sẻ khi đưa PV gần đến điểm khởi công.

Khởi công không tiếng vỗ tay, không cờ hoa, chúc mừng

Trên mặt bằng vài nghìn mét vuông dính đầy bùn đất sau mưa, lãnh đạo khách mời đứng lẫn với bà con dân bản. Hai tấm phông in từ tỉnh mang về căng lên hai cột gỗ được chôn sâu xuống đất. Hệ thống âm thanh chỉ có một micro và chiếc loa phóng thanh gá ở phía sau.

Dù lịch trình khởi công tái thiết khu dân cư Nậm Tông sẽ diễn ra sáng 22/9, nhưng từ hôm trước trong thôn đã kháo nhau chờ đợi "sự kiện lớn nhất trong thôn từ trước tới nay". Mỗi gia đình trong thôn cử đại diện đến đứng dự.

Ngày khởi công xây dựng tái thiết khu dân cư thôn Nậm Tông diễn ra trong tiết trời âm u, mát mẻ của đợt không khí lạnh vừa tràn từ phía bắc về. Xa xa những ngọn núi trập trùng, từng đám mây trắng vờn trong gió.

"Trước còn mưa, hôm nay trời không nắng, cũng chẳng mưa, có lẽ ông trời đang chiều lòng dân bản chúng tôi" – một người dân thôn Nậm Tông, đại diện một hộ gia đình ở thôn tham gia khởi công nói.

"Đây là ngày khởi công đặc biệt, mang lại điều kỳ diệu đến Nậm Tông", một quan khách chia sẻ.

Không bàn ghế, không thảm đỏ, không cờ hoa, loa đài, trống chiêng rực rỡ, thay vào đó là không gian tĩnh lặng và chia sẻ

Trước khi buổi lễ khởi công diễn ra, một phút mặc niệm tưởng nhớ đến những người bị nạn sau vụ sạt lở. Từ lãnh đạo trung ương, tỉnh đến người dân hạ mũ nón, cúi đầu.

Chứng kiến cảnh người dân mong chờ những ngôi nhà mới, ông Lù Seo Nương - Bí thư Chi bộ thôn Nậm Tông thay mặt người dân cảm ơn sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước và các tổ chức, cá nhân.

"Chúng tôi xin hứa quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, sớm đưa thôn Nậm Tông trở lại cuộc sống bình thường", ông Lù Seo Nương nhìn bà con trong thôn nói.

Ba buổi khởi công diễn ra theo kịch bản như vậy, tràn đầy trách nhiệm, đoàn kết, yêu thương với đồng bào, chỉ khác nhau về địa điểm và thời tiết. 

Trước đó, chiều 21/9, tại thôn Làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, dưới cái nắng chang chang, tấm phông được in bức ảnh chụp từ trên cao từ khu tái định cư nhìn về phía núi Voi nơi vừa xảy ra sạt lở, phông chằng buộc bằng dây thừng và dây rừng, bên cạnh là tấm bản đồ quy hoạch xây dựng khu tái định cư Làng Nủ.

Phía sau, nhiều người dân chặt cành cọ làm ô che nắng, lắng nghe đơn vị tổ chức khởi công thông báo nội dung. Buổi khởi công diễn ra trong khoảng 30 phút, tất cả mọi người đều đứng cho đến khi kết thúc, những chiếc máy xúc, máy lu, xe ủi đồng loạt khởi động.

Ông Hoàng Đức Thắng, 65 tuổi, đến dự buổi lễ, chứng kiến sự quyết tâm của chính quyền và nhân dân đã thốt lên: "Đau thương mất mát vừa qua khó quên được, những ngôi nhà mới có thể sẽ làm vơi đi những đau thương đó, tạo động lực sống cho người dân".

Những buổi khởi công diễn ra nhanh chóng, không cờ hoa, không vỗ tay chúc mừng, không thảm đỏ, mái che mưa, che nắng… nhưng ý nghĩa, đong đầy yêu thương, thể hiện được sự đoàn kết, tương thân tương ái, giúp nhau vượt qua mọi khó khăn trước thiên tai.

Tương lai tốt đẹp 

Tham gia tất cả 3 buổi khởi công 3 khu tái định cư trong hai ngày ở tỉnh nhà, ông Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, đầu đội mũ cối, chân đi ủng dính đầy bùn đất, gặp bà con luôn động viên: "Mọi khó khăn, mọi mất mát to lớn rồi cũng sẽ qua đi, chúng ta sẽ dành lại tương lai tốt đẹp hơn đối với mảnh đất này".

"Nhiều gia đình sẽ không tìm lại cái gì đã có trong quá khứ, nhưng với tình cảm, sự thương yêu đùm bọc của đồng bào nơi đây cũng như nghĩa cử cao đẹp của đồng bào cả nước, chắc chắn chúng ta sẽ có tương lai tốt đẹp hơn", ông Trường nói.

Một phần ngôi Làng Nủ này mất đi do bão lũ, do thiên tai, chính quyền và nhân dân địa phương quyết tâm xây dựng lại một ngôi Làng Nủ mới đẹp hơn, an toàn hơn, đáng sống hơn, nghĩa tình hơn. Và việc đó đang diễn ra.

Còn ông Lê Ngọc Quang, Tổng Giám đốc Đài truyền hình Việt Nam, đại diện đơn vị đầu tư khu tái định cư Làng Nủ và Nậm Tông cam kết "Quỹ Tấm lòng Việt phối hợp với người dân và chính quyền địa phương nhanh chóng xây dựng tái thiết Làng Nủ và Nậm Tông".

Ông Quang nhắc lại yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, "một người làm bằng hai, ngày làm không đủ tranh thủ làm đêm", sao cho sớm hoàn thiện các khu tái định cư đúng mốc đặt ra.

Hơn thế nữa, trước mắt xây dựng nhà cho các hộ dân bị thiệt hại, thời gian tới sẽ mở rộng, rà soát đưa các hộ dân đang nằm trong vùng nguy hiểm tiếp tục về khu tái định cư, trở thành những thôn mới có đầy đủ các công trình phụ trợ, đẹp và an toàn.

Đại tá Nguyễn Thế Lực, đại diện Binh đoàn 12 - Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn cho rằng việc xây dựng khu tái định cư trong thời gian ngắn là rất khó khăn. 

"Với tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, chúng tôi cam kết thực hiện đúng tiến độ chung của dự án để sớm bàn giao cho bà con vào ở ổn định cuộc sống", Đại tá Lực nói.

Mảnh đất này đã chịu quá nhiều đau thương và mất mát, ông Hoàng Văn Diệp - Trưởng thôn Làng Nủ kỳ vọng: "Giờ ông trời cho thời tiết thuận lợi để đơn vị thi công sớm hoàn thiện khu tái định cư". 

Bài 2: Bão lũ qua đi, tình người còn lại