Độc đáo ngôi nhà làm ruộng bậc thang để trồng rau trên mái ở Quảng Ngãi
Thiết kế sáng tạo dựa trên nếp sống truyền thống của gia chủ
Nhà Mái Đỏ nằm trên một con đường huyết mạch nối với các ngôi làng ở địa phương. Khu đất rộng 80 m2 nằm trong ngôi làng với những con người sinh sống lâu năm và chủ yếu đều làm công việc đồng áng.
Nhiệm vụ của các kiến trúc sư là thiết kế một ngôi nhà dành cho một cặp vợ chồng ở độ tuổi 50 với các nhu cầu cơ bản về nơi ở. Thêm nữa, một cửa hàng sửa chữa xe đạp và một vườn rau cũng là yêu cầu tất yếu của chủ nhà.
Nhà Mái Đỏ được thiết kế ngoại thất khác biệt với vườn rau 7 bậc thang trải dài trên mái. Nguồn: TAA Design
Nhà Mái Đỏ được bao quanh bởi những ngôi nhà nông thôn với lối kiến trúc bị ảnh hưởng nhiều bởi quá trình đô thị hóa. Nguồn: TAA Design
Với chỉ 80 m2, gia chủ không có đủ không gian trồng rau ở tầng trệt. Các kiến trúc sư đã sáng tạo mô hình kiến trúc mới, hiện đại nhưng có khả năng phục vụ lối sinh hoạt truyền thống với ruộng 7 bậc thang để trồng rau và 3 khoảng sân ngoài trời.
Thứ nhất, mái nhà được thiết kế đặc biệt theo kiểu mái dốc và sử dụng thủ pháp giật cấp để phân chia thành 7 bậc thang nhỏ. Mỗi bậc thang sẽ có một khoảng không gian trống phục vụ mục đích trồng rau. Thiết kế này giúp tạo ra một khu vườn canh tác đúng theo yêu cầu của gia chủ, đồng thời có thể giải quyết vấn đề tự cung tự cấp lương thực hàng ngày.
Phần mái nhà với thiết kế bậc thang giật cấp ấn tượng. Nguồn: TAA Design
Khoảng sân ở tầng lửng nối liền với sân giữa ở tầng trệt, thuận tiện cho việc sử dụng bếp củi ngoài trời. Nguồn: TAA Design
7 bậc thang nhỏ tương ứng với các khoảng đất trống phục vụ nhu cầu trồng rau của gia đình. Nguồn: TAA Design
Thứ hai, khu vực sinh hoạt chính ở tầng trệt gắn liền với 3 khoảng sân nhỏ. Cửa hàng sửa chữa xe đạp được đặt ngay mặt tiền ngôi nhà; phía bên trong của tầng trệt lần lượt là: Khoảng sân trước, hiên nhà, phòng khách, bếp và phòng ăn, sân giữa, toilet, kho trữ thóc, phòng ngủ lớn, sân sau. Tầng lửng chỉ bao gồm phòng thờ và phòng ngủ nhỏ. Phòng ngủ nhỏ nhằm phục vụ cho các con những khi có dịp về thăm nhà.
Mặt bằng tầng trệt và Mặt bằng tầng lửng. Nguồn: TAA Design
Cửa hàng sửa xe được đặt ngay mặt tiền của ngôi nhà. Nguồn: TAA Design
Bên trong ngôi nhà có nhiều khoảng hở, khoảng sân giữa đặt cạnh phòng khách, giúp thông gió và lấy sáng tốt hơn. Nguồn: TAA Design
Sân giữa được tận dụng để có thêm không gian cọ rửa, đun nấu, nuôi gà. Nguồn: TAA Design
Sự chuyển tiếp giữa vườn rau trên mái, khoảng sân ở tầng lửng và tầng trệt, tạo nên một hệ sân chơi - vườn rau kết nối liền mạch từ mái xuống tầng trệt. Nguồn: TAA Design
Khoảng sân nhỏ ở tầng lửng cũng nằm trên lối đi lên vườn rau trên mái. Nguồn: TAA Design
Sự chuyển tiếp của sân và vườn thể hiện rõ trong bản vẽ mặt cắt dọc căn nhà. Nguồn: TAA Design
Không chỉ sáng tạo, mô hình Nhà Mái Đỏ còn thể hiện sự thấu hiểu địa lý địa phương
Vườn rau 7 tầng trên mái không những đáp ứng được nhu cầu và thói quen canh tác nông nghiệp của chủ nhà, mà còn có thêm chức năng giảm bề mặt bức xạ nhiệt, giúp chống nóng, chống nắng mà không cần sử dụng rèm cửa, điều hòa. Mái nhà được coi là giải pháp làm mát kết hợp với tường hai lớp, giúp thông gió và đưa ánh sáng tự nhiên vào sân trong.
Khu vườn xanh tươi trên mái còn có thêm chức năng giảm bề mặt bức xạ nhiệt, giúp tiết kiệm năng lượng một cách đáng kể. Nguồn: TAA Design
Vườn rau trên mái cũng đồng thời là nguồn lương thực chính của gia đình. Vừa cung cấp đa dạng các loại thực phẩm sạch, vừa có sự kết nối với hàng xóm, gây dựng mối quan hệ cộng đồng khăng khít trong làng. Nguồn: TAA Design
Để giải quyết vấn đề chống thấm, khu vực trồng rau được bố trí thêm hệ thống thoát nước và thu nước mưa. Các kiến trúc sư cũng sử dụng màng chống thấm chuyên dụng để ngăn việc nước ngấm xuống trần nhà.
Khu vực trồng rau được trải lớp vỉ thoát nước. Bên cạnh những luống rau là hệ thống mương nước và thu nước mưa. Nguồn: TAA Design
Màng chống thấm cũng được sử dụng bên cạnh lớp mái để tránh tình trạng nước trồng rau ngấm xuống trần nhà. Nguồn: TAA Design
Nhà Mái Đỏ sử dụng vật liệu địa phương như gạch men, đá bazan… khiến chủ sở hữu cảm thấy gần gũi hơn với cuộc sống nông thôn, nơi mọi người sống hài hòa với các yếu tố tự nhiên như đất, ánh sáng, mưa, gió, cây cối... Điều này cũng thể hiện sự sáng suốt và thấu hiểu địa lý địa phương của các kiến trúc sư vì gạch men, đá bazan là các loại vật liệu có tác dụng chống bão thay vì những ngói lợp thông thường.
Gạch men, đá bazan là những loại vật liệu được sử dụng chủ yếu. Nguồn: TAA Design
Việc lựa chọn đúng vật liệu không những gìn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống của làng quê, mà còn mang lại tác dụng thiết thực giúp chống bão, chống lũ, khiến gia chủ an tâm hơn khi đối mặt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt của tỉnh Quảng Ngãi. Nguồn: TAA Design
Không gian sống hòa hợp với thiên nhiên. Nguồn: TAA Design
Nhà Mái Đỏ là một ví dụ sinh động trong việc gìn giữ và phát huy được nét kiến trúc độc đáo của văn hóa bản địa - một điều mà rất ít các công trình kiến trúc nhà ở tại Việt Nam có thể làm được trong giai đoạn hiện nay.
Khu vườn trên mái mở ra một khoảng không gian tươi mới đáp ứng được nhu cầu của chủ hộ, vừa có tác dụng đối phó với các điều kiện bất lợi của khí hậu địa phương. Ngoài ra, mô hình này sẽ thúc đẩy các tương tác và kết nối xã hội truyền thống - vốn là nét đẹp trong đời sống sinh hoạt tại các cộng đồng nông thôn và ven đô Việt Nam.
