Vượt dốc đá, gieo con chữ trên vùng Bắc Tây Nguyên (Bài 2): Giáo viên bỏ tiền túi nấu cơm níu chân trò nghèo
Bài trước: Vượt dốc đá, gieo con chữ trên vùng Bắc Tây Nguyên (Bài 1): Thầy cô góp tiền lương xây mái ấm cho trò nghèo
Giáo viên bỏ tiền túi nấu cơm giữ chân trò nghèo
Từ sáng sớm, cậu học trò A Trung (thôn Kon Ling, xã Đăk Hà, huyện Tu Mơ Rông) đã cùng các bạn vượt núi, tung tăng mang theo chiếc cặp lồng đựng cơm trắng đến điểm trường Ty Tu (Trường Tiểu học Đăk Hà, huyện Tu Mơ Rông). A Trung cùng các bạn biết rằng, dù bản thân không được hưởng chế độ bán trú theo quy định nhưng buổi trưa vẫn được ở lại trường ăn cơm để tiếp tục học vào buổi chiều.
Điểm trường thôn Ty Tu nằm ngang lưng núi.
Những năm trước, những người anh, người chị của A Trung từng học tại điểm trường Ty Tu cũng chỉ mang theo cơm trắng từ nhà, đến trường được các cô, các thầy nấu thức ăn mang đến tận nơi. Những chén canh rau nóng hổi, những bữa cơm có thịt giúp các em đủ chất dinh dưỡng, có sức khỏe để tiếp tục học vào buổi chiều.
Các cô điểm trường thôn Ty Tu chăm lo bữa trưa cho các em học sinh.
Cô Hồ Thị Thùy Vân, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, các em học sinh tiểu học được học 2 buổi/ngày. Nhưng các em tại các điểm trường thôn, do khoảng cách từ nhà đến trường dưới 4km nên không được hưởng chế độ theo Nghị định 116/2016/NĐ-CP ngày 18/7/2016 của Chính phủ về quy định chính sách hỗ trợ học sinh và trường phổ thông ở xã, thôn đặc biệt khó khăn.
Do đó, các em thường học xong buổi sáng sẽ trở về nhà ăn cơm rồi chiều lên học tiếp, hoặc mang cơm đến trường ăn trưa. Điều này gây nhiều khó khăn cho việc duy trì chuyên cần và chế độ dinh dưỡng cho các em.
Các em học sinh điểm trường Ty Tu mang cặp lồng cơm trắng đến phòng ăn.
Đầu năm học 2020 – 2021, thấy tỷ lệ chuyên cần buổi chiều giảm sút, nhà trường đã quyết định thành lập mô hình bán trú dân nuôi tại một điểm trường Ty Tu. Thời gian đầu, để có tiền lo thức ăn cho khoảng 60 em học sinh trong thời gian dài là bài toán rất khó.
Khi mới thành lập, nhà trường đã vận động giáo viên, cán bộ mỗi người 1 tháng đóng 100.000 đồng để lo thức ăn cho học sinh, nhưng về sau, thấy giáo viên nào cũng khó khăn nên nhà trường phải tìm cách khác. Lúc này, nhà trường quyết định chăn nuôi, trồng rau, sau đó bán lấy tiền mua thức ăn cho học sinh. Đồng thời, vận động phụ huynh cùng tham gia thực hiện.
5 năm cùng dân nuôi trò nghèo
Biết tin nhà trường triển khai mô hình bán trú dân nuôi, phụ huynh rất vui mừng và đồng tình ủng hộ. Trước khi học sinh đến trường, các phụ huynh sẽ chuẩn bị cơm cho các con mang theo. Còn thức ăn, chỗ ngủ, nhà trường sẽ lo cho các em.
Điểm trường thôn Kon Pia nằm cheo leo lên sườn đồi.
Tận dụng các khoảnh đất trống sau trường, nhà trường tiến hành rào lại, dùng những mảnh tôn cũ quây lại thành chuồng heo, chuồng vịt. Từ số tiền vận động từ các mạnh thường quân, nhà trường bắt đầu mua heo giống, gà, vịt về nuôi, thức ăn chủ yếu là đồ ăn thừa của các em học sinh. Cùng với đó, nhà trường trồng các loại rau để phục vụ bữa ăn cho giáo viên và học sinh trong trường.
Cô Vân cho hay: "Mỗi đợt nhà trường nuôi khoảng từ 7 đến 10 con heo và vài chục con gà, vịt. Số tiền bán được, chúng tôi sẽ trích một phần để mua giống mới, phần còn lại góp vào nấu chung với bữa ăn của các em học sinh được hưởng chế độ. Sau khi nấu xong, nhà trường sẽ cử giáo viên chở thức ăn lên tận điểm trường, cùng nhau chia ra cho các em học sinh.
Cùng với đó, nhà trường cũng không quên mang theo cơm phòng ngừa lo cho những em học sinh không mang cơm hoặc mang ít, không đủ ăn. Các em học sinh ăn không nhiều đồ ăn, chỉ cần biết cách tính toán, san sẻ là có thể lo được bữa ăn cho các em học sinh".
Cô Lê Thị Mỹ Hạnh (phải) hướng dẫn phụ huynh nấu ăn.
Sau một thời gian hoạt động, thấy mô hình hiệu quả nên đầu năm học 2024 – 2025, ngoài việc chăm lo bữa ăn cho 56 em học sinh tại điểm trường Ty Tu, nhà trường quyết định nhân rộng mô hình tại thôn Kon Pia.
Tại điểm trường này, nhà trường đã dựng tạm một bếp nấu ăn để vận động phụ huynh đến nấu theo sự hướng dẫn của giáo viên.
Chúng tôi có mặt tại thôn Kon Pia vào giữa tháng 11. Điểm trường nằm cheo leo trên sườn đồi, hiện ra trước mắt là những lớp học sạch sẽ khang trang, rộn ràng tiếng cô trò học tập. Dưới mái bếp tôn, những phụ huynh đang tất bật nấu những bữa ăn ngon cho con, cho các cháu trong làng Kon Pia.
Vừa địu con, vừa thổi lửa, bà Y Theo phấn khởi nói: "Tôi có một đứa con đang học lớp 2 tại điểm trường này. Từ đầu năm học đến nay, ngày nào con tôi cũng được ăn trưa tại trường, chúng tôi chỉ chuẩn bị cơm trắng cho cháu, còn thức ăn nhà trường hỗ trợ. Tôi cũng như các phụ huynh trong làng sẽ thay phiên nhau đến đây nấu cho các cháu. Sau khi ăn xong, con tôi sẽ ở lại trường ngủ trưa. Nhờ vậy mà những đứa nhỏ không còn nghỉ học vào buổi chiều như trước đây".
Bà Y Theo vừa địu con, vừa nấu thức ăn cho những bạn học sinh tại điểm trường thôn Kon Pia, Trường tiểu học Đăk Hà.
Cô Hồ Thị Thùy Vân, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, tại điểm trường thôn Kon Pia có 87 học sinh đang được tham gia mô hình bán trú dân nuôi. Ngoài ra nhà trường còn hỗ trợ bữa ăn bán trú cho 45 em học sinh tại điểm trường chính. Hiện toàn trường có 188 em học sinh không được hưởng chế độ bán trú nhưng vẫn được ăn cơm, ngủ trưa tại trường sau khi học xong buổi sáng. Nhờ vậy tỷ lệ chuyên cần nâng cao rõ rệt, hơn 95% các em học sinh đều đến trường vào buổi chiều.
Những bữa cơm 8.500 đồng
Không riêng trường Tiểu học xã Đăk Hà, tại Trường TH-THCS Đăk Tờ Kan cũng triển khai mô hình bán trú dân nuôi được hơn 2 năm qua. Nhớ lại những ngày đầu thực hiện vào năm học 2022-2023, thầy Hoàng Văn Hải, Hiệu trưởng nhà trường tâm sự: "Khi mới về công tác tại trường, thấy các em học sinh thường nghỉ học buổi chiều, có hôm nghỉ hơn 50% mà nhà trường lo lắng, nếu để tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng đến kết quả học tập".
Một bữa ăn tại điểm trương thôn thuộc Trường TH-THCS Đăk Tờ Kan.
Không chần chừ, thầy Hải đã làm một lá thư ngỏ nhằm kêu gọi các mạnh thường quân chung tay chăm lo bữa ăn trưa cho các em. Đã có nhiều cá nhân, tổ chức quyên góp gạo, xe đạp, học bổng… nhưng đó vẫn không phải kết quả mà nhà trường mong muốn, bởi mục đích là hướng đến những bữa ăn hằng ngày cho các em.
May mắn cũng mỉm cười khi thầy Hải đã kết nối được với "Dự án nuôi em – Nhóm tình nguyện niềm tin" của Trung tâm Tình nguyện Quốc gia, từ đây đã gieo thêm niềm tin cho thầy và trò về những bữa ăn trưa miễn phí.
Sau khi hoàn thiện xong các thủ tục, đến tháng 11/2022, 267 em học sinh không được hưởng chế độ bán trú đã được hỗ trợ bữa ăn trưa trị giá 8.500 đồng/bữa.
"8.500 đồng không phải là số tiền lớn nhưng rất trân quý với những em học sinh ở vùng khó, do vậy nhà trường phải tính toán kỹ để nấu ra một bữa ăn chất lượng, đảm bảo dinh dưỡng cho các bạn học sinh nơi đây", thầy Hải chia sẻ.
Giáo viên và phụ huynh tham gia nấu ăn tại Trường TH-THCS Đăk Tờ Kan.
Năm đầu thực hiện, phụ huynh chưa hưởng ứng, toàn bộ giáo viên, cán bộ trong trường phải phân công nhau đứng bếp. Sau khi nấu xong, giáo viên sẽ chia nhau chở thức ăn về các điểm trường thôn, rồi phân ra cho từng cháu ăn tại lớp.
"Kết thúc năm học đầu tiên, tỷ lệ chuyên cần vào buổi chiều của các em được cải thiện rõ rệt, từ khoảng 50% đã tăng lên 90% học sinh đến lớp, điều này khiến phụ huynh học sinh tin tưởng và tình nguyện tham gia cùng nhà trường vào năm học tới", thầy Hải tâm sự.
Năm học 2023-2024, những đứa trẻ được ăn bán trú miễn phí càng thêm phấn khởi khi chính mẹ các em sẽ tham gia nấu ăn tại trường. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, các phụ huynh phân công nhau trở thành đầu bếp. Và cứ thế, sự đồng tình của phụ huynh, sự nỗ lực của nhà trường đã mang đến những bữa ăn trưa chất lượng cho các em học sinh Xơ Đăng, giúp các em không phải vượt núi, dầm mưa trở về nhà buổi trưa như những năm trước.
Giáo viên Trường TH-THCS Đăk Tờ Kan chở thức ăn đến các điểm trường.
Cô Lê Thị Mỹ Hạnh, nhân viên thiết bị, phụ trách "Dự án nuôi em" cho biết, khi mới thực hiện dự án, tuy có cực, nhưng đổi lấy lại nụ cười, là sự tiến bộ trong học tập của các trò cũng giúp các thầy cô nơi đây vui lòng. Giờ đây, dự án đã hoạt động hiệu quả, bài bản khi có sự tham gia, đóng góp của phụ huynh học sinh. Nhìn những học sinh được học tập, vui chơi, ăn uống đầy đủ là niềm hạnh phúc nhất đối với các thầy cô vùng cao.
Thầy Hoàng Văn Hải, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, năm học 2024-2025, toàn trường có 970 học sinh, trong đó chỉ cho 104 em học sinh được hưởng chế độ ăn bán trú. Hiện trường đang duy trì bữa ăn miễn phí cho 577 em học sinh không hưởng chế độ. Các em chỉ cần mang theo cơm trắng ở nhà đến trường, nếu nhiều bạn khó khăn nhà trường sẽ hỗ trợ cơm cho các bạn.
Nhờ có mô hình bán trú dân nuôi, các em tại điểm trường thôn được ăn, ngủ vào buổi trưa để sẵn sàng học tiếp vào buổi chiều.
Ông Lê Văn Hoàng, Trưởng Phòng GDĐT huyện Tu Mơ Rông, cho biết việc các trường vận động, chung sức tổ chức nấu ăn miễn phí cho các em học sinh không thuộc diện hưởng chế độ bán trú theo quy định đã nâng cao tỷ lệ chuyên cần buổi chiều lên hơn 95%.
Hiện 23 điểm trường trên địa bàn toàn huyện đang hoàn thiện hồ sơ gửi cho "Quỹ trò nghèo vùng cao", đơn vị này đã làm việc với huyện và sẽ hỗ trợ 10.000 đồng/bữa ăn cho 2.085 học sinh trên địa bàn. Để có thể duy trì được bữa ăn này, tất cả các thầy cô, phụ huynh học sinh phải chung sức, đồng lòng, cùng phối hợp để nấu lên bữa cơm có thịt cho học sinh vùng khó.
