4 loại rau và 3 loại củ là "tổ ký sinh trùng", loại rau đầu tiên nhiều nhà có thói quen ăn sống thường xuyên
Loại rau xà lách rất dễ nhiễm giun, sán
Xà lách, với những chiếc lá xanh mướt, giòn tan, không chỉ là món ăn quen thuộc trong bữa cơm gia đình mà còn là thành phần không thể thiếu trong các món salad thanh mát. Bên cạnh vị ngon đặc trưng, xà lách còn là nguồn cung cấp dồi dào vitamin, khoáng chất và chất xơ, rất tốt cho sức khỏe tiêu hóa.
Từ xà lách xoăn giòn tan, xà lách romaine thanh mát cho đến xà lách iceberg giòn ngọt, mỗi loại đều mang đến những hương vị và giá trị dinh dưỡng riêng biệt. Tuy nhiên, chính vì cấu trúc lá xếp lớp, nhiều ngóc ngách, xà lách rất dễ bị nhiễm bẩn bởi trứng giun, sán, vi khuẩn, đe dọa sức khỏe người tiêu dùng.
Loại rau cải xoong
Cải xoong, vốn ưa môi trường nước, thường được trồng ở những vùng đầm lầy, ao hồ. Chính điều kiện sống này khiến chúng dễ bị nhiễm các loại ký sinh trùng có trong nguồn nước ô nhiễm, đặc biệt là sán lá gan lớn. Nếu không được chế biến kỹ, những ký sinh trùng này có thể xâm nhập vào cơ thể người khi ăn, gây ra nhiều bệnh nguy hiểm.
Rau cần nước
Cả rau cần và cải xoong đều là những loại rau thủy sinh, sinh trưởng chủ yếu trong môi trường nước. Chính điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho các loại ký sinh trùng như sán lá gan lớn, sán lá ruột lớn... phát triển và bám vào lá rau.
Nếu không được làm sạch kỹ lưỡng, khi ăn sống những loại rau này, chúng ta có nguy cơ cao bị nhiễm ký sinh trùng, gây ra các bệnh về gan, đường ruột, thậm chí ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
Giá đỗ
Giá đỗ, với đặc tính ưa ẩm và ưa tối, thường được trồng trong môi trường kín, ẩm thấp. Điều này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình nảy mầm mà còn là môi trường lý tưởng để vi khuẩn và nấm mốc phát triển. Do đó, việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình trồng trọt và bảo quản giá đỗ là vô cùng quan trọng.
Củ niễng
Củ niễng có lịch sử trồng trọt lâu đời ở nước ta và là một trong những loại rau thủy sinh phổ biến, thường sinh sống ở vùng bùn lầy, ngập nước, ven ao hồ tại Đồng bằng Bắc Bộ thuộc các tỉnh Nam Định, Thái Bình, Hưng Yên… Do bị nhiễm nấm than khiến cây không ra hoa mà thân phình ra, được sử dụng làm rau ăn ở Trung Quốc từ thế kỷ thứ 10. Tại Việt Nam củ niễng nhiễm nấm này được gọi là cây cái, là một đặc sản chứa rất nhiều chất dinh dưỡng, đồng thời còn được dùng như một vị thuốc đông y.
Tuy nhiên không nên ăn sống củ niễng. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra những loài sống dưới nước lâu năm rất dễ nhiễm sán lá ruột lớn (Fasciolopsis buski) - một loại ký sinh trùng thủy sinh phổ biến xâm nhập vào cơ thể con người và thường cư trú ở ruột non. Ngoài ra, củ niễng còn nhiều axit oxalic - một chất có thể lắng đọng thành sỏi thận hoặc kết hợp với canxi, magie làm cơ thể thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết, nên cần chần qua trước khi nấu.
Củ sen
Mùa thu đông là mùa củ sen, loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, có tác dụng dưỡng ẩm, giảm khô, kiện tỳ và dạ dày, tăng cường thể lực. Củ sen tươi cũng có thể ăn sống, vị ngọt, mọng nước, giòn và thơm ngon như trái cây nên nhiều người rất thích sử dụng.
Nhưng chúng ta vẫn phải tránh ăn sống. Vì củ sen mọc dưới gốc sen - bộ phận thường bị vùi sâu trong bùn. Có nơi người ta tận dụng phân bón để trồng củ sen nhằm tăng thêm chất dinh dưỡng nên củ sen không chỉ được phủ đất mà còn có khả năng hấp thụ nhiều loại ký sinh trùng, chẳng hạn như bệnh sán máng, Fasciolopsis, v.v. Vì vậy, trước khi ăn củ sen phải gọt vỏ, rửa sạch, sơ chế kỹ càng, sau đó đun nấu ở nhiệt độ cao trong thời gian dài để đảm bảo vệ sinh hơn.
Củ mã thầy
Củ mã thầy hay còn gọi là hạt dẻ nước rất giàu dinh dưỡng, ăn vào có tác dụng bồi bổ sức khỏe, nâng cao sức đề kháng. Chúng giòn, ngọt và mọng nước nên được nhiều người ưa thích ăn như một loại trái cây. Tuy nhiên phần lớn củ mã thầy được trồng trên ruộng lúa hoặc vùng đất bùn ẩm, nhiều ký sinh trùng bám vào vỏ. Nhiều người nghĩ chỉ cần rửa sạch củ, gặm vỏ ngoài cũng chẳng sao, nhưng làm như vậy rất dễ nuốt phải ấu trùng giun.
Ngoài ra, loại củ này sinh trưởng trong bùn đất nên có thể bị sán lá gan, sán lá ruột ký sinh. Khi ăn sống, nang trùng sán lá sẽ đi vào ruột, sau vài ba tháng sẽ khiến người ăn mắc bệnh. Người bị sán lá nặng có biểu hiện mệt mỏi, suy dinh dưỡng, da khô. Bệnh nhân thường đau bụng ở vùng hạ vị, đau kèm theo tiêu chảy và có thể xảy ra những cơn đau dữ dội. Nếu người bệnh có nhiều sán và không được điều trị, bệnh sẽ ngày càng nặng, có thể bị phù nề, tràn dịch ở nhiều nội tạng và chết trong tình trạng suy kiệt. Cho nên, để ăn loại củ này cần gọt kỹ vỏ trước khi ăn. Có thể mang nấu canh hoặc luộc chín rồi mới làm salad.