Trong thế giới kiếm hiệp Kim Dung, Hàng Long Thập Bát Chưởng luôn được xem là một trong những tuyệt kỹ võ công thượng thừa. Tuy nhiên, ít ai biết được lý do thực sự khiến Vô Danh Thần Tăng, một nhân vật bí ẩn với võ công cái thế, lại khẳng định rằng Hàng Long Thập Bát Chưởng mới chính là võ công đứng đầu thiên hạ.
Nói đến những tuyệt kỹ võ công lừng danh trong các tác phẩm của nhà văn Kim Dung, chắc chắn không thể không nhắc tới Hàng Long Thập Bát Chưởng. Ban đầu, khi truyện còn được đăng tải theo hồi, có tới hai nhân vật chính được học môn võ này, đó là Trần Gia Lạc trong "Thư Kiếm Ân Cừu Lục" và Trương Vô Kỵ trong "Ỷ Thiên Đồ Long Ký". Trần Gia Lạc được Thiên Kính đại sư truyền thụ Hàng Long Thập Bát Chưởng, còn Trương Vô Kỵ học được ba chưởng từ nghĩa phụ là Tạ Tốn. Bản thân Tạ Tốn cũng được một ẩn sĩ truyền dạy võ công, nhưng những tình tiết này đã bị lược bỏ trong các bản in sau.
Dù vậy, hình ảnh Hàng Long Thập Bát Chưởng gắn liền với hai nhân vật chính là Tiêu Phong và Quách Tĩnh cũng đủ để in sâu trong tâm trí độc giả, trở thành một trong những tuyệt kỹ võ công tiêu biểu nhất trong thế giới võ hiệp Kim Dung. Tuy nhiên, nếu nói đây là võ công mạnh nhất thì chưa chắc đã nhận được sự đồng tình của tất cả mọi người, bởi lẽ những bộ võ công thâm sâu được ghi chép trong các bí kíp võ học như Thái Huyền Kinh, Thần Chiếu Kinh, Cửu Âm Chân Kinh, Dịch Cân Kinh đều có thể sánh ngang với Hàng Long Thập Bát Chưởng.
Vậy tại sao Vô Danh Thần Tăng trong Thiên Long Bát Bộ, một nhân vật sở hữu võ công thâm sâu khó lường, lại thốt ra lời nhận xét "Hàng Long Thập Bát Chưởng, quả nhiên là thiên hạ đệ nhất"? Câu nói này có lẽ ẩn chứa một câu chuyện ít người biết đến.
Thực lực của Vô Danh Thần Tăng đến nay vẫn là một ẩn số. Dù những cao thủ xuất hiện trong trận chiến tại Tàng Kinh Các đều là những người đứng đầu trong giới võ lâm, nhưng trước mặt lão tăng, họ vẫn không đủ sức chống đỡ.
Lời nói của lão tăng về "võ học tâm ma" khiến cho tất cả mọi người có mặt tại đó đều phải giật mình. Tiêu Viễn Sơn và Mộ Dung Bác càng nghe càng thấy có lý, bởi bản thân họ võ công cao cường, nhưng cũng vì thế mà tích tụ sát khí, dẫn đến bệnh tật trong người, nên không khỏi tin theo lời của Vô Danh Thần Tăng.
Tuy nhiên, Cưu Ma Trí là người trong Phật môn lại không phục. Ông ta thầm nghĩ: "Ngươi là cao tăng Trung Nguyên, ta là cao tăng Tây Vực, tại sao ngươi nói là đúng?". Nghĩ vậy nên Cưu Ma Trí lén lút tung chiêu tấn công Vô Danh Thần Tăng. Nhưng kỳ lạ thay, lão tăng không hề nhúc nhích, chiêu thức của Cưu Ma Trí lại tự nhiên tan biến trước mặt ông, như thể có một bức tường khí vô hình ngăn cản vậy.
Sau khi Vô Danh Thần Tăng ra tay "giết chết" Tiêu Viễn Sơn, Tiêu Phong tuy kính trọng lão tăng nhưng cũng không khỏi nổi giận, lập tức tung chưởng đánh tới. Vô Danh Thần Tăng trúng một chưởng của Tiêu Phong cũng phải thổ huyết. Đoạn văn miêu tả như sau:
"Chưởng hữu của Tiêu Phong theo thế đánh tới, "Ầm", một tiếng, đánh trúng ngực lão tăng. Chỉ nghe thấy mấy tiếng "rắc rắc", xương sườn của Vô Danh Thần Tăng đã gãy mất mấy cái. Lão tăng mỉm cười nói: "Hay cho võ công! Hàng Long Thập Bát Chưởng, quả nhiên là thiên hạ đệ nhất."
Thực tế, sau khi trúng chưởng, Vô Danh Thần Tăng vẫn có thể dễ dàng thoát khỏi Tiêu Phong. Dù Tiêu Phong có cố gắng đuổi theo thế nào cũng không kịp. Vậy tại sao Vô Danh Thần Tăng lại nhận xét Hàng Long Thập Bát Chưởng là thiên hạ đệ nhất?
Nếu kết hợp chi tiết Vô Danh Thần Tăng có thể nhận ra võ công của Tiêu Dao phái, một mạch truyện ngầm dần dần hé lộ.
Tham vọng của Tiêu Dao phái là gì? Chính là thu thập tất cả bí kíp võ công trên đời. Tại Vô Lượng Ngọc Bích, nơi ở của Tiêu Dao Tử, có rất nhiều giá sách được dùng để cất giữ các bí kíp võ công mà họ thu thập được từ khắp nơi trên giang hồ. Hồi 2 của Thiên Long Bát Bộ có đoạn viết:
"Thì ra Vô Lượng Ngọc Bích là một hang đá cực lớn, so với mật thất bên ngoài rộng hơn gấp bội, trong động san sát những giá sách bằng gỗ, nhưng trên giá lại trống không, chẳng có lấy một cuốn sách. Hắn cầm nến đến gần, thấy trên giá sách dán đầy giấy, toàn là những cái tên như Côn Luân phái, Thiếu Lâm phái, Tứ Xuyên Thanh Thành phái, Sơn Đông Bồng Lai phái,... trong đó cũng có Đại Lý Đoàn thị. Nhưng dưới tờ giấy ghi Thiếu Lâm phái lại có dòng chữ thiếu Dịch Cân Kinh, dưới Cái Bang là thiếu Hàng Long Thập Bát Chưởng, dưới Đại Lý Đoàn thị là dòng chữ thiếu Nhất Dương Chỉ pháp, Lục Mạch Thần Kiếm kiếm phổ, tiếc thay!"
Tại sao Tiêu Dao phái lại không lấy được Dịch Cân Kinh của Thiếu Lâm? Kinh thư nằm ngay trong chùa, tại sao ba vị cao thủ Tiêu Dao tam lão lại không dám ra tay? Và tại sao Vô Danh Thần Tăng lại có thể nhìn thấu võ công của Cưu Ma Trí? Liệu có khả năng nào Vô Danh Thần Tăng chính là truyền nhân của Tiêu Dao phái, người năm xưa được phái đi cướp đoạt bí kíp võ công của Thiếu Lâm?
Dù cho Vô Danh Thần Tăng có là cao thủ Tiêu Dao phái đi chăng nữa, thì ông cũng không thể là Tiêu Dao Tử được. Bởi trong truyện có nhắc đến việc Tiêu Dao Tử sau khi đến được Tiêu Dao Trường Sinh Cốc đã học được thuật trường sinh bất lão. Ngoại hình của ông chắc chắn sẽ không giống như Vô Danh Thần Tăng.
Vì vậy, có thể phỏng đoán rằng, Vô Danh Thần Tăng chính là người đệ tử bí mật thứ tư của Tiêu Dao Tử, là người được giao nhiệm vụ đánh cắp võ công của Thiếu Lâm. Nhưng không biết vì lý do gì, ông ta lại quy y cửa Phật, trở thành đệ tử Thiếu Lâm.
Dĩ nhiên, trong truyện cũng có những chi tiết gợi mở cho suy đoán này. Ví dụ như khi Thiên Sơn Đồng Lão lần đầu gặp Hư Trúc, Hư Trúc tưởng rằng bà chỉ là một bé gái, bèn gọi là tiểu cô nương, khiến cho bà nổi giận mắng: "Ngươi pháp danh là Hư Trúc. Ồ, Linh, Huyền, Tuệ, Hư trong phái Thiếu Lâm ngươi là đệ tử đời thứ ba mươi bảy. Huyền Từ, Huyền Bi, Huyền Khổ, Huyền Nạn mấy chú tiểu đó đều là sư tổ của ngươi chăng?". Khi Hư Trúc băn khoăn chuyện bà gọi phương trượng đại sư của bản tự là chú tiểu thì bà đáp: "Sao lại không phải chú tiểu? Ta với sư phụ y Linh Môn đại sư bằng vai bằng vế, Huyền Từ không phải tiểu hòa thượng thì là gì? Nói thế có gì mà quá đáng hay không quá đáng?"
Như vậy có thể thấy, cao thủ Tiêu Dao phái và cao thủ Thiếu Lâm quả thực đã từng giao thủ. Rất có thể 42 năm trước, Vô Danh Thần Tăng đã được Linh Môn đại sư cảm hóa, sau đó ở lại Thiếu Lâm tu hành, trở thành một "người dẫn đường" mới, chuyên thức tỉnh những kẻ quá si mê võ học.
Còn Thiên Sơn Đồng Lão sau khi chứng kiến Vô Danh Thần Tăng thất bại trong nhiệm vụ cướp kinh thư, có lẽ đã đích thân đến Thiếu Lâm khiêu chiến Linh Môn đại sư. Kết quả là thất bại thảm hại, lại thêm việc chứng kiến đồng môn bị cảm hóa trở thành Vô Danh Thần Tăng, Đồng Lão nhận thấy Thiếu Lâm không phải là nơi dễ động vào, nên mới từ bỏ ý định tranh đoạt võ công của Thiếu Lâm, để lại dòng chữ "tiếc thay" trên giá sách ở Vô Lượng Ngọc Bích.
Quay trở lại vấn đề ban đầu, tại sao Vô Danh Thần Tăng lại nhận xét Hàng Long Thập Bát Chưởng là thiên hạ đệ nhất? Câu trả lời rất đơn giản. Năm xưa, trong số những môn võ công mà Tiêu Dao phái chưa thu thập được, có cả Hàng Long Thập Bát Chưởng của Cái Bang. Bản thân Vô Danh Thần Tăng trước khi quy y cửa Phật cũng chưa từng được chứng kiến môn võ công này. Vì vậy, khi chứng kiến uy lực của Hàng Long Thập Bát Chưởng, lão tăng mới buột miệng thốt ra lời khen ngợi như vậy. Giải thích như vậy, mọi chuyện đều trở nên hợp lý.