Cuộc điều tra được thực hiện bởi Ủy ban Cạnh tranh Công bằng Nhật Bản (JFTC) trong bối cảnh các tập đoàn công nghệ Mỹ như Nvidia đang chiếm ưu thế vượt trội trong ngành công nghiệp chất bán dẫn và nguồn nhân lực chuyên môn cần thiết cho phát triển AI.
Những tiến bộ vượt bậc của công nghệ AI đã thúc đẩy JFTC phải có động thái chủ động khi công bố tài liệu định hướng xử lý các rủi ro liên quan đến độc quyền và cạnh tranh trong lĩnh vực này. Đây là một bước đi chưa từng có tiền lệ của cơ quan giám sát chống độc quyền Nhật Bản. Ủy ban cũng kêu gọi sự đóng góp ý kiến từ công chúng và các doanh nghiệp về vấn đề này, nhằm xây dựng một bức tranh toàn diện và công bằng hơn cho thị trường AI sinh tạo.
JFTC dự kiến sẽ thu thập ý kiến từ người dùng và các doanh nghiệp cho đến ngày 22/11, kết hợp với các cuộc phỏng vấn và phân tích dữ liệu. Báo cáo kết quả điều tra đầu tiên sẽ được công bố vào mùa xuân năm sau. Một trong những điểm nhấn chính của cuộc điều tra là vấn đề chất bán dẫn, vốn là nền tảng cho sự phát triển của AI sinh tạo. Chất bán dẫn tối ưu hóa không chỉ giúp xử lý tốc độ cao mà còn hỗ trợ việc xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ, cần thiết cho quá trình huấn luyện các mô hình AI. Tuy nhiên, việc tiếp cận hạn chế với những tài nguyên này có thể gây khó khăn cho các doanh nghiệp mới muốn tham gia vào thị trường, tạo ra một thế trận độc quyền tiềm tàng.
Theo tài liệu của JFTC, tập đoàn Nvidia của Mỹ hiện nắm giữ khoảng 80% thị phần toàn cầu về chất bán dẫn sử dụng trong AI sinh tạo. Điều này đồng nghĩa với việc, thị trường đang bị phụ thuộc quá nhiều vào một số ít tập đoàn lớn, tạo ra nguy cơ mất cân bằng trong phân phối tài nguyên và hạn chế sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ hơn. Bên cạnh đó, dữ liệu – yếu tố cốt lõi trong việc phát triển AI – cũng đang bị tập trung vào tay một số ít công ty lớn, tạo thêm áp lực cho thị trường.
Tài liệu của JFTC cũng chỉ ra 5 rủi ro khác, bao gồm việc các tập đoàn lớn sử dụng sức mạnh tài chính để độc quyền chiếm giữ các chuyên gia AI hàng đầu, và ưu tiên phát triển các sản phẩm và dịch vụ của họ thông qua các phương pháp suy luận AI. Điều này có thể tạo ra sự bất bình đẳng trong thị trường và cản trở sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ.
Không chỉ riêng Nhật Bản, các cơ quan quản lý trên toàn cầu cũng đang nỗ lực tìm hiểu và điều chỉnh các chính sách liên quan đến AI sinh tạo. Vào tháng 1, Hoa Kỳ đã yêu cầu các công ty công nghệ lớn cung cấp thông tin về các liên minh doanh nghiệp và hoạt động đầu tư liên quan đến AI sinh tạo. Trong khi đó, Liên minh châu Âu và Hàn Quốc cũng đã khởi động các cuộc điều tra riêng của mình nhằm hiểu rõ hơn về thị trường này.
Ông Tetsuya Fujimoto, Tổng thư ký của Ủy ban Cạnh tranh Công bằng Nhật Bản, phát biểu tại một cuộc họp báo mới đây rằng: "Trong khi AI sinh tạo mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế và xã hội, chúng tôi sẽ điều tra cách đảm bảo nó được thực hiện một cách lành mạnh."