Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống Ban Đối ngoại Trung ương

“ Thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước!

Thưa các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành, địa phương, lãnh đạo, công chức, viên chức, người lao động Ban Đối ngoại Trung ương qua các thời kỳ!

Thưa các quý vị đại biểu và toàn thể các đồng chí !

Nhân kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống của Ban Đối ngoại Trung ương, cũng là Ban tham mưu của Đảng đầu tiên tôi đến thăm sau khi được Ban Chấp hành Trung ương Đảng bầu giữ chức Tổng Bí thư, thể hiện sâu sắc sự coi trọng đặc biệt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước đối với công tác đối ngoại Đảng nói chung và vai trò, vị trí của Ban Đối ngoại Trung ương nói riêng. Trước tiên, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi gửi tới các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các quý vị đại biểu, lãnh đạo, công chức, viên chức và người lao động Ban Đối ngoại Trung ương qua các thời kỳ lời thăm hỏi ân cần và lời chúc mừng tốt đẹp nhất, chúc các đồng chí luôn luôn dồi dào sức khỏe và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đối ngoại vinh quang mà Đảng, Nhân dân đã tin cậy giao phó.

Thưa các đồng chí !

Trong suốt 75 năm qua, đối ngoại Đảng gắn với công tác của Ban Đối ngoại Trung ương, tiền thân là Phòng Lào-Miên được Ban Thường vụ Trung ương Đảng quyết định thành lập ngày 01/11/1949, luôn đóng vai trò nòng cốt trong định hướng chiến lược chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng ta, giúp huy động mạnh mẽ, có hiệu quả sức mạnh dân tộc, sức mạnh quốc tế, sự ủng hộ, giúp đỡ của nhân dân tiến bộ, những người yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới, tạo nguồn lực to lớn góp phần đưa con thuyền cách mạng Việt Nam vượt mọi thác ghềnh, giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, lập nên nhiều kỳ tích.

Ngay sau thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Nhà nước Việt Nam độc lập ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tích cực thực hiện hoạt động đối ngoại nhằm tranh thủ sự ủng hộ của các nước trên thế giới. Trước và sau độc lập, trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi nhiều điện, thư đến các vị nguyên thủ, ngoại trưởng các nước lớn và tổ chức quốc tế, thể hiện sâu sắc quan điểm ngoại giao của Việt Nam mở rộng quan hệ với các nước, nhất là các cường quốc, tranh thủ sự công nhận địa vị pháp lý của nước Việt Nam độc lập, xác lập vị thế chủ nhà trong giao tiếp với các nước bên ngoài, bảo vệ chế độ dân chủ cộng hòa. Với đường lối đối ngoại đúng đắn của Đảng và Bác Hồ, từ năm 1950, Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, Liên Xô và các nước dân chủ nhân dân; cách mạng Việt Nam trở thành một bộ phận và được sự ủng hộ tinh thần, viện trợ vật chất của cách mạng thế giới, phục vụ đắc lực cho công cuộc kháng chiến; đấu tranh ngoại giao thời kỳ này “đã ghi dấu ấn sâu sắc qua hai bản hiệp định (Hiệp định Sơ bộ 1946 và Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954).

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đảng ta với chủ trương đối ngoại giương cao ngọn cờ hòa bình, độc lập dân tộc, kiên trì kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh pháp lý, đấu tranh quân sự, phát huy chính nghĩa, đã buộc Mỹ phải đương đầu với một thế trận chiến tranh nhân dân toàn diện; ngoại giao trở thành mũi đấu tranh sắc bén trên trường quốc tế và đánh vào hậu phương của Mỹ trong những thời điểm khó khăn, khẳng định sự độc lập, tự chủ, tích cực, chủ động, sáng tạo, linh hoạt, nhất là trong đàm phán Hiệp định Pa-ri năm 1973, góp phần đưa cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ đến thắng lợi hoàn toàn.

Tổ quốc thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội trong bối cảnh bị bao vây, cô lập. Với đường lối đối ngoại đổi mới trên “tinh thần giữ vững độc lập tự chủ, tăng cường hợp tác quốc tế” tại Đại hội VI; “tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa” tại Đại hội VII và không ngừng bổ sung, phát triển qua các kỳ đại hội VIII, IX, X, XI, XII; đến Đại hội XIII, Đảng khẳng định “thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại; Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”, đã góp phần quan trọng đưa Việt Nam đạt được những thành tựu vĩ đại.

Từ một nước nghèo nàn, lạc hậu, trình độ thấp, bị bao vây, cấm vận, Việt Nam đã trở thành nước đang phát triển, có thu nhập trung bình, hội nhập sâu rộng, đảm nhiệm nhiều trọng trách quốc tế, phát huy vai trò tích cực tại nhiều tổ chức, diễn đàn đa phương quan trọng. Độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ được giữ vững; lợi ích quốc gia, dân tộc được bảo đảm. Quy mô nền kinh tế năm 2023 tăng gấp 96 lần so với năm 1986. Việt Nam trong nhóm 40 nước có nền kinh tế lớn nhất thế giới và 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài; có quan hệ ngoại giao với 193 nước; là thành viên tích cực, có trách nhiệm của Liên hợp quốc; xây dựng các mối quan hệ đối tác, hợp tác chiến lược, đối tác chiến lược toàn diện với tất cả các cường quốc trên thế giới và khu vực. Đời sống người dân được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh; hoàn thành về đích sớm các mục tiêu Thiên niên kỷ. Tiềm lực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học - công nghệ, quốc phòng, an ninh không ngừng nâng cao; tham gia đóng góp tích cực duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới.

Đạt được những thành tựu vĩ đại nêu trên, là do sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng; sự đoàn kết thống nhất, chung sức đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, hơn hết, là minh chứng sinh động khẳng định rõ nét đường lối đối ngoại đúng đắn, phù hợp của Đảng ta, trong đó có vai trò, đóng góp quan trọng của công tác đối ngoại đảng mà Ban Đối ngoại Trung ương làm nòng cốt, tiên phong, tích cực, chủ động. Các thế hệ lãnh đạo, cán bộ Ban Đối ngoại Trung ương đã làm tốt công tác phối hợp theo dõi tình hình quốc tế, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước hoạch định chủ trương, đường lối đối ngoại, góp phần quan trọng tạo thế chủ động chiến lược, củng cố cục diện đối ngoại thuận lợi cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Các đồng chí đã khẳng định vai trò nòng cốt trong tổ chức thực hiện đường lối củng cố và phát triển quan hệ Đảng là định hướng chính trị cho tổng thể quan hệ với các nước láng giềng, giải quyết các vấn đề lớn, nhạy cảm phát sinh. Việc tổ chức hiệu quả nhiều hoạt động đối ngoại quan trọng đã góp phần mở rộng quan hệ đối ngoại Đảng với hàng trăm chính đảng ở hàng trăm quốc gia, không ngừng củng cố, nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay, các đồng chí tiếp tục đổi mới trong công tác tham mưu về định hướng, chủ trương lớn thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng; đưa công tác quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại ngày càng đi vào nền nếp, chuyên nghiệp.

Với những thành tích xuất sắc trong công tác đối ngoại Đảng, Ban Đối ngoại Trung ương đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh và nhiều danh hiệu cao quý khác; Ban Chấp hành Trung ương Đảng tặng Bức trướng với nội dung “Tuyệt đối trung thành, chủ động, sáng tạo, phấn đấu vì sự nghiệp đối ngoại của Đảng”.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi nhiệt liệt biểu dương và chúc mừng những thành tích mà các thế hệ lãnh đạo, công chức, viên chức và người lao động Ban Đối ngoại Trung ương đã bền bỉ, nỗ lực phấn đấu đạt được trong suốt 75 năm qua.

Thưa các đồng chí !

Thế giới đang trong thời kỳ thay đổi có tính thời đại. Môi trường an ninh quốc tế ngày càng căng thẳng, phức tạp; cuộc đấu tranh, cạnh tranh quốc tế gay gắt; lực lượng cánh tả, lực lượng tiến bộ, phong trào xã hội chủ nghĩa gặp khó khăn. Sự biến chuyển có tính thời đại đem đến thời cơ, thuận lợi mới, đồng thời cũng có nhiều thách thức, trong đó mặt thách thức nổi trội hơn và thời cơ mới còn có thể xuất hiện trong khoảnh khắc giữa những thay đổi đột biến trong cục diện thế giới. Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 vừa tạo ra thời cơ, thuận lợi, vừa mang đến những thách thức to lớn đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các thế lực thù địch, phản động ráo riết thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” với nhiều thủ đoạn thâm độc, tinh vi, nguy hiểm.

Tình hình trên đặt ra yêu cầu mới, rất cao đối với hoạch định và tổ chức thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng trong giai đoạn mới, cũng là nhiệm vụ vinh quang của Ban Đối ngoại Trung ương. Tôi xin gợi mở 5 nhiệm vụ, sau đây:

Thứ nhất, làm tốt công tác tham mưu hoạch định đường lối đối ngoại của Đảng trong giai đoạn mới, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược 100 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, 100 năm thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong giai đoạn mới, đường lối đối ngoại trên cơ sở kiên định sự lãnh đạo của Đảng và chủ nghĩa xã hội, kiên định độc lập, tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, đa phương hóa, đa dạng hóa, vì hòa bình, hợp tác và phát triển, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; phải định hướng để phát huy mạnh mẽ nội lực, tranh thủ tối đa thời cơ, thuận lợi, đẩy lùi mọi nguy cơ thách thức, mở rộng không gian sinh tồn, gia tăng nguồn lực cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát triển đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng; tạo ra sự vươn mình, tăng cường đóng góp và trách nhiệm của Việt Nam trong nền chính trị thế giới, kinh tế toàn cầu, văn minh nhân loại và phong trào cách mạng thế giới. Nắm vững đặc điểm và xu thế của thời đại, những mâu thuẫn cơ bản, chiều hướng diễn biến của thời cuộc để dự báo chính xác thời cơ cách mạng; tạo ra, nắm bắt và tận dụng thời cơ; đưa đất nước “đi tắt đón đầu”, tạo những bước phát triển đột phá, vượt bậc, góp phần hoàn thành hai mục tiêu chiến lược 100 năm của đất nước là nhiệm vụ vinh quang của đối ngoại Đảng trong thời gian tới.

Thứ hai, tổ chức triển khai có hiệu quả đường lối đối ngoại của Đảng trong toàn hệ thống chính trị và quốc gia, phát huy cao nhất mối quan hệ biện chứng giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, đề cao vai trò định hướng, dẫn dắt của đối ngoại Đảng, tuyệt đối không bao biện làm thay; vì mục tiêu cao nhất, đó là “Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc; vì Đảng vững mạnh; vì nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa giàu mạnh, có vị trí, vai trò quan trọng trong nền chính trị thế giới, nền kinh tế toàn cầu và nền văn minh nhân loại; vì ấm no, hạnh phúc của Nhân dân”. Kết hợp đa tầng sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, với những phương thức mới; gắn kết chặt chẽ đối ngoại với lòng dân; kết hợp hiệu quả, nhuần nhuyễn các công cụ chính trị, kinh tế, luật pháp quốc tế, thông tin, tuyên truyền đối ngoại để tăng cường tin cậy hữu nghị, tạo đan xen lợi ích và giải quyết hòa bình các vấn đề phát sinh. Qua đó gắn kết đất nước với thế giới, dân tộc với thời đại; đưa đất nước chủ động tham gia giải quyết các vấn đề chung của thế giới; gìn giữ và không ngừng vun đắp tình cảm tốt đẹp của nhân dân thế giới với nhân dân, đất nước Việt Nam; tạo thế và lực mới, tạo dựng môi trường quốc tế có lợi cho cách mạng Việt Nam.

Thứ ba, Ban Đối ngoại Trung ương cần đóng góp quan trọng và thể hiện vai trò “đối ngoại là trọng yếu, thường xuyên”. Tham mưu với Đảng và hướng dẫn thực hiện các giải pháp nhằm huy động, phát huy hiệu quả hơn nữa sự tham gia vào công tác đối ngoại của tất cả các lực lượng trong hệ thống chính trị. Trong đó, ngoại giao kinh tế phải khơi dậy động lực bên trong, mở ra triển vọng phát triển mới, góp phần tạo bước nhảy vọt về tăng tưởng kinh tế bền vững, duy trì sự phát triển lành mạnh, ổn định của nền kinh tế toàn cầu và ứng phó với các thách thức toàn cầu mới (biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, tài nguyên, môi trường, an ninh mạng, thiên tai, dịch bệnh…); kết hợp nhuần nhuyễn văn hóa với đối ngoại, văn hóa trong đối ngoại, làm cho mỗi hoạt động đối ngoại không chỉ có nội dung văn hóa sâu sắc, mà còn trở thành một hoạt động văn hóa; văn hóa vừa là phương tiện, vừa là phương châm, vừa là nguyên tắc, vừa là mục tiêu của đối ngoại; không ngừng nhân sức mạnh mềm quốc gia lên tầm cao mới. Đối ngoại kết hợp với quốc phòng, an ninh duy trì môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa.

Thứ tư, đối ngoại Đảng góp phần gia tăng đóng góp của Việt Nam cho phong trào cách mạng thế giới, cho hòa bình, ổn định của khu vực và toàn cầu. Trong thời đại mới, đối ngoại Đảng phải góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự tham gia, đóng góp thiết thực của đất nước vào sự phân công lao động quốc tế, phát triển kinh tế toàn cầu và duy trì hòa bình, ổn định; không ngừng gắn kết, làm sâu sắc tình cảm giữa Đảng Cộng sản Việt Nam với các chính đảng, giữa Việt Nam với các nước, các dân tộc yêu chuộng hòa bình trên thế giới; gắn kết sự nghiệp của đất nước với những mục tiêu tiến bộ của nhân loại, chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng; đưa cách mạng Việt Nam đóng góp tích cực trong cách mạng thế giới, trong cuộc đấu tranh của nhân dân các nước trên thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Giương cao ngọn cờ hòa bình, chính nghĩa, có nhiều sáng kiến hòa bình, vì lợi ích lâu dài của các quốc gia và toàn nhân loại. Lan tỏa mạnh mẽ “phiên bản Việt Nam độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác, hữu nghị, phát triển, phồn vinh, hạnh phúc”, tạo nguồn cảm hứng, khơi dậy khát vọng phát triển phồn vinh, hạnh phúc trên toàn thế giới.

Thứ năm, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ đối ngoại có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có năng lực phân tích, dự báo chiến lược, nhạy bén, sáng tạo; dám nghĩ, dám chịu trách nhiệm, dám đề xuất chủ trương đối ngoại Đảng trên cơ sở nhận thức rõ tính đặc thù về thể chế chính trị nước ta với Đảng Cộng sản cầm quyền và chính đảng ở các nước đa đảng, luôn đặt lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích của Nhân dân lên trên hết, trước hết. Cán bộ đối ngoại phải là những con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa tiêu biểu nhất, văn hóa nhất, thông tuệ nhất về luật pháp quốc tế, nguyên tắc đối ngoại và hợp tác quốc tế. Tập trung tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, đẩy mạnh chuyển đổi số trong tổ chức các mặt công tác gắn với nâng cao hơn nữa chất lượng nguồn nhân lực.

Thưa các đồng chí !

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vai trò của ngoại giao, người dạy “... dùng binh giỏi nhất là đánh bằng mưu. Thứ hai là đánh bằng ngoại giao. Thứ ba mới là đánh bằng binh”; “Ngoại giao ai thuận lợi hơn, thì thắng”. Trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, đối ngoại phải phát huy cao độ truyền thống vẻ vang, vươn lên những tầm cao mới để hoàn thành những trọng trách vinh quang mới, đóng góp quan trọng trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Chúc Ban Đối ngoại Trung ương Đảng đạt được nhiều thắng lợi to lớn mới, đóng góp tích cực vào công tác đối ngoại và sự nghiệp chung của Đảng, dân tộc ta trong giai đoạn mới. Chúc tất các đồng chí và các quý vị mạnh khỏe, hạnh phúc và nhiều thành công.

Xin trân trọng cảm ơn!