Chính sử triều Nguyễn có ghi Tống Thị là con gái đầu của Tống Phước Thông, vợ của Nguyễn Phúc Anh (hoàng tử Kỳ), trấn thủ Quảng Nam, con dâu chúa Sãi; chị dâu và tình nhân của chúa Thượng (Nguyễn Phúc Lan), nhưng lại tư thông với Chưởng dinh Nguyễn Phúc Trung (em ruột chúa Thượng). Bà được miêu tả là người có nhan sắc kiều diễm, phục sức trang nhã, phong cách yểu điệu thục nữ. Trông thấy Tống Thị, nhiều người còn nhận xét rằng như thấy giáng tiên vừa đội trăng sao, vừa rẽ khói vén mây xuống hạ giới.
Để leo lên đỉnh cao quyền lực, Tống Thị không từ thủ đoạn nào, bất chấp luân thường đạo lý. Để làm giàu, bà lợi dụng quyền lực và câu kết với gian thương, ra sức bóc lột nhân dân trực tiếp hoặc gián tiếp, tạo nên một gia sản "nhất nhì ở Đàng Trong, giàu chỉ kém chúa". Nhưng điều khiến người đời nhắc đến Tống Thị nhiều nhất phải kể đến tài lung lạc đấng quân vương của bà, đến mức nhiều sử gia đã bình luận rằng: "Gái đẹp quả có mãnh lực vô biên", thậm chí một số nhận định còn cho rằng có thể ví bà là "Đát Kỷ" của Việt Nam.
Tống Thị lấy Nguyễn Phúc Anh sinh được ba người con trai khiến cha bà – Nguyễn Phước Thông rất mừng vì nghĩ tương lai sẽ được vinh hiển. Nhưng khi Nguyễn Phúc Anh mất (vì tội làm phản), Nguyễn Phước Thông vô cùng thất vọng nên đã dẫn gia quyến lẻn vào vùng Thuận An trốn, chỉ có Tống Thị ở lại. Bà đã dùng chuỗi vòng ngọc liên châu làm "ngải yêu" để chinh phục chúa Thượng. Một lần vào năm 1639, Tống Thị dâng chúa Thượng Nguyễn Phúc Lan thứ bùa đó, chúa cầm lên ngửi thấy mùi hương thơm ngát, lòng dạ bắt đầu phiêu phiêu.
Thêm vào đó, Tống Thị còn dùng tài ăn nói hơn người của mình để chinh phục chúa Thượng. Khi vào diện kiến chúa, mỹ nhân đã sụp lạy dưới thềm, thưa trình về tình cảnh goá bụa thảm thiết, khiến chúa rủ lòng đã cho phép người đẹp được tự do vào ra vương phủ. Dần dần chúa Thượng đem lòng say mê bà.
Đam mê sắc dục, nghe lời 'yêu nữ' làm nhiều việc sai trái, từ một người khiêm nhã, nhân hậu, chúa Thượng trở thành một bạo chúa nóng nảy, hiếu sát, hoang dâm vô độ đến bỏ bê quốc sự. Để chứng tỏ mối tình nồng đượm với người đẹp, chúa Thượng định xây một lâu đài nguy nga tráng lệ để cùng Tống Thị hưởng tuổi xế chiều.
Chúa bắt trăm họ lấy đá quý, gỗ quý, tập trung nhân công và thợ giỏi để thực hiện việc xây cất. Từ đó, người dân đã đói kém lại thêm sưu thuế nặng nề càng khổ ải. Cho đến khi viên Nội tán họ Phạm liều thân vào phủ chúa tâu bày vụ việc dâm loạn, coi nhẹ luân thường đạo lý của chúa Thượng với Tống Thị, gieo nỗi thống khổ cho nhân dân giữa lúc thiên tai hạn hán đang lan tràn… rồi tuốt gươm sẵn sàng tuẫn tiết, chúa Thượng mới "tỉnh ngộ", ra lệnh bãi bỏ việc xây cất lâu đài và dần xa lánh Tống Thị.
Bị thất sủng, ngày đêm Tống Thị tìm mưu tính kế trả thù. Tống Thị đã viết một mật thư kèm theo xâu chuỗi trăm hoa, nhờ người dâng lên tận tay chúa Trịnh Tráng đàng Ngoài. Nội dung bức thư nhằm kích động bạo loạn, nếu cuộc tiến quân đánh Thuận Hóa thành công, bà nguyện về Đàng ngoài hầu hạ chúa. Nhận được bức thư, Trịnh Tráng vừa ngửi mùi hương của chuỗi hoa đã bần thần xao xuyến, nhìn nét chữ lại thêm mơ tưởng đến mỹ nhân nên gấp rút tổ chức cuộc Nam phạt để chiều lòng Tống Thị.
Nào ngờ quân Trịnh Tráng thua lớn, Tống Thị bèn chuyển hướng sang Nguyễn Phúc Trung – em ruột chúa Thượng bởi bà nghĩ là chỉ có ông mới lật đổ được chính cháu mình – chúa Hiền (người nối ngôi sau khi chúa Thượng mất). Tống Thị tiếp tục sử dụng chuỗi hoa ma quái khiến Nguyễn Phúc Trung vừa cầm vòng hoa đã bồi hồi ngây ngất. Sau đó, Tống Thị đã xúi Trung đứng ra làm phản, bắt mối với Đàng ngoài. Nhưng vụ làm phản bị bại lộ, chúa Trung chết, Tống Thị bị chém và bêu đầu giữa chợ.